Конспект урока по чувашскому языку на тему Прямое и переносное значения слова (5 класс)

Урок теми: «С
·махсен тяр
· тата куз
·мл
· п
·лтер
·ш
·»

Урок т
·с
·: ИКТ технологий
·пе ус
· курса ирттерн
· з
·н
· п
·ля паракан урок.

1.В
·рентЎ т
·ллев
·: Ачасене с
·махсем тяр
· тата куз
·мл
· п
·лтер
·шл
· пулнине
·нлантарасси; в
·сене уй
·рса илме в
·рентесси.
2.Аталантару т
·ллев
·: Ачасен [ых
·нулл
· пуплевне, логик
·ллла шух
·шлавне аталанма майсем туса парасси, х
·йсен шух
·ш
·сене калама х
·н
·хтарасси.
3.Сап
·рл
·х т
·ллев
·: Т
·ван ч
·лхе илемне курма тата туйма майсем туса
парасси; йышпа тусл
· пур
·нма, п
·р-п
·рне пул
·шма в
·рентесси.

Урокра ус
· курмалли мелсемпе меслетсем: ыйту-хурав, учитель с
·мах
·, тишкеря, шырав, калазу, словарь
·з
·, ыйтусем зине хурав тупма в
·рентесси; харп
·р х
·й т
·лл
·н
·злени.
Кирл
· хат
·рсем: компьютер, проектор, экран, карточк
·сем, магнитсем
Словарь
·[
·: пасарн
·- шуралн
·, чярече харши-чярече й
·ри-тавра илемлетсе запн
· х
·ма, икк
·ленсе- апт
·раса, пир- (полотно), хях
·м-хитре;

Урок юх
·м
·.
I. Урока й
·ркелени.
Учитель:
- Сывл
·х сунат
·п, ачасем. Паян эп
· сире интересл
· урок парнелесш
·н. П
·р- п
·рин зине п
·хса й
·л кулса сывл
·х сунар-ха, хал
· х
·насене те хам
·р
·н сав
·к к
·м
·лсене парнелер. Эппин пурте т
·р
·шса
·злеме хат
·р-и? Хат
·р пулсан урока пузлар.
II. В
·реннине аса илесси.
2 слайд
Ачасем, хал
· эпир сир
·нпе иртн
· уроксенче в
·реннине аса илсе зир
·плет
·п
·р. Эп
· сире предложенисем калат
·п. Енчен те эсир зав предложенисемпе кил
·шет
·р пулсан ура зине т
·рат
·р, кил
·шмесен вара выр
·нтах ларат
·р .
Ч
·ваш алфавит
·нче 37 саспалли. Выр
·с алфавит
·нче мизе? 33
Хыт
·л
·х Ъ тата земзел
·х Ь паллисем сас
·сене п
·лтерезз
·.
3. С
·махсем п
·р п
·лтер
·шл
· тата нумай п
·лтер
·шл
· пулазз
·.
4. «Ура» с
·мах п
·р п
·лтер
·шл
·.
5. «Зяз» с
·мах та п
·р п
·лтер
·шл
·.
6. Ч
·лхери м
·нпур с
·махсен йышне лексика тезз
·.
Тавтапуз, ачасем пит
· маттур
·злет
·р эсир.
Иртн
· уроксенче эсир м
·нле пыс
·к тема пузлар
·р-ха в
·ренме? Лексика.

III. З
·н
· тем
·на
·нлантарни
Учитель: Ч
·ваш ч
·лхи зеп
·з те янравл
·, илемл
· те пит
· пуян ч
·лхе. Зав
·нпа та паян эпир сир
·нпе ун
·н в
·ртт
·нл
·х
·сене малалла т
·пч
·п
·р. Экран зине с
·натп
·р.
3 слайд Танлаштаратп
·р!
тим
·р п
·та тим
·р шапа

Зак юпари с
·махсене танлаштарса п
·х
·р-ха, м
·нле п
·рпекл
·хсемпе уйр
·мл
·хсене курат
·р?

Тим
·р п
·та- зых
·нура п
·тана тим
·ртен тунине тярех п
·лтерет. Ку в
·л тяр
· п
·лтер
·ш пулать.
Тим
·р шапа-зых
·нура шапан панцир
· тим
·р пек хыт
· иккенне п
·терет. Ку в
·л куз
·мл
· п
·лтер
·шл
· .
Куз
·мл
· п
·лтер
·ш м
·нрен килет-ши? Т
·р
·с, япалан паллинчен килет.
Запла вара «тим
·р п
·тан» тяр
· п
·лтер
·ш
·пе зых
·нулла куз
·мл
· п
·лтереш
· пулса кайн
·.
Апла пулсан паянхи урок
·н темине пал
·ртма пултарат
·р-и?
М
·нле с
·махсем зинчен калазмалла- ши пир
·н паян?
М
·нле т
·ллевсем ларт
·п
·р хам
·р ума? С
·махсем тяр
· тата куз
·мл
· п
·лтер
·шл
· пулнине
·нланасси тата в
·сене уй
·рса илме в
·ренесси.

4 слайд Хал
· вара паянхи числона (Нар
·с уй
·х
·н вунн
·м
·ш
·. Класри
·з) зыратп
·р.
Урок теми: «С
·махсен тяр
· тата куз
·мл
· п
·лтер
·ш
·» 5 слайд
С
·натп
·р!
куз харши чярече харши
Куз харши. Ачасем, п
·р- п
·рин зине п
·хса ил
·р-ха, куз харшисем пур-и сир
·н?
М
·нле п
·лтер
·ш пулать-ши вара ку? Тяр
·.
Чярече харши- слайд зинчи чярече харшине кам катартса парать?Х
·ш
· в
·л? М
·нле п
·лтер
·шл
· пулать- ши в
·л? Куз
·мл
·, чярече й
·ри –тавра запн
· х
·ма та куз харши ев
·рл
·.
Ку якерч
·кре м
·нле п
·рпекл
·хсем пур?
Ку якерч
·кре япаласем п
·р ев
·рлинчен килет.
Ачасем, с
·махсем куз
·мл
· п
·лтер
·шл
· пулни м
·нле с
·лтавсенчен килет-ха?
6 слайд
йыв
·зсем пасарн
· асаттен зяз
· пасарн
·
Йыв
·зсем пасарн
·- «пас тытн
·» тенине п
·лтерет; Тяр
· п
·лтер
·ш пулать.
Асаттен зяз
· пасарн
·- «шуралн
·» тенине п
·лтерет;
Ку якерч
·ксенче м
·нле п
·рпекл
·хсем пур?
Куз
·мл
· п
·лтер
·ш
·зсем п
·решкел пулнинчен килет.

Ачасем, с
·махсем куз
·мл
· п
·лтер
·шл
· пулни м
·нле с
·лтавсенчен килет-ха?
1) япалан паллинчен килет
2) япаласем п
·р ев
·рлинчен
3)
·зсем п
·решкел пулнинчен килет.

IV. Малтанхи п
·л
·ве т
·р
·слени.
7 слайд Текста ачасем х
·йсем т
·лл
·н вулазз
·. Унтан рольпе.
П
·ррехинче Мишша пичче мана:
-Лар к
·мпа айне,-тер
·,- эп
· лавккана к
·рсе тухам.
Чутах кулса яратт
·м, ара к
·мпа айне зын лармасть
·нт
·. Эп
· икк
·ленсе т
·нине курсан вал аллипе т
·ллесе к
·тартр
·:
-Ав зав сулх
·на.
Т
·р
·с м
·н, ч
·н- ч
·н ш
·на к
·мпи. Анчах та в
·рманта ясекенни мар, зын
·сталани. Юпа т
·ррине пир карн
· та ун айне сак лартн
·.(В.Элпи)
Проблем
·лла ыйту.
М
·нш
·н «к
·мпа» с
·маха ача тярех
·нланса илеймен?
«К
·мпа» с
·маха м
·нле п
·лтер
·шпе калан
·? (Ачасем хайсен шух
·шне калