«Электронды? ?ор: о?улы?, ??рал та?ы бас?а жаса?тау технологиясы» атты облысты? семинар та?ырыбы:«Электронды? о?улы?ты электронды о?ыту кешеніне айналдыру талаптары»

Экономика ж‰не аKпараттыK технологиялар колледжі







«ЭлектрондыK Kор: оKулыK, Kaрал таCы басKа жасаKтау технологиясы» атты облыстыK семинар


«ЭлектрондыK оKулыKты электронды оKыту кешеніне айналдыру талаптары»




ОрындаCан: арнайы аKпараттыK
п‰ндер оKытушысы А.М. Жусупкалиева
















ОРАЛ – 2012

«Jазіргі заманда жастарCа аKпараттыK технологиямен байланысты ‰лемдік стандартKа сай м_дделі жаSа білім беру ™те Kажет»

Н. €. Назарбаев


ЖаSа технологиялар негізінде білім сапасын арттыру жaмыстарыныS мысалы ретінде білім беру т‰сілдерін (электронды оKулыK, бейнесабаK, тестілеуші баCдарламалар, электронды зертханалыK жaмыстар ж‰не т.б.), білім саласын басKаруды автоматтандыруды атауCа болады. АKпараттыK ж‰не коммуникациялыK технологиялардыS м_мкіндіктерін пайдалану білім берудіS т™мендегідей жаSа т_рлерін кеSінен пайдалануCа м_мкіншіліктер тудырады:
интерактивтік (™те белсенді) сaхбат (диалог) – ол KолданушыныS компьютермен Kарым-Kатынасы арKылы ж_зеге асырады. Бaл арада сaхбат текстік бaйрыKтар мен жауаптар арKылы KарKынды т_рде ж_зеге асып отырады (мысалы, сaраKтарды «керекті» с™здерді Kолдану еркін т_рде бере беруге болады);
наKты объектілерді басKару;
экранда к™рініс тапKан т_рлі объектілердіS, KaбылыстардыS, процестердіS _лгілерін басKару;
оKу процесініS н‰тижелеріне автоматтыK баKылау (™зіндік баKылау) жасау ж‰не баKылаудыS н‰тижелері бойынша тестілеу, т_зетулер енгізу.
ЖоCарыда атап ™тілген білім беру KызметініS т_рлері, біріншіден, оKушылардыS ой-™рісін кеSейтуге баCытталCан ‰дістемелерді жасауCа м_мкіндік береді; екіншіден, оKушыларCа эстетикалыK т‰рбие беруді жоCары д‰режеге к™теруге; _шіншіден, Kазіргі адамдар _шін ™те Kажетті тиімді шешімдер Kабылдай білу сияKты коммуникативтік Kабілеттерді Kалыптастырып, дамытуCа м_мкіндік береді.
БаCдарламалыK Kaралдар мазмaныныS CылымилыCы – сол баCдарлама KaралдарыныS тікелей к™мегі арKылы наKты Cылыми м‰ліметтер алуды к™здейтіндігімен сипатталады. Мaндай жаCдайда _лгілер жасау м_мкіндігі, зерттелетін объектілерді, Kaбылыстарды, процестерді. иммитациялау – зерттелетін процестердіS заSдылыKтарын ™з беттерімен аша білуді к™рсететін Cылыми жaмыстардыS ™туін Kамтамасыз етуге д‰некер бола алады.
Бейімдеушілік болса м_мкіндігінше оKушылардыS ‰рKайсысымен жеке жaмыс істей білуді, aсынылCан оKу материалын KабылдаудаCы оKушылардыS субьектілік Kабілеттерін _немі ескеріп отыруды Kажет етеді.
