Конспект урока на тему: рентгеновское излучение

26.02.2016
9 класс
Тема: Рентгеновское излучение
Цели урока:
Образовательные - сформировать у учащихся представления о природе, свойствах рентгеновского излучения;
Развивающие – обеспечить развитие аналитических умений, выделения главного, существенного в изучаемом материале, применения ранее полученных знаний для объяснения изучаемого явления;
Воспитательные – обеспечить стимулирование интереса к предмету, воспитание культуры логического мышления и самостоятельности, показать роль ученых в изучении свойств рентгеновского излучения, применением этого излучения в медицине, науке.
Эпиграф:
Незнанием никогда не следует хвалиться:
Незнание есть бессилие.
Н. Г. Чернышевский
Ход урока:
Организационный момент.
Актуализация опорных знаний.
Фотоэффект –
Фототок-
Красная граница фотоэффекта –
Законы фотоэффект –
Ученые, которые занимались фотоэффектом –
Уравнение А. Эйнштейна -
Переход к новой теме.
Почему инфракрасное и ультрафиолетовое излучения различны в характере действия?
Если существует излучение с меньшей длиной волны, то каковы должны быть его свойства?
III. Изучение нового материала.
Учитель. Девяностые годы девятнадцатого века. Многие физики мира в то время исследовали потоки электронов, возникающих в откачанных стеклянных трубках, имевших различную форму. В стеклянный сосуд впаивались два электрода, к ним подводилось высокое напряжение.
То, что от таких трубок распространяются какие-то лучи, подозревалось давно. В 1879 году опытным путем Крукс доказал, что речь идет именно о лучах: крест, используемый в опытах, отбрасывал на стекло отчетливую тень.
В 1897 году Томсоном доказано, что лучи представляют собой поток электронов, определив отношение заряда к массе частицы.
Рентген работал с различными трубками, меняя места впайки электродов, форму стеклянного баллона. Но мельчайшие подробности событий вечера 8 ноября 1895 года хорошо известны.
Учитель: В январе 1896 года весь земной шар облетело странное известие. Какому-то немецкому ученому удалось открыть неведомые дотоле лучи, обладающие загадочными свойствами.Первое загадочное свойство лучей – они невидимы. Они не окрашены – цвета у них нет.Второе удивительное свойство – они проходят сквозь плотный картон, сквозь алюминий, сквозь толстые доски. Непрозрачное для них прозрачно.Третье свойство лучей – есть вещества, на которые они производят необычное действие. Кристаллы платино-цианистого бария, сернистого цинка внезапно вспыхивают ярким светом, чуть только на них упадут невидимые лучи.
Под действием невидимых лучей чернеет фотографическая пластинка. И сам воздух чудесно меняется, когда его пронизывают невидимые лучи: он приобретает новое свойство – способность пропускать электрический ток.Газеты, напечатавшие известие о лучах, только упомянули имя человека, который совершил необыкновенное открытие: Вильгельм-Конрад Рентген.Рентген Вильгельм Конрад  (27.03.1845 – 10.02.1923) – немецкий физик. 
С 1894 г. В. Рентген был ректором Института физики Вюрцбургского университета. Несмотря на многочисленные административные обязанности, Рентген всегда сам проводил эксперименты. Осенью 1895г. Рентген занимался в своей лаборатории в Вюрцбурге изучением влияния катодных лучей на люминесценцию различных химических веществ. Вот как все происходило.
Ученик (в роли Рентгена). Вечером 8 ноября 1895 года я, как обычно, работал в своей лаборатории, занимаясь изучением катодных лучей. Около полуночи, почувствовав усталость, я собрался уходить. Окинув взглядом лабораторию, погасил свет и хотел было закрыть дверь, как вдруг заметил в темноте какое-то светящееся пятно. Оказывается, светился экран из синеродистого бария. Почему он светился? Солнце давно зашло, электрический свет не мог вызвать свечения, катодная трубка выключена, да и в добавок закрыта черным чехлом их картона. Я еще раз посмотрел на катодную трубку и упрекнул себя: оказывается, я забыл ее выключить. Нащупав рубильник, я выключил трубку. Исчезло и свечение экрана. Включил трубку вновь и вновь появилось свечение. (демонстрация модели опыта). Значит свечение вызывает катодная трубка! Но каким образом? Ведь катодные лучи задерживаются чехлом, да и воздушный метровый промежуток между трубкой и экраном для них является броней. Оправившись от минутного изумления, я начал изучать обнаруженное явление и новые лучи, названные мной Х – лучами. С экраном в руках я начал двигаться по лаборатории. Оказывается, полтора – два метра для этих лучей не преграда. Они легко проникали через книгу, стекло, станиоль. Лучи, попавшие на фотопластинку, засветили ее. Они не расходились вокруг трубки сферически, а имели определенное направление.
Учитель. Какими свойствами обладали обнаруженные Х – лучи? (учащиеся отвечают на вопрос).
Учитель. Прочитайте в учебнике § пункт «Свойства рентгеновских лучей» и отметьте свойства лучей, о которых не было указано в сообщении.
Ученица (в роли жены Рентгена). Пятьдесят суток - дней и ночей - были потрачены на исследования. Были забыты на это время семья, здоровье, ученики, студенты. Он никого не посвящал в свою работу до тех пор, пока не разобрался во всем сам. Первым человеком, кому он доверил свое открытие, была я, его жена Берта. Он продемонстрировал свойства обнаруженных Х-лучей и попросил меня расположить кисть руки на пути неизвестных лучей. То, что я увидела, было фантастично и жутковато! На экране я увидела силуэт костей своей кисти.
Учитель. Рассмотрите копию фотоснимка кисти руки жены Рентгена. Объясните появление темных и светлых участков.
Учитель. Снимок кисти руки Берты Рентген с обручальным кольцом на пальце был приложен к статье Рентгеном «О новом роде лучей», которую он 28 декабря 1895 года направил председателю Физико-медицинского общества университета. А в 1901 году Рентген стал первым Нобелевским лауреатом. Х-лучи были названы рентгеновскими.
Исследование их свойств не прекратилось. Возникло предположение, что рентгеновские лучи – электромагнитные волны, имеющие длину волны меньше, чем лучи видимого участка спектра и ультрафиолетовые лучи.
Волнам присуще явление дифракции. Возможно ли наблюдение данного явления для рентгеновских лучей? Это было доказано спустя 15 лет после открытия Рентгена немецким физиком М.Лауэ.
Ученик (в роли Лауэ). Сначала я пропускал рентгеновские лучи через очень узкие щели в свинцовых пластинках, но ничего похожего на дифракцию обнаружить не удавалось. Я предположил, что длина волны лучей мала, чтобы можно было обнаружить дифракцию на искусственно созданных препятствиях. Ведь нельзя сделать щели размером 10-8 см, поскольку таков размер самих атомов. А если рентгеновские лучи имеют примерно такую же длину? Нельзя ли использовать кристаллы с их периодической структурой? Узкий пучок рентгеновских лучей я направил на кристалл, за которым расположил фотопластинку. Результат полностью согласовывался с самыми оптимистическими ожиданиями и его можно было объяснить только дифракцией рентгеновских лучей.
Учитель. Как вы думаете, какая дифракционная картина была получена в опыте Лауэ? (учащиеся высказывают предположения, сравнивают с результатом опыта).
Обнаружение дифракции рентгеновских лучей позволило оценить длину волны: ≈10-8 см. В современных условиях для получения рентгеновских лучей созданы специальные рентгеновские трубки (демонстрация модели рентгеновской трубки), на которые подается высокое напряжение, порядка 50-200 кВ. Электроны, испускаемые накаленным катодом рентгеновской трубки, ускоряются сильным электрическим полем в пространстве между анодом и катодом и с большой скоростью ударяются об анод. Учитель. Что является причиной возникновения рентгеновского излучения?
Вокруг летящих электронов существует магнитное поле, поскольку движение электронов представляет собой электрический ток. При резком торможении электрона в момент удара о препятствие магнитное поле электрона быстро изменяется и в пространство излучается электромагнитная волна.
Рентгеновские лучи принято различать по жесткости: чем больше скорость электронов при торможении, тем меньше длина волны излучения, тем лучи считаются более жесткими.
Учитель. Что собой будет представлять спектр рентгеновского излучения?
Тормозное излучение рентгеновской трубки имеет сплошной спектр. Если электроны в ускоряющем поле приобретут достаточно высокую скорость, чтобы проникнуть внутрь атома анода и выбить один из электронов его внутреннего слоя, то на его место переходит электрон из более удаленного слоя с излучением кванта большой энергии. Такое рентгеновское излучение имеет строго определенные длины волн, поэтому оно называется характеристическим.
Характеристическое излучение имеет линейчатый спектр, накладывающийся на сплошной спектр тормозного излучения. При увеличении порядкового номера элемента в таблице Менделеева рентгеновский спектр излучения его атомов сдвигается в сторону коротких длин волн.
Учитель. Где используется рентгеновское излучение?
Работа с учебником.
Учитель. Рентгеновское излучение относится к радиационному. Различные рентгеновские аппараты используются в медицинских учреждениях.
Ученица. Я побывала в различных кабинетах медицинских учреждений и выяснила, что если предстоит флюорография грудной клетки, то действие излучения приведет к одномоментной дозе 370 мбэр. Еще больше даст рентгенография зуба – 3бэр. Если задумали рентгеноскопию желудка, то вас ждет 30 бэр местного облучения. Дозы эти очень небольшие, организм человека успевает за короткий срок как бы залечить незначительные радиационные поражения и восстановить свое первоначальное состояние. Источником излучения являются экран компьютера, телевизора. Если смотреть передачи в течение года ежедневно по 3 часа, то это приведет к облучению дозой 0,1 мбэр.
IV. Закрепление.
Что представляет собой рентгеновское излучение?
Почему возникает рентгеновское излучение?
Какими свойствами оно обладает?
Почему экран телевизора является источником рентгеновского излучения?
Что дает густую тень на экране рентгеновской установки: алюминий или медь?
Для чего врачи-рентгенологи при работе пользуются перчатками, фартуками, очками, в которые введены соли свинца?
V. Поведение итогов урока.VI. Рефлексия «Незаконченное предложение».
Ученики дописывают продолжение предложений «На уроке я открыл(а) для себя..», «Данный урок позволил мне…», «Такой урок интересен тем, что…».
Домашнее задание. §

Рентген Вильгельм Конрад
(27.03.1845 – 10.02.1923)

Ученик (в роли Рентгена). Вечером 8 ноября 1895 года я, как обычно, работал в своей лаборатории, занимаясь изучением катодных лучей. Около полуночи, почувствовав усталость, я собрался уходить. Окинув взглядом лабораторию, погасил свет и хотел было закрыть дверь, как вдруг заметил в темноте какое-то светящееся пятно. Оказывается, светился экран из синеродистого бария. Почему он светился? Солнце давно зашло, электрический свет не мог вызвать свечения, катодная трубка выключена, да и в добавок закрыта черным чехлом их картона. Я еще раз посмотрел на катодную трубку и упрекнул себя: оказывается, я забыл ее выключить. Нащупав рубильник, я выключил трубку. Исчезло и свечение экрана. Включил трубку вновь и вновь появилось свечение. (демонстрация модели опыта). Значит свечение вызывает катодная трубка! Но каким образом? Ведь катодные лучи задерживаются чехлом, да и воздушный метровый промежуток между трубкой и экраном для них является броней. Оправившись от минутного изумления, я начал изучать обнаруженное явление и новые лучи, названные мной Х – лучами. С экраном в руках я начал двигаться по лаборатории. Оказывается, полтора – два метра для этих лучей не преграда. Они легко проникали через книгу, стекло, станиоль. Лучи, попавшие на фотопластинку, засветили ее. Они не расходились вокруг трубки сферически, а имели определенное направление.
Ученица (в роли жены Рентгена). Пятьдесят суток - дней и ночей - были потрачены на исследования. Были забыты на это время семья, здоровье, ученики, студенты. Он никого не посвящал в свою работу до тех пор, пока не разобрался во всем сам. Первым человеком, кому он доверил свое открытие, была я, его жена Берта. Он продемонстрировал свойства обнаруженных Х-лучей и попросил меня расположить кисть руки на пути неизвестных лучей. То, что я увидела, было фантастично и жутковато! На экране я увидела силуэт костей своей кисти.
Ученик (в роли Лауэ). Сначала я пропускал рентгеновские лучи через очень узкие щели в свинцовых пластинках, но ничего похожего на дифракцию обнаружить не удавалось. Я предположил, что длина волны лучей мала, чтобы можно было обнаружить дифракцию на искусственно созданных препятствиях. Ведь нельзя сделать щели размером 10-8 см, поскольку таков размер самих атомов. А если рентгеновские лучи имеют примерно такую же длину? Нельзя ли использовать кристаллы с их периодической структурой? Узкий пучок рентгеновских лучей я направил на кристалл, за которым расположил фотопластинку. Результат полностью согласовывался с самыми оптимистическими ожиданиями и его можно было объяснить только дифракцией рентгеновских лучей.
Пәні: Физика 9сынып.Сабақтың тақырыбы: Рентген сәулелері.Сабақтыңтүрі: Аралас сабақ, өтілген тақырыпты қайталай отырып, жаңа сабақты меңгерту.Сабақтың мақсаты:А) Білімділік: Оқушыларға рентген сәулесінің ашылуын, қасиеттерін және өмірде қолданысын меңгерту, түсіндіру.
Ә) Тәрбиелік: Оқушылардың мақсатқа жету барысында жауапкершіліктерін жетілдіру, мәдениеттілікке тәрбиелеу.
Ә) Дамытушылық:Оқушылардың нақты және жүйелей ойлау қабілетін арттыру, сабаққа деген ынтасын арттыру.Сабақтыңәдісі: сұрақ-жауап, баяндау, әңгімелесу.Көрнекі құралдар: плакаттар, презентациялар, оқулық,суреттемелер,сәуле түтігі, физика есептер жинағы, электрондық оқулық.Пәнаралықбайланыс: биология, химия,математикаСабақтың жоспары:1. Ұйымдастыру кезеңі (2 минут)2. Үй тапсырмасын тексеру (10- минут)3. Өткен тақырыптар бойынша оқушылардың білім білік дағдыларын қалыптастыру. (2минут)4. Жаңа сабақтың тақырыбын таныстыру, мақсаты мен міндетін анықтау(1- мин)5. Жаңа тақырыпты түсіндіру. (13)6. Өтілген тақырыпты қорытындылау(13 мин)7. Оқушыларды бағалау және үй тапсырмасын беру (2-мин).Сабақтың барысы:1. Ұйымдастыру кезеңі;үй тапсырмасын тексеру.«Еске түсіру» сайысы болып табылады.1М.Планк формуласы2. Фотоэффект фрмуласы.3. Планк тұрақтысы. Бұл жерде оқушылар арасында шапшаңдық қажет.
1-2-3-оқушы тақтаға есептер шығарады.
№1Есеп. Алюминий пластинаны сәулелендіру кезінде фотоэффект ең аз 1,03 ПГц жиілікте басталады. Электрондардың алюминийден шығу жұмысын табыңдар. (Эв есебімен).(жауабы:4,26Эв)
№2Есеп .Калий үшін фотоэффектінің қызыл шекарасын анықтаңдар.
( жауабы :564нм)
№3Есеп. Толқын ұзындығы 450 нм-ге тең сәуле шығару әсерінен мырышта фотоэффект пайда бола ма? (Пайда болмайды, өйткені мырыш үшін фотоэффектінің қызыл шекарасы 295 нм)І. « Ой қозғау »:
1. Фотоэффект дегеніміз не?
2. Оның ашылуына қандай тәжірибе себепкер болды?
3. А.Эйнштейннің фотоэффект құбылысын түсіндіру жолы
4. Жұтылған фотонның hν  энергиясының жұмсалуы.
5. Керісінше, электрондар үлкен жылдамдықпен металға соғылса, қандай құбылыс байқалар еді?
6. Электрон энергиясы неге айналуы мүмкін?
Сөзжұмбақ № 1 « Рентген».
1.Атом құрылысы туралы қазіргі көзқарасты зерттеген ғалым(Резерфорд).
2.Теріс таңбалы бөлшек(электрон).
3.Бейтарап бөлшек(нейтрон).
4.Сәуле арқылы тарайтын немесе жұтылатын бір үлес энергия мөлшері(квант)
5.Теориялық болжам(гипотеза).
6.Сәулелердің әсерінен электрондардың сұйық және қатты дене бетінен босап шығу құбылысы(фотоэффект).
7.Жылулық сәулелердің эксперименттік нәтижесін түсіндірудегі тығырықтан шығу жолын тапқан ұлы неміс физигі(Планк).
Р е н т г е н
Тақтаға шығарылған есептердің дұрыстығын сынып пен тексеру және оларға , баға қойылуы міндетті болу керек.Сөзжұмбақты шешу және теориялық білімдерін тексеру. Сабақ барысында оқушы өз жұмыстарының бағалану туралы мәліметтерді білу тиісті.
Жаңа сабақтың мақсаттары ,тақырыбымен таныстыру.Оқушыларды топтастыру және тақырыпты менгерту сұрақтарды тарату. Слайдтар арқылы сабақтың тақырыбын меңгертуге жағдай туғызу, түсіндіру.Негізгі тақырыптың кейбір түсініктері:Рентген сәулелердің жұтылу дәрежесі заттың тығыздығына пропорционал. Сондықтан рентген сәулелерінің жәрдемімен адамның ішкі ағзаларының фотографиясын алуға болады. Бұл фотографияларда қаңқа сүйектерін және жұмсақ тканьдердің әртүрлі өзгерістерін оңайажыратуға болады.Қазір біздің еліміздегі барлық азаматтар жылына біррет флюорография өтуге тиіс. Рентген сәулелерінің жәрдемімен адам ауырғанын сезе бастаудан бұрын, ауруды алдын ала анықтап білу үшін, кеуде клеткаларының суреті түсіріледі.№ Оқушы дайындаған түсінік .Рентген сәулелерінің ашылуы. Бұлсәулелер 1895жылынемісфизигі Вильгельм Рентген ашқан. Рентген өзіне дейінгі көптеген ғалымдардың мән бермеген және аңғара алмағандарын байқай қойды, осы ерекше қабілеті оның тамаша жаңалық ашуына жәрдемдесті.Бұл кезде газ-разрядтық түтіктерде өте шапшаң электрондардың ағыны туғызылған және сол уақытта оларды катод сәулелері деп атаған. Бұл сәулелердің табиғаты сол кезде сенімді түрде тиянақтала қоймаған еді, тек бұл сәулелердің шығатын басы түтіктің катодында екені ғана мәлім болған. Катод сәулелерін зерттеумен шұғылданған Рентген, фотопластина қарақағазға ораулы тұрғанынақарамастан, разрядтық түтікшенің маңында ағарыпқалған. Осыдан кейін ол тағы бір таңқаларлық құбылысты байқады. Барийдің платина ерітіндісіне батырылған қағаз экранға разрядтық түтікшені орағанда, экран ағара бастайтыны байқалды оның үстіне Рентген түтікше мен экранның арасына қолын ұстағанда экранда қолдың нобайының қылаң реңкінде сүйектердің қаракөлеңкелері көрінеді.Ғалым разрядтық түтікше мен жұмыс істегенде бұрын белгісіз күшті, өтімді сәуле пайда болатынынтүсінді. Ол оны Х-сәулелер деп атады. Соңынан бұл сәулелерге «рентген сәулелер» деген термин берік қалыптасты.Рентген жаңа сәуле катод сәулелерінің (шапшаңэлектрондарағыны) шыны түтіктің қабырғаларына соқтығысқан орындарында пайда болатыны байқалған. Бұл орында шыны жасаудан жарықшығарған. Х-сәулелер шапшаң электрондарды кезкелген кедергімен атапайтқанда металл электрондармен тежегенде пайда болатынын кейінгі тәжірибелер көрсетті.Рентген сәулелерініңқасиеттері. Рентген ашқан сәулелер фотопластинаға әсеретеді, ауаның иондалуын туғызады бірақ кезкелген бірзаттардан айтарлықтай шағылмайды және сынбайды. Электромагниттік өріс олардың таралу бағытына ешқандай әсерін тигізбейді.Осыдан кейін бірден рентген сәулелері электрондардың кенет тежелуінен шығатын электромагниттік толқындар деген болжам жасалды,өтімділігі және басқа ерекшеліктері дәл осы толқын ұзындығының шағынболуымен байланыстырылады. Бірақ бұл гипотеза дәлелдеуді қажет етеді. Және ондай дәлелдеулер Рентген ашқаннан кейін 15 жылдан соң жасалды.Рентген сәулелерініңқолданылуы. Рентген сәулелері көптеген өте маңызды практикалық қолдау тапты. Медицинада олараурудың диагнозын дұрыс қою үшін, сондай-ақ, рак ауруын емдеу үшін қолданылады.Рентген сәулелерін ғылыми зерттеулерде өте кең түрде қолданылуда. Рентген сәулелерік кристалдар арқылы өткендегі дифракциялық көрінісіне қарап, кеңістікте атомдардың орналасу реті – кристалдың құрылымын анықтау мүмкіндігі туады. Органикалық емес кристалл заттар үшін мұны орындау онша қиын болмады. Алайда рентген – құрылымдық анализ арқылы өте күрделі органикалық қосылыстардың, белоктардың құрылысын түсіндіруге мүмкіндіктер бар. Атап айтқанда, он мыңдаған атомдардан құралған, гемоглобин молекуласының құрылымы анықталған.Бұл жетістіктерге сәулелерінің
Толқын ұзындықтарының шағындығы нәтиже сінде қолжетті, толқын ұзындығы жәрдемімен дұрысында молекулалардың құрылымын көруге болатындай еді. Көру деп отырғанымыз сөзбе-сөз мағынада емес мұндағы мәселе дифракциялық көріністі анықтау, соның жәрдемімен көлеңке беттерін, оны түсіндіре отырып, атомдардың кеңістікте орналасу сипатын анықтауға болады.Рентген сәулелерінің қолданылатын жерлерінің ішінен рентгендік дефектоскопияны – құймалардағыақауларды, рельстердегі сызаттарды табу, пісірілген жіктердің сапасын анықтау т. б. Әдісін айта кетуге болады.Рентгендік дефектоскопия бұйымдарда қуыс немесе бөгде қосылыстар бар болса, рентген сәулелерінің жұтылуы өзгеретініне негізделген.Рентген сәулелерініңқұрылысы. Қазіргікезде рентген сәулелерін шығарып алу үшін, рентген түтіктері деп аталатын құрылғылар жасалған. Олардыңконструкциясын Рентген жасаған алғашқы аппараттардан анағұрлым жақсы.1-суретте электрондық рентген түтігінің ықшамдалған схемасы кескінделген. Катод 1 вольфрамнан жасалған қылсым, ол термоэлектрондық эмиссия есебінен электрондар шығарады. Цилиндр 3 электрондар ағынын фокустайды, сонан соң олар металл электродпен 2 (анодпен) соқтығысады. Осыдан рентген сәулелерітуындайды. Анод пен катодтың арасындағы кернеу бірнеше ондағанкиловатқа жетеді. Түтікте, толық вакуум жасалады; ондағыгаздың қысымы 10-5 – 10-7мм сынақ бағанасына теңболады.Рентген сәулелерінің толқын ұзындығы 10-9м-ден 10-10дейіңгі диапазонда болады.Қуатты рентген түтіктерінде анод сумен салқындатылады, өйткені электрондар тежелгенде көп мөлшерде жылу бөлініп шығады. Электрондар энергиясының 3 ғана пайдалы сәулеге айналады.Рентген сәулелерінің толқын ұзындығы 10 м ден 10 дейінгі диапазонда болады. Олардың өтімділігі зор және медицинада, сондай-ақкристалдар мен күрделі органикалық молекулалардың құрылымын зерттеу үшін пайдаланылады. Өрістің істейтін жұмысы есебінен электронның кинетикалық энергиясы өседі, яғни жылдамдығы артады:
.
Есеп шығару.
Егер рентген түтігінің рентген спектріндегі ең «қатты» сәулелерінің жиілігі 1019 Гц болса, рентген түтігі қандай кернеумен жұмыс істейді? (ФЕЖ, №1128 - есеп)
Өтілген тақырыпты қорытындылау: ассоциация әдісі және тест арқылы.
Ассоциация әдісі ( тест)1)Рентген сәулесін ашқан қай ғалым?а) Ньютон б) Максвеллс) Рентген д) Эйнштейн2. Рентген сәулесін қай жылы ашты?а) 1805ж б) 1895жс) 1896жд) 1835ж3) Рентген сәулесінің қолданысы қай жерде?а) медицинада б) құрылыстас) ауылшаруашылықта д) дұрысжауабыжоқ4) Рентген сәулесін қандай арнаулы қондырғыда аламыз?а) осциллограф б) сәулеліктүтіктердес) рентгендіктүтіктердед) камертон5) Рентген сәулесінің ашылу құрметіне қандай сыйлық берілді?а) нобель б) кубок с) оскар д) ештеңе берілмеді6) Құймалардағы ақаулардағы, рельстердегі сызаттарды табу, пісірілген жіктердің сапасын анықтау т. б. Қандай әдіске жатады?а) флюрография б) дефектоскофияс) томографияд) сәулелік терапия7) Рентгендік сәулелер қандай сәулелерге жатады?а) инфрақызыл б) электромагниттік с) ультракүлгінд) гамма сәуле8) Рентген сәулесінің зияны бар ма?а) бар б) жоқс)белгілідәрежедед) білмеймін9) Рентген сәулесі қандай сәулелердің аралығында жатады?а) ультракүлгін мен гамма сәулелердіңб) ультракүлгін мен инфрақызылсәулелердіңс) ультракүлгін мен ақжарықсәулелердіңд) инфрақызыл мен гамма сәулелердің10) Рентген сәулесіне қандай қасиеттер тән?а) кейбір заттарда жарқыл туғызадыжәне фотоқағазды қарайтадыв) көзге көрінбейдіс)катод сәулелерід) фотоқағаздықарайтады.
Жауаптары:
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
с б а с а б б а а д10-балдұрыс – 5, 8балдұры- 4 , 5бал дұрыс -2, 6балдұрыс -3
Ассоциация әдісі арқылы сұрақтарға жауап беру.(Бекіту)1. Рентген сәулесі жайлы не білдіңдер?2. Рентген сәулесін ашқан кім және қашан ашты?3. Рентген сәулесінің өмірдегі қолданысы?
Тиісті сөздерді өз орнына қойып, анықтаманы оқыңыз:
 1.Электрондар
2.толқын
3.Өте қысқа
4.Рентген
5.Ұзындығы
6.Жылдам
7.Сәулесі
8.Кенеттен
9.Пайда болатын
10.Тежелгенде
11. Дегеніміз
12.Электромагниттік
13. сәулелер.
Жауабы: Рентген сәулесі дегеніміз – жылдам электрондар кенеттен
тежелгенде пайда болатын толқын ұзындығы өте қысқа
электромагниттік сәулелер.
Білемін Білгім келеді Таңқалдырғаны
Оқушыларды бағалау.Сабақтыжақсы меңгеріп, берілген тапсырмаларға белсене жауап берген оқушыларды бағалаймын және күнделіктерге бағаларын қою.
№ «Еске түсіру» есептер шығару « Ой қозғау » Сөз
жұмбақ Оқушы дайындаған
тапсырма тест анықтаманы оқу
Үйге: §52 №40(3) интернет арқылы қосымша мәлімет жинау, 2 оқушы реферат дайындау, сөзжұмбақ құрастырып келу, өткен материалды қайталау.
Фотоэффект тақырыбына семантикалық карта.
Физикалық шама белгілеуі Формуласы бірлігі
Жиілік ν ν Гц
Планк тұрақтысы h Дж с
Энергия Е ν Дж
Шығу жұмысы А ν Дж
масса m кг
Жылдамдық h м\с
Кернеу U В
Элементар заряд е Кл