Презентация на тему Аът малым


Аът малым Ажылдын автору:1 б класс Тыва кижинин эрте бурунгу шагдан холгези болуп келген- аът малывыс. Ынчангаш аът дугайында чаш озуп орар ажы-тол билип алыры чугула. Ынчангаш бис бо ажылды кылдывыс. Допчузу: Тоогуден демдеглелдерТыва аът дугайындаУлусчу ужурлар Аът дугайында улегер домактарСолун чуулдер. Тоогуден демдеглелдер Эртемден В.О.Ковалевский аъттын укталган дозу болза, Мурнуу Америкага 50 миллион чыл бурунгаар чурттап чораан дилги хире дириг амытан эогиппус деп шынзыткан. Тоогуден демдеглелдер Кажан база каяа аътты кижи бодунга ооредип алганыл? Аътты 6 мун чыл бурунгаар Мурнуу Сибирьнин, Моолдун азы Казахстаннын кошкун арат чону бодунга ооредип эгелээн. Тыва аът дугайында Шаг-шаандан тыва чоннун холгези аът болуп чораан. Тыва аъттын уксаазын тыва араттар боттары ундуруп алганнар. Ол моол-калга аът-биле домей, анаа чоок болуп турар. Ынчалза-даа тыва аъттар моол аъттан бедик, дооразы узун. Оон ортумак бедии 141 см, ортумак дензизи 280 кг чедип турар. Тыва аът оске уксаалыг аъттарга бодаарга, чолдак. Тыва аъттарнын оске уксаалыг аъттардан ылгылы- оон шыдамыы, ажылчыны, кандыг-даа климатка тааржыры, чем далдавазы. Ону ур мунарга шылап, турбас. Ур уеде чем, суг чокка орукка чоруп шыдаар. Ада-чурттун улуг дайынынын уезинде тыва республика дузаламчы кылдыр 50 мун ажыг аъттарны фронтуже чоргускан. Ол чылдарда тыва уксаалыг аъттарнын шыдамыын маршал Будённый кайгап, оларны мактап турган. Улусчу ужурларЭр кижинин ажып эрттер тос бергезинин аразында мындыг берге бар- тос харлыг оол чарыш аъды мунар. Шаандагы тываларга ол дээрге мырынай албан турган. Тос хар четкен оол адазынга эш деп улегер сос бар. Ол дээрге кады ажылдаар, аннаар база чер чоруур эжи болганы ол. Тос хар четкен оол эмдик малдан безин андарылбас эр болур. Тываларнын экер оолду билип алырынын бир аргазы ол чораан. Ада чокта- эш чок, Аът чокта –бут чок Адын мактава, аъдын бактава Аъттыг мен дээш адыыргавас,Эштиг мен дээш идээргевес Аът болуру кулунданКижиболуру чажындан Чадаг чорба, аъттыг чоруЧааскаан чорба, эштиг чору Чаваа аътты хойзуп болбас, чаш уругну ыгладып болбас Аъттыгда-амыр,Адалыгда-чоргаар. Аътты баглап ооредир,Аныян сургап ооредир Кижен холаа успес,Кижи багы сурбес Аът бакта-аал ыракАт бакта-алдар ырак Эн-не улуг уксаалыг аъттар- першерон