Презентация по биологии на тему ?сімдік ?мір с?ні, таби?ат к?ркі

Сабақтың барысы:I.Ұйымдастыру бөлімі,оқушыларды түгелдеу.II. Үй тапсырмасын тексеру.Бағалау парағын екі топқа үлестіру. 1-бөлім.Білімділер сайысы. 1-топ Балықтар қалай тыныс алады ? Балықтар қалай бөлінеді ? Балықтар қалай көбейеді ? Жүрегі неше бөліктен тұрады ? Бекіретектес балықтардың қандай ерекшеліктерін білесіңдер ?Акулалардың қандай түрлерін білесіңдер ?Электр қуатын шығаратын мүшесі бар қай балық ?Балықтардың денесінде қандай жүзбе қанаттар болады ? Білімділер сайысы. 2-топ. Шеміршекті балықтардың қандай түрлері бар ?Балықтар суда қалай қозғалады ?Балықтардың миы неше бөліктен тұрады?Балықтың қандай сезім мүшелері дамыған ?Балықтарды қандай ғылым зерттейді ?Торсылдақ балықтарда қандай қызмет атқарады ?Өрістегіш балық деп қандай балықтарды айтады ?Қостынысты балықтар деп қандай балықтарды айтады ? Балықтардың кәсіптік маңызы зор . Мысалы ; майшабақтар отрядына қылқа ( килька ) Балтық теңізінде , сардинка (Қиыр шығыс теңіздерінде ) ,тұқы балықтар (карптар ) өзендерде көзауықтар (камбалалар), сетінектер (трескалар ) , бахтах (форель) балықтары жатады. Балықтардың еттерін және уылдырықтрын тағамға пайдаланады , консервілейді және маринаттайды . Тресканың бауырынан балық майы алынады . Оның құрамында Д витамині мол . Оны мешел ауруына қарсы ем ретінде пайдаланады . Көзауықтар Арал теңізінде мекендейді . Тұқытәрізділерге мөңке және тұқы жатады . Халық шаруашылығында маңызы зор. Бахтахтың еті өте дәмді болғандықтан ,оны кейде << Патша балығы >> деп атайды . Бекірелердің кәсіптік маңызы зор . Дәмді еті , қара уылдырығы қымбат бағаланады . Осындай құндылығымен бұл балықтарды Қазақстанның Қызыл кітабына (2010) енгізген . Кәсіптік мәні бар балықтарды көбейту үшін ,арнайы балық зауыттарында қолдан ұрықтандырып,шабақтар өсіреді. Арал , Балқаш , Іле ,Жайық ,Ертіс өзендерінің жағалауына ертеден халық қоныстанған. Өзен жағалағанның - өзегі талмайды дегендей ,біздің ауылымызда да балықты аулайтын ағаларымыз бар. Олар сазан,шортан,тұқы,алабұға,жайын,табан,көксерке,қарабалық т.б түрлері мекендейді. Шеміршекті балықтар Сүйекті балықтар 1.Қортпа, шоқпілмай,пілмай,латимерия, бахтах.2.Жұпбалық, тұтасбас, акула3.Тоқ ішегі жуан әрі оның ішінде оралмалы қатпарлары бар.4.Терісі ірі қабыршақтармен қапталған.5.Терісі плакоидты қабыршақтармен қапталған.6.Желбезегінің сыртында сүйекті қақпағы бар.7.Желбезек саңылаулары тікелей сыртқа ашылады.8.Тоқ ішегі мен аш ішегінің шекарасында ұсақ тұйық өскіндері бар.9.Тұмсығы алға созылыңқы.10.Торсылдағы болады.11.Торсылдағы болмайды.12.Клоакасы бар.13.Аналь тесігі бар.14.Іштей ұрықтанады.15.Сырттай ұрықтанады.16.Уылдырығының саны көп.17.Уылдырығының саны аз. 2,3,5,7,9,11,12,14,17 1,4,6,8,10,13,15,16 1.Зоология ғылымының балықтарды зерттейтін саласы.а)мамология ә)герпетология б)ихтиология в)гельминтология2.Желбезек саңылаулары 5-7 жұп болатын балықтар.а)сүйекті балық ә)шеміршекті балық б)шортан в) сазан3.Иіс сезу мүшесі жақсы дамыған.а)акула ә) скат б)аратұмсық в)аққайран4.Қызыл кітапқа енгізілген сүйекті балық.а)Іле шармайы ә) Балқаш алабұғасы б) бекіре в)Еділ майшабағы5.Балықтардың бүйір сызығы қандай қызмет атқарады.а) судың жылылығы ә) судың тұздылығы б)су ағысының күшін, бағытын, тербелісін в) судың қышқылдылығын6.Балық торсылдағы қандай қызмет атқарады.а) жауынан қорғану ә) дене салмағын өзгертіп, судың түрлі қабаттарына өтуб) жауынан жасырыну в) судың астына өту 1.Б 9.Б2.Ә10.В3.А 11.Ә4.В 12.А5.Б 13.Ә6.Ә 14.Б7.Б 15.А8.А Үйге тапсырма:1. Көшім өзеніндегі балықтар тіршілігі туралы эссе жазу2.П.51,52 оқу «Қызықты зоология» Қ.ҚайымБиология 7 –сынып Қ.Қайым, Р.Сәттімбеков «Атамұра»2012жБиология 6 –сынып К.Жүнісова, Р.Әлімқұлова «Атамұра» 2011 жБиолог анықтамалығы №1 2014ж, №6 2013жБатыс Қазақстан облысының географиясы Ғалымов А, Амельченко В.И