Циклоалкандар, ??рылысы, изомерленуі мен атаулары,таби?атта таралуы, физикалы?-химиялы? ?асиеттері
Күнтізбелік сабақтың жоспары
Мерзімі: Пәні: химия Сынып 11 Сабақ 11
Сабақтың тақырыбы ЦиклоалкандарСабақтың мақсаты Білімділік: Циклоалкандар, құрылысы, изомерленуі мен атаулары,табиғатта таралуы, физикалық-химиялық қасиеттерін түсіндіру
Дамытушылық: Оқушылардың кітаппен жұмыс істеуі және есептер шығару арқылы ойлау қабілетін дамыту.
Тәрбиелік: Оқушылардың топпен жұмыс орындауын ұйымдатыру және бір бірінің ойларын тыңдауға, пікірлесуге, ұйымшылдыққа тәрбиелеу
Оқытудың негізгі идеялары Циклопарафиндер
Цикл ашылу арқылы жүретін реакциялар
Оқыту нәтижелері Циклоалкандардың алкандардан айырмашылығын ажырата алады.
Қасиеттері мен ұқсастықтарын айырып жазады
Есеп шығаруда қолданады
Пайдаланатын әдебиеттер Химия: Жалпы білім беретін мектептің 11-сыныбына арналған оқулық. Өңделген, толықтырған 3-бас. / Н. Нұрахметов, К. Сарманова, К. Жексембина, т.б. - Алматы: "Мектеп" баспасы, 2015. — 208 бет: суретті. HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/9965367027" ISBN 9965-36-702-7
Артеменко А.И. Органическая химия.- М.: Высшая школа, 1999.
Ким К. "Органическая химия". Новосибирск, 2000.
Материалдар мен жабдықтар Интерактивті такта,электронды кітап,менделеев кестесі,видео тәжірибелер,презентация
Сабақтың барысы
Сабақты өкізу кезеңдері Уақыт
45 минут Үйымдастыру кезеңі 2 минут - сәлемдесу, түгендеу;
- Сынып тазалығына көңіл бөлу;
-Сабақтың ұстанымы,жоспары таныстырылады.
Жаңа тақырыпты өту 28мин Қаныққан HYPERLINK "http://www.metod-kopilka.ru/go.html?href=http%3A%2F%2Fkk.wikipedia.7val.com%2Fwiki%2F%25D0%259A%25D3%25A9%25D0%25BC%25D1%2596%25D1%2580%25D1%2581%25D1%2583%25D1%2582%25D0%25B5%25D0%25BA%25D1%2582%25D0%25B5%25D1%2580" көмірсутектердің тағы бір тобына циклоалкандар жатады. Циклоалкандар — HYPERLINK "http://www.metod-kopilka.ru/go.html?href=http%3A%2F%2Fkk.wikipedia.7val.com%2Fwiki%2F%25D2%259A%25D2%25B1%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25BC" құрамындағы көміртек HYPERLINK "http://www.metod-kopilka.ru/go.html?href=http%3A%2F%2Fkk.wikipedia.7val.com%2Fwiki%2F%25D0%2590%25D1%2582%25D0%25BE%25D0%25BC%25D0%25B4%25D0%25B0%25D1%2580" атомдары өзара дара HYPERLINK "http://www.metod-kopilka.ru/go.html?href=http%3A%2F%2Fkk.wikipedia.7val.com%2Fwiki%2F%25D0%2591%25D0%25B0%25D0%25B9%25D0%25BB%25D0%25B0%25D0%25BD%25D1%258B%25D1%2581" байланыстар арқылы байланысқан, жалпы формуласы СnН2n болатын циклді қаныққан көмірсутектер. Жалпы формуладағы n ≥ 3. Циклоалкандар — HYPERLINK "https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%BB%D0%B0" \o "Молекула" молекуладағы HYPERLINK "https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D3%A9%D0%BC%D1%96%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%BA" \o "Көміртек" көміртек атомдары өзара σ-байланыс арқылы жалғасқан алициклді көмірсутектер. Циклоалкандағы көміртек атомдары алкандардағы сияқты sp3 гибридтелген күйде болады.
Циклоалкандарды циклопарафиндер немесе нафтендер деп те атайды. Жалпы формуласынан циклоалкандар құрамының сәйкес алкандардан айырмашылығы — олардың молекуласында сутектің екі атомы кем болатынын байқауға болады. Ең қарапайым циклоалкан үш HYPERLINK "https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D2%AF%D1%88%D0%B5" \o "Мүше" мүшелі HYPERLINK "https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D2%9B%D0%B8%D0%BD%D0%B0" \o "Сақина" сақинасы бар циклопропан С3Н6. Келесі мүшелері: циклобутан С4Н8 және циклопентан С5Н10, циклогександар С6Н12, т.б.
Циклоалкандардың алынуы
Гидрлеу:
t, k
С6Н6 + 3Н2 С6Н12
Галоген алкандарды дегалогендеу:
СН2 ─ Br CH2
H2C + Zn H2C +ZnBr2
СН2 ─ Br CH2
1,3 – дибромпропан циклопропан
Сабақты бекіту 10минут Берілген циклоалкандардың құрылымдық формулаларын жазыңыздар:
1) 1,2 – диэтилциклопентан;
2) циклогептан;
3) 1-метил-2-этилциклобутан;
Дигалогендеу реакциясын жазыңыздар:
1) 1,3- дибромпропан;
2) 1,4-дибропентан;
3) 2,4-дибромпентан.
Массасы 39г бензол алу үшін қанша грамм циклогексан қажет болатынын есептеңіздер
1л циклопарафин жанған кезде 6 л (қ.ж) көмір қышқыл газы бөлінеді.Жануға кеткен оттегінің көлемін анықтаңыздар
Сутек бойынша салыстырмалы тығыздығы 15-ке тең көмірсутектің молекулалық формуласын табыңыздар
Сабақты қорытындылау рефлексия 3минут Бүгін сабақта нені білдік?Нені білетінбіз?Нені білгіміз келеді?
Үйге тапсырма беру 2минут §2.5