Білім беру ж_йесін аKпараттандыруда электрондыK оKулыKтарды пайдалану тиімді. ЭлектрондыK оKулыKпен оKытудыS негізгі маKсаты – «ОKыту процесін _здіксіз ж‰не толыK деSгейін баKылау, сонымен Kатар аKпараттыK ізденіс Kабілетін дамыту». Білім берудіS кез келген саласында «электрондыK оKулыKтарды» пайдалану оKушылардыS танымдыK белсенділігін арттырып Kана Kоймай, ойлау ж_йесін KалыптастыруCа, шыCармашылыKпен еSбек етуіне жаCдай жасайды.
Осы уаKытKа дейін білім беру саласында тек мaCалімніS айтKандарын немесе оKулыKта пайдалану Kазіргі заман талабын KанаCаттандырмайды, сондыKтан Kазіргі аKпараттандыру KоCамында бaл оKулыKтарды пайдаланбай алCа жылжу м_мкін емес.
Мазмaны Kиындау бір _лкен таKырыптыS б™ліктерін ™ткенде Kосымша бейнехабар ж‰не клиптер Kажетті элемент болып табылады. Бейнеклиптер уаKыт масштабын ™згертуге ж‰не к™ріністерді тез немесе жай т_рде к™рсетуге пайдалы. ЭлектрондыK оKулыK таSдап алынCан хабарды к™шіруге м_мкіншілік туCызады. ЭлектрондыK оKулыKтыS еS Kажет элементі – аудиохабарлар. Мысалы, KaстардыS дауыстарына Kарап Kандай Kaс екенін ажырата білу, ж_рек KаCысын байKау.
ЭлектрондыK оKулыKты электронды оKыту кешеніне айналдыру электрондыK оKулыK пен аKпараттыK коммуникациялыK м_мкіндіктердіS барлыCын дерлік Kамти алады. Jазіргі кездегі KоCамныS аKпараттану жаCдайында аKпараттыK технологиялардыS KарKынды дамуы адам ™мірініS ‰рт_рлі саласына біртіндеп ™згерістер енгізуде. АKпараттандыру ісі JазаKстанныS білім беру ж_йесініS даму жолына да ыKпалын тигізуде. АKпараттыK технологияныS KарKынды дамуына с‰йкес электрондыK оKыту деп аталатын оKытудыS жаSа технологиясы Kалыптасып ныCая т_суде. СондыKтан педагогика CылымыныS алдында электрондыK оKытудыS ж_йе Kaраушы факторлары мен негізгі педагогикалыK aстанымдарын аныKтау ж‰не айKындауCа байланысты бірKатар міндеттер Kойылды. Сонымен Kатар электрондыK оKыту Kaрылымы мен мазмaнына, оKыту ‰дістеріне, оKытудыS формасына ж‰не Kaрамына Kойылатын кешен талаптарды аныKтау Kажеттігінен электрондыK оKытудыS ‰дістемелік ж_йесін Kалыптастыру маKсаты туындап отыр.
€дістемелік ж_йеніS б™ліктерін электрондыK оKытуCа с‰йкес толыCыраK KарастырсаK. ОKыту маKсаттары мен міндеттерініS білім беру, біліктілік пен даCдыны Kалыптастыру, т‰жірибе алмасу, алынCан білім, біліктілік пен даCдыны тексеруді жалпылай жатKызамыз.
ОKыту мазмaныныS Kaрамына ‰рдайым теория, білімді т‰жірибелік бекіту ж‰не білімді тексеру кіреді.
ЭлектрондыK оKытудыS ‰дістемелік оKыту моделінде оKыту KaралдарыныS орын алуы ™згерді. Олар оKыту Kaрылымы мен мазмaнын, ‰дістерін ж‰не оKытудыS формаларын аныKтайды. ЭлектрондыK оKытудыS ‰дістеріне топтыK ‰діс ж‰не жеке-дара оKыту ‰дісі жатады. Бaлар – кеSінен тараCан оKыту формалары.


1.1.ЭлектрондыK оKулыKтарды колдануCа Kойылатын талаптар
ЭлектрондыK оKулыKKа Kойылатын талаптар: дидактикалыK, методикалыK, баCдарламалы – техникалыK, психологиялыK ж‰не т.б.( 1.1-сурет)

13 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415
1.1-сурет. ЭлектрондыK оKулыKKа Kойылатын талаптар
ЭлектрондыK оKулыKKа Kойылатын дидактикалыK талаптар
ЭлектрондыK оKулыKKа Kатысты дидактикалыK талаптар дидактикалыK оKыту принциптеріне Kойылатын талаптармен с‰йкес келеді. ЭлектрондыK оKулыKKа Kойылатын дидактикалыK талаптарды 2 топKа б™ліп Kарастырамыз: 1) Жалпы дидактикалыK Kaрал ретінде талап Kою;
2)ЖаSа аKпараттыK технологиялар KaрылCыларына Kатысты жаSа дидактикалыK талаптар Kою.
ЭлектрондыK оKулыKты Kолдануда Kойылатын бірнеше жалпы дидактикалыK талаптар бар. (1.2-сурет): 13 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415

1.2-сурет. ЭлектрондыK оKулыKKа Kойылатын жалпы дидактикалыK талаптар
ЭлектрондыK оKулыKты Kолдануда Kойылатын жалпы дидактикалыK талаптар бір – бірімен ™те тыCыз байланысты болып келеді, енді олардыS ‰рKайсысын жеке – жеке KарастырайыK.
1. ЭлектрондыK оKулыKты KолдануCа Kатысты оKудыS Cылыми деSгейіе талап дегеніміз :Біріншіден соSCы Cылыми жетістіктерге с‰йкес оKу материалы мазмaныныS жеткілікті д‰режеде тереS , ‰рі толыK болуын Kамтамасыз ету. ОKудыS Cылыми деSгейі принципін ж_зеге асыру _шін Kажет:
С‰йкесінше оKу п‰нініS логикасы басшылыCымен оKу п‰нініS Kажетті мазмaнын реттеу принциптерін табу.€рбір оKылатын жаSа п‰н немесе KaбылыстыS диалектикалыK с‰йкестік негізінде Kамтамасыз ету , яCни оныS дамуына Kатысты басKа ‰р п‰н немесе Kaбылыстар арасындаCы байланыс.
Білімді дaрыс меSгеру _шін оKылатын Cылым саласына с‰йкес термин , аныKтамалар, Cылыми т_сініктер Kалыптастыру ж‰не сол терминдерге д‰л аныKтама беру шарттарын Kамтамасыз ету;
Т_сіндірілетін KaбылыстыS маCынасын толыK ашу;
Bылыми ізденіс т‰сілдері ж™нінде маCлaмат беру;
2. ЭлектрондыK оKулыK к™мегімен ж_зеге асырылатын оKудыS Kолжетімділік талабы дегеніміз, яCни теориялыK к_рделілік д‰режесін аныKтау ж‰не оKушыныS индивидуалдылыK , жас ерекшеліктеріне с‰йкес оKу материалдарыныS тереSдігін аныKтау Kажеттілігін білдіреді. ОKушыныS Kабылдауы м_мкін емес шектен тыс к_рделі материалдар жіберілмеуі тиіс.
Jолжетімділік принципі мен CылымилыK принциптерін бірге Kарастыруымыз Kажет.Осы екі принципті ™зара байланыстыра KарастырCан жаCдайда Cана алCа KойылCан талаптарды жоCарCы деSгейде орындай аламыз. Сонымен Kатар аKпарат к™рсетудіS т_рлі формаларын Kолдана отырып жеткізсе, жай ойлайтын немесе есте саKтау Kабілеті нашар оKушыларCа Kатысты т™мен темппен ж‰не Kайталауды ж_зеге асыратын болса, кей к_рделі материалдарды жаKсы меSгеруге ‰сер етеді.
3. ОKудыS проблемалылыCын Kамтамасыз ету талабы- бaл сол п‰н саласында оKу материалын толыK танып-білуіне негізделген. Егер оKушы ™зі шешуге міндетті проблемалыK жаCдайCа кезіксе, оныS ойлау белсенділігі артады. Jарапайым оKулыKтарCа KараCанда электрондыK оKулыK к™мегімен дидактикалыK талаптарды орындау д‰режесі неCaрлым жоCары.
4.ОKулыKтыS сырт бейнесін, к™ріністілігін Kамтамасыз ету талабы дегеніміз бaл оKу материалын KабылдауCа ‰сер ететін к™ріністік моделін дaрыс aйымдастыру, материалды жоCарCы деSгейде меSгеруіне ‰сер ететін талаптардыS бірі. Негізінен бaл принцип наKтылыKтан абстракталыK тануCа дейінгі жол ретінде т_сіндіріледі. Сезімдік тану сыртKы ‰лемдегі Kaбылыстар ж™ніндегі барлыK білімдер к™зі болып табылады. Дегенмен осы сезімдік танудыS ™зі абстракталы ойлауCа баCытталCан. Сол себепті сырт к™рініс принципі бaл жаCдайда наKты ж‰не абстракталыK ойлаудыS бірлігі ретінде Kарастырылады. Бaл принцип наKты мен абстракталыK арасындаCы кеSістікті толыKтырады, д‰л шынайы объектілер шартты белгіленулер к™мегімен, ‰рт_рлі графиктер, графиктік схемалар, карта, диаграммалар к™мегімен т_сіндіріледі.
ЭлектрондыK оKулыKты Kолдануда оKулыKтыS сырт к™рінісі немен ерекшеленеді?
Біріншіден, электрондыK оKу материалын полисенсорлыK Kабылдауды Kамтамасыз ете алады, тіпті тек екі ™лшемді графиканы Kолданып аKпаратты жеткізу деSгейі Kарапайым оKулыKтан жоCары деSгейде. Ал мультимедиалыK аKпараттарды Kолдану тек к™ру м_шесі емес, сонымен Kатар есту м_шесіне ‰сер ететін дыбыстыK баCдарламаларды Kолдану электрондыK оKулыK м_мкіндігін арттыра т_седі.
Вертуалды ж_зеге асыруды Kамтитын жоCарCы деSгейлі баCдарламалар к™птеген сезім м_шелеріне ‰сер етеді. НеCaрлым к™п м_ше аKпаратты KабылдауCа Kатысатын болса, соCaрлым тану процесі с‰тті болады.
Екіншіден, Kазіргі заманCы аKпараттыK технологиялар визуалды аKпараттыS сапасын жаKсартады, яCни ашыK, к™з тартымды, KызыKты, динамикалыK т_рге ие болады. Бaл маKсатта _ш ™лшемді компьютерлік графика, видео, анимация т_ріндегі мультимедиялыK технологияны Kолдану _лкен м_мкіндіктер береді.
^шіншіден, Kазіргі заманCы аKпараттыK технологияны KолдануCа байланысты визуалды аKпаратты формалау т‰сілдері т_бірлі т_рде ™згерді, яCни « к™рініс абстракциясын » Kaру м_мкіндігі бар.
5. ЭлектрондыK оKулыK Kолдануда оKу процесі кезіндегі оKушылардыS танымдылыCы ж‰не белсенділігін Kамтамасыз ету талабы жаSа неCaрлым жоCарCы сапалыK деSгейде ж_зеге асырады. Егер білім саласында танымдылыK пен белсенділік болмаса, Kажетті оKу материалын меSгере алмайды. ЭлектрондыK оKулыK к™мегімен білім саласында оKылатын материалды толыK меSгеру , белсенділікті арттыру, яCни алCа KойCан маKсатKа жету _шін оKу процесінде оKушы жаCдайды ™зі басKару м_мкіндігін туCызатын ‰рт_рлі сaраKтар Kою, яCни оKудыS сол не басKа траекторияларын таSдау м_мкіндігіне ие болу. Тану мен белсенділік принципі ж_йелілік пен тізбектілік принципімен ™зара тыCыз байланысты.
6. ЭлектрондыK оKулыKты KолданудыS оKудыS ж_йелілік пен тізбектілігіне Kойылатын талап дегеніміз оKылатын п‰н облысындаCы наKты білім ж_йесініS меSгеру тізбектілігін Kамтамасыз ету.Бaл принцип оKу ж_йесініS материалдары белгілі бір ретпен, яCни ‰р оKу материалы элементі кейінгісімен логикалыK байланыста болып, жаSа материалдарды меSгеруіне дайындайтын ретте орналасуын талап етеді.
ЭлектрондыK оKулыKты ™Sдеу кезінде сол не басKа CылымныS логикалыK Kaрылымы механикалыK т_рде оKу п‰нініS логикалыK Kaрылымына Kатысы жоK екенін aмытпаCан ж™н. ОKу п‰ні логикасында басты Cылыми идеясы, яCни тек оныS оKу баCдарламасына енетін мазмaны Cана т_сіндіріледі. ОKу п‰нініS логикасы- Cылым негізініS жалпы баCытын аныKтайтын маSызды категория болып табылады. Дегенмен оKудыS наKты жолы білімді меSгеру мен тану KабілетініS дамуына Kатысты эффективті Kорытындылар к™рсететін оKу процесі логикасымен аныKталады, ол оKу KадамыныS тізбектілігін к™рсетеді. ОKу процесініS логикасы оKу п‰нініS логикасымен тыCыз байланысты. ОKу процесініS логикасы неCaрлым дамыCан, ол оKу п‰ні логикасыныS, баCдарламасы мен мазмaныныS Kарапайым проекциясы болып табылмайды.
ЭлектрондыK оKулыKты ™Sдеу кезінде оKудыS тізбектілік ж‰не ж_йелілік талаптары арасында оптимальды Kарым- Kатынас орнату Kажет.
7. ЭлектрондыK оKулыKтарды Kолдануда білімді меSгеру сапасы принципі жаSа м‰нге ие. ОKу материалын сапалы меSгеруде сол материалдыS неCaрлым тереS т_сіндірілуіне Kатысты, яCни ™ткен материалды жаKсы есте саKтау _шін оны Kайталауды aйымдастыру. К™бінесе Kайталау ™зін-™зі тексеру ж‰не білімін баCалау т‰сілдері к™мегімен ж_зеге асырылуы тиіс. ЭлектрондыK оKулыK к™мегімен KайталаудыS ‰рт_рлі нaсKаларын aсынуCа болады: тестілеу, индивидуалды тапсырмаларды орындау.
8. ЭлектрондыK оKулыKты Kолдану арKылы оKудыS аCартушылыK, даму ж‰не т‰рбиелік функциялар бірлігіне Kойылатын талап неCaрлым жоCарCы деSгейде потенциалды ж_зеге асырылады. АKпараттыK технологиялар адамдардыS индивидуалдылыK деSгейініS дамуы мен ж_зеге асырылуына жаKсы ‰сер етеді.

ЭлектрондыK оKулыKтарCа Kойылатын методикалыK талаптар.
ЭлектрондыK оKулыKтарCа Kойылатын методикалыK талаптар дегеніміз бaл сол не басKа наKты маман саласына с‰йкес білім берудіS ™зіндік ‰дістері мен ерекшеліктерін білдіреді.
Жалпы техникалыK мамандарCа арналCан электрондыK оKулыKтарCа Kойылатын методикалыK талаптар:
Жалпы техникалыK мамандарCа арналCан электрондыK оKулыK сол п‰нге Kатысты Cылыми т_сініктер ж_йесін жоCарCы деSгейлі реттелген, сонымен Kатар KaрылымныS ‰р деSгейі маманныS наKты ішкі т_сініктеріне Kатысты абстракция деSгейіне с‰йкес келетін иерархиялыK Kaрылым т_рінде Kамтамасыз етуге тиіс.
ЭлектрондыK оKулыK KолданушыCа маман деSгейін сатылыK т_рде к™теру маKсатында ‰рт_рлі баKылау ‰рекеттерін aйымдастыруды ж_зеге асыру тиіс, яCни білімді жеткілікті д‰режеде меSгеруге кепілдік беретін оKудыK практикалыK тапсырмалар ж_йесін Kамтамасыз ету.
ЭлектрондыK оKулыKтарCа Kойылатын баCдарламалы-техникалыK талаптар:
JолданушыныS Kате ‰рекеті жаCдайында ж_йеніS жaмыс KабілеттілігініS саKталуы;
JолданушылыK интерфейсініS ‰мбебаптылыCы ж‰не ыSCайлылыCы;
Ж_йе жaмысыныS кедергісіз болуы;
Ж_йеніS _зіліссіздігі.
ЭлектрондыK оKулыKтарCа Kойылатын психологиялыK талаптар
ЭлектрондыK оKулыKтарCа Kойылатын психологиялыK талаптарды екі топKа б™ліп Kарастырамыз:
ЭлектрондыK оKулыK материалын aсыну тек вербальды- логикалыK Kана емес, сонымен Kатар сенсорлы- перцептивтік ж‰не когнитивтік _рдістіS aсынылу деSгейімен с‰йкес болуы тиіс. яCни психологиялыK _рдістіS келесідей таным ерекшеліктерін ескеру Kажет, Kабылдау (к™збен, есту м_шелері арKылы), назар аудару (ынтасымен тыSдау, к™п к™Sіл б™лмеу), ойлау ( теориялыK, теориялыK- к™ріністі, практикалыK к™ріністі, практикалыK іс- ‰рекеттілік), ескеру, саKтау (тез, уаKытша, оперативтік, aзаK уаKытKа) ж‰не т.б.
ЭлектрондыK оKулыK ыSCайлы, ™ндірістік ж‰не Kолданушы денсаулыCы _шін Kауіпсіздікті Kамтамасыз етуге міндетті ( эргономикалыK талап).
Бaл талаптарды ‰р т_рлі т‰сілдер мен ‰дістер арKылы ж_зеге асыруCа болады. Ал Kазіргі жаCдайда негізінен интуивтілік деSгейде ж_зеге асырылуы тиіс.ПсихологиялыK талаптарды орындау _шін психологтар, педогогтар ж‰не программисттер бірігіп жaмыс жасау Kажет.































ПайдаланылCан ‰дебиеттер:



1. JазаKстан ™з дамуындаCы жаSа серпіліс жасау KарсаSында Н.€.Назарбаев 01.03.2006ж
2. Электронды оKулыKтарды пайдалану . А.Абубаева , Информатика негіздері, №4 - 2006ж
3. ЖаSа аKпараттыK технологиялардыS тиімділігі. Г.Бейсенова, JазаKстан мектебі №6 - 2006ж
4. Д‰ст_рлі ж‰не электрондыK оKытуды кіріктіру. JазаKстан мектебі, №7,8 – 2006ж
5. ЖаSа формациядаCы aстаз, оныS к‰сіби м‰дениеті. Н.Мaрат‰лиева, Мектеп директоры №3 – 2006ж. ж‰не т.б.

ЭлектрондыK оKулыKKа Kойылатын талаптар


ДидактикалыK

МетодикалыK

БаCдарламалы-техникалыK

ПсихологиялыK

ЭлектрондыK оKулыKKа Kатысты дидактикалыK талаптар

Bылыми деSгейі

Jолжетімділігі

ОKудыS проблемалылыCы

К™ріністілік

Белсенділік


СапалылыK

Ж_йелілік пен тізбектілік


АCартушылыK, даму ж‰не т‰рбиелілік




логотип 00000515