Документ «Жо?ары о?у орындарда?ы бокс маманды?ы студенттерді? арнайы физикалы? дайынды?ы»

«ЖоCары оKу орындардаCы бокс мамандыCы студенттердіS арнайы физикалыK дайындыCы»

М‰селеніS к™кейлістігі: Боксшыларды дайындаудыS Kазіргі ж_йесі жан – жаKты шыныKKан, жaмыс Kабілеті жоCары боксшыларды талап етеді.
БокстаCы келесі м‰селелердіS бірі, жас боксшылардыS жарыс алдындаCы дайындыK кезеSінде, спорттыK шеберлігін жоCары деSгейге к™теретін тиімді жолдарды іздестру.
Жас боксшылардыS дайындыK кезеSіндегі олардыS дайындыKтары туралы, сондай – аK жалпы ж‰не арнайы дене дайындыKтары к™рсеткіштерініS аKпараттылыCы туралы жaмыстар ™те аз, тіпті жоKтыS Kасында деуге болады, сондыKтан да бaл осы жaмыстыS к™кейкестілігін аныKтайды.
Болжам: Kазіргі таSдаCы жаSа CылымилыK–‰дістемелік тaрCыдан KарастырылCан баCдарламаны оKу–жаттыCу барысында Kолдану, бокс мамандыCы студенттерініS арнайы физикалыK деSгейлерін жоCарылатуCа м_мкіндік береді.
Зерттеу объектісі – жоCары оKу–орындарында бокс мамандыCы студенттерініS оKу–жаттыCу барысы.
Зерттеу п‰ні – жоCары оKу–орындарында бокс мамандыCы студенттерініS арнайы физикалыK дайындыCы.
Зерттеу маKсаты – бокс мамандыCы студенттердіS арнайы физикалыK дайындыKты жетілдіру.
МаKсатты ж_зеге асыру _шін т™мендегі міндеттер койылды:
Бокс мамандыCы студенттерініS оKу–жаттыCу барысында ерекшеліктеріне Kатысты Cылыми, оKу-‰дістемелік ‰дебиеттерді зерттеу ж‰не боксшылардыS арнайы физикалыK дайындыCын жетілдірудіS негізгі жолдарын талдау.
Бокс мамандыCы студенттерініS арнайы физикалыK дайындыCыныS ‰дістемесін Kaрастыру.
JaрастырылCан ‰дістемені негіздендіру.
Зерттеу ‰дістері – теориялыK талдау ж‰не Cылыми–‰дістемелік ‰дебиеттерді жинаKтау, морфологиялыK–Kызметтік жаCдайын зерттеу, педагогикалыK баKылау, педагогикалыK тестілеу.
ЖaмыстыS н‰тижесі:
Дене шыныKтыру ж‰не спорт мамандыCыныS типтік оKу баCдарламасында бокстан жаттыKтырушыларды сапалы т_рде дайындау _шін базалыK п‰ндер циклі бойынша міндетті компонентке 8 п‰нніS ‰рKайсысын 2 кредиттен оKытуCа арналCан 16 кредит енгізілген.
Сонымен, 16 кредиттердіS ішінде дене дайындыCына - 2 кредит 3 семестрде беріледі ж‰не ‰р т_рлі спорттыK дайындыKтыS KасиеттеріS дамытуCа Kосымша таSдау бойынша компонентіS 16 кредиті «Жалпы к‰сібі KызметтеріS жетілдіру» сабаKтары арналCан.
Бокс мамандыCы студенттерініS дене дайындыCын жылдыK оKу-жаттыCу барысында K_нделікті ж_ргізу Kажет, себебі дене дайындыCы ж_йелі т_рде, жылма жыл дамытылып отыруCа міндетті. СондыKтанда біз aсынып отырCан баCдарлама тек теориялыK дайындыK деSгейін Cана емес, спортшылардыS барлыK дене Kабілеттерін біріктіріп, олардыS дене дайындыKтарын дамытып жоCарCы спорттыK жетістіктерге жетуіне м_мкіндік береді.
Бірінші курсKа оKуCа т_су кезінде студенттер оKу-жаттыCу топтарына жинаKталып оKытушыларCа б™лінеді. Топ кураторы жаSадан келген балCын спортшылардан бастап, разряд алып спорттыK жетістіктер к™рсетіп т™ртінші курсKа жеткенге дейін т‰рбиелейді.
Бокс мамандыCы студенттерініS оKу-жаттыCу барысында дене дайындыCына берілген саCаттарды жоCарылатып, жаттыCуды к_ніне 2 рет ж_ргізіп, жаттыCуда жалпы ж‰не арнайы дайындыKтыS м™лшерлерін дaрыс таCайындап олардыS шеберліктерін онтайландырдыK. JaрастырылCан баCдарлама келесі кестелерде к™рсетілген:
(кесте 1).
ДайындыK кезеSіндегі жаттыCудыS апталыK кестесініS _лгісі келесі схема бойынша ж_ргізілді схема 1
Аптасын 5 рет ж_ргізілетін жалпы ж_ктеме суммасы (1000-1400 мин.) KарKындылыCы 69-71 %; жалпы дене дайындыCы к™лемі мен KарKындылыCы (400-430 мин ж‰не 60-62 % с‰йкес); арнайы-дайындыK жаттыCулар (250-260 мин ж‰не 65-67 %), техникалыK-тактикалыK шеберлікті жетілдіру (190-200 мин ж‰не 78-80 %). Жарыс жаттыCулары (42-50 мин ж‰не 83-85 %).

ЖаттыCу к_ніне екі рет ж_ргізіледі, тек микроциклдыS арасында к_ніне бір жаттыCу, кешкісін – монша (бейсенбі), жексенбі – демалыс к_ні, сенбі – ойын к_ні – 1 рет.
Зерттеу н‰тижелері.
Экспериментте 30 бокс мамандыCы студенттер Kатынасты. СтуденттердіS Kызметтік ж‰не физикалыK KасиеттерініS к™рсеткіштері эксперимент басында ж‰не сонында зерттелінді
БоксшылардыS ТСЖ мен Kан кысымы оSтайлы м™лшері – Kалыпты жаCдайды к™рсетеді. Jол к_ші мен ™кпе тіршілік сиымдылыCы жоCары к™рсеткіштері негізінен нормаCа с‰йкес. АлынCан м‰ліметтер индекстер ‰дістері бойынша ™Sделді: бой-салмаK, к_ш, тіршілік, кардиологилыK индекстер аныKталды.
Бой салмаK индексі бойынша, боксшылардыS салмаK индекстері нормаCа сай немесе с‰л т™мендеу яCни салмаKтары бойларына с‰йкес келеді. Тіршілік ж‰не кардиологиялыK индекстер жоCары болып келеді.
Эксперимент сонында: Тіршілік, кардиологиялыK, к_ш индекстерініS к™рсеткіштері жаKсарды, ж‰не соCан с‰йкес тыныс алуды aстауCа арналCан сынамалар к™рсеткіштері де жаKсы болды.
ФизикалыK дайындыKтыS деSгейі келесі сынамалар арKылы тексерілді: 10 секунд аралыCында боксшы Kабына соKKы саны сол жаK Kолмен, , оS жаK Kолмен, екі Kолмен.
Зерттелінген к™рсеткіштер н‰тижесі 6-ші кестеде келтірілген.
Эксперименттік топтардаCы студенттер баKылау топтарымен салыстырCанда KозCалыс тестілер бойынша жоCары н‰тиже к™рсетті, Р < 0,001 болCанда, сол Kолмен aру ™суі эксперименттік топта - 5,9 рет (84 %); баKылау тобында – 3,4 (30 %); оS Kолмен aру саныныS ™суі эксперименттік топта - 2,9 рет (60 %); баKылау тобында – 2,1 (57 %) бірдей ™згерді.
Сонымен KолданылCан тестілер дене дайындыCын жетілдіретін баCдарламаныS тиімділігін K™рсетті, ж‰не физикалыK KасиеттерініS деSгейін жылдам K™терді.
3 курстыS 22 студентініS 16 студенті бірінші курстан бастап оKиды, олар ™з шеберліктерін т™мендігідей к™терді: 1 – спорт шебері, 4-спорт шеберліктеріне _міткерлер, 4 - бірінші разряд, 2 адам - екінші разряд, тек бір студент Kана разрядсыз. Міне осылайша, студенттердіS - 60 % шеберлік деSгейлерін жоCарылатты, 12 % - 2 разряд орындаса, тек 6 % - студенттер Cана спорттыK н‰тиже к™рсетпеді.
СондыKтан, Cылыми-негіздендірілген жалпы дене дайындыKтары ж_ктемесініS к™лемі ж‰не Kажетті т‰сілдерін таSдай білу мен арнайы жаттыCулар, спортшылардыS наKтылы бір кезеSде ж_ктемеге бейімделу Kабілеттерін арттырып, физикалыK ж‰не функционалдыK дайындыK деSгейлерін жоCарылатты.
Jорытындылар:
Jазіргі таSда, жоCары оKу-орындарында бокс мамандыCына студенттерді дайындау баCдарламасында арнайы спорттыK дайындыK Kaрылымы мен мазмaнынын талдау, соныS ішінде боксшылардыS арнайы дене дайындыKтарын зерттеу жaмыстары бойынша жеткілікті назар аударылмай отыр. Бокс мамандыCы студенттерініS спорттыK шеберліктерін, арнайы ж‰не жалпы дене дайындыKтарыныS деSгейін тиімді жоCарылату _шін саCаттар санын арттыру керек.
КардиореспираторлыK ж_йеніS функционалдыK жаCдайыныS к™рсеткіштері зерттеліп, к_ш, тіршілік, кардиологиялыK антропометриялыK ™сім к™рсеткіштері н‰тижелерді к™рсетті.
Арнайы физикалыK дайындыCын жетілдіруге арналCан баCдарлама жаттыCу процесініS тиімділігін елеулі арттырды. ЖаттыCу ж_ктемесініS к™лемі боксшылардыS жылдамдыK-к_ш к™рсеткіштерініS динамикасына ‰сер етті. СтуденттердіS дайындыK баCдарламасын – арнайы дене дайындыCыныS уаKытын жоCарылату арKылы Kолдану арнайы дене дайындыCы мен аCзаныS функционалдыK жаCдайыныS к™рсеткіштерініS артуына ‰сер етіп, эксперименттік жaмыстыS н‰тижесімен д‰лелденді.
Бокс мамандыCы студенттерініS арнайы дене дайындыCы баCдарламасын эксперименттік негіздендірілді, эксперименттік топтаCы студенттердіS арнайы дене дайындыKтары мен функционалдыK дайындыKтары жоCарылады.








13PAGE 15


13PAGE 14315