Презентация. Фосфор ?ыш?ылы ж?не т?здары

Садвакасова Шынар Төлеуқызы№44 қазақ орта мектебінің химия пәнінің мұғаліміМектептің мекенжайы:Қарағанды облысы, Қарқаралықаласы, Мәди көшесі, 1үй Фосфор қышқылы және тұздары Мақсаты:Білімділік:Үтоптың негізгі топшасының маңызды бейметалы – фосфордың жай зат ретіндегі қасиеттері туралы ұғымдарды дамыту. Фосфордың маңызды қосылыстары - ортофосфор қышқылы және тұздары туралы мағлұмат беру.Дамытушылық:Химиялық заттармен жұмыс істей білу, химиялық реакция теңдеулерін сипаттап жазу дағдысын дамыту, дүние-танымдық көзқарасын арттыру, шығармашылықпен жұмыс істеуге дағдыландыру.Тәрбиелік:Оқушыларды еңбексүйгіштікке, химия пәні талап ететін ұқыптылыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу. Сабақтың жоспары: І. Қайталау – оқу анасы. (не білемін....)Менделеевтің кестесінен,Аңызға арқау болғанҚасиетті, құдіретті, киеліБілесің бе, фосфор деген элементті?1.Д.И.Менделеевтің периодтық жүйесі көмегімен фосфорға сипаттама беру.2. Тақтаға фосфордың атом құрылысын жазу. 3. Жоғалған формулалар P + ? = 2PH3P + S = ?Р + Ca = ?P + ? = 2PCI3Ca3P2 + H2O = Ca(OH)2 + ?P2O5 + H2O = ?6P + KCIO3 = KCI + ?Р + ? = 2P2O5P2O5 + NaOH = ? + H2O Сабақ тақырыбын тауып көр ІІ. “Сен оқысаң, мен тоқығам”. Жаңа сабақ Фосфор жақсақ будақтап, Ақ түтінін түзеді.Ол түтінді су сорып,Қандай қосылыс түзеді? Фосфор қышқылы Н3РО4 - молекулалық формуласы Н – О H – О –Р = O H – O құрылымдық формуласы Қышқылға сипаттама Негізділігіне қарай: үшнегіздіҚұрамындағы “о” байланысты: оттектіСуда ерігіштігіне қарай: ерігішТұрақтылығына қарай: тұрақтыҰшқыштығына қарай: ұшқыш емесДиссоциациялану дәрежесіне қарай: орташа Физикалық қасиеттері Н3РО4 – түссіз кристалдық зат суда жақсы ериді улы емес t0бC = 42,3 Химиялық қасиеттері 1.Сатылап диссоциацияланады:Н3РО4↔ Н+ + Н2РО4-Н2РО4- ↔ Н+ + НРО42-НРО42- ↔ Н+ + РО43-2. Н3РО4 + лакмус = 3.Металдармен әрекеттесуі Ортофосфор қышқылы металдардың кернеу қатарында сутекке дейін орналасқан металдардың барлығымен әрекеттеседі де, орта және қышқыл тұздар түзеді. 6К + 2Н3РО4 = 2К3РО4 + 3Н2 2К + 2Н3РО4 = 2КН2РО4 + Н2 4. Негіздік оксидтермен әрекеттесуі 3СаO + 2H3PO4 =Ca3(PO4)2 + 3H2O Негіздермен (ерімейтін) 3Cu(OH)2 + 2Н3РО4 = Сu3(PO4)2 + 6H2O Еритін негіздермен 3NaOH + H3РО4 = Na3PO4 + 3H2O Тұздармен (әлсіз қышқылдардың) 3Na2СО3 + 2Н3РО4 = 2Na3PO4 + 3H2O + 3CO2 Алынуы 1. Зертханада: Р2О5 + 3Н2О = 2Н3РО42. Өнеркәсіпте:А) экстракциялықСа3(РО4)2 + 3Н2SO4 = 3CaSO4 + 2H3PO4В) термиялық +SiO2,C +O2 +H2OСа3(РО4)2 P P2O5 H3PO4 Фосфор қышқылының тұздары Фосфор қышқылы үш қатар тұз түзеді: - фосфаттар - гидрофосфаттар - дигидрофосфаттар Тапсырма: “Атымды тап” Са3(РО4)2 кальций гидрофосфатыСа(Н2РО4)2 кальций фосфатыСаНРО4 кальций дигидрофосфаты Фосфат-ионға сапалық реакция Н3РО4 + AgNO3 Ag3PO4 + ? Na3PO4 + AgNO3 Ag3PO4 + ? Қазақстандық ғалым Ә.Б.Бектұровтың еңбегі   Бектұров Әбікен Бектұрұлы (1901-1985) – техника ғылымының докторы, про-фессор, Қазақстан Ғылым академиясы-ның академигі, Қазақстанның еңбек сіңірген ғылым қайраткері.  Ғалымның негізгі ғылыми еңбектері минералды тыңайтқыштар өндіру мен минерал тұздарды өңдеудің химиясына және технологиясына арналған. Бектұров фосфатты шикізаттарды өң-деудің қышқылдық, термиялық, сондай-ақ, фторсызданған мал азықтық фосфат өндірудің циклондық әдістерін тауып енгізді, фосфаттардың сульфаттармен және силикаттармен сополимеризация-сы бойынша зерттеулер жүргізген, Қаратау фосфоритінен минералды тыңайтқыштар өндіру әдістерін жүйеледі. Дәрі-дәрмектер Жуғыш заттар Минералды тыңайтқыштар Фосфор қышқылы мен тұздарының қолданылуы + = + + = + + = + Бекіту тапсырмалары Химиялық лото Н2О Н3РО4 Ag3PO4 AgNO3H3PO4 K3PO4 H2O KOHH2 H3PO4 AI AIPO4 Жеке жұмыс: Айналымды орында: P Mg3P2 PH3 P2O5 H3PO4 Ca3(PO4)2 Жұппен жұмыс: Есеп: Құрамында 20г фосфор қышқылы бар ерітіндімен құрамында 20г қорғасын хлориді бар ерітінділер араластырылды. Реакция нәтижесінде түзілген тұнбаның массасын анықтаңдар.Бер:m(H3PO4) = 20гm(PbCI2) = 20гт/к m(тұнба) Оксиді Қышқылы Тұзы NaH2PO4 P2O5 H3PO4 Na3PO4 Р2О3 Р Сыныппен жұмыс Сәйкесін тап Сендер мына тұжырымдамалармен келісесіңдер ме?  1.Фосфор қышқылы күші орташа электролит2.Н3РО4 тек еритін сілтілермен әрекеттеседі3.Н3РО4 тұрақсыз қышқыл4. Н3РО4 үшнегізді, оттекті қышқыл5.Н3РО4 металдармен әрекеттескенде сутегі бөлінбейді.6. Н3РО4 металдардың кернеу қатарында сутегіне дейінгі металдармен әрекеттеседі.7. Н3РО4 ерітіндісінде лакмус түсі көкке өзгереді8. Н3РО4 тұздары фосфаттар деп аталады Өзіңді тексер! 1. Иә 2. Жоқ 3. Жоқ 4. Иә 5. Жоқ 6. Иә 7. Жоқ 8. Иә Үйге тапсырма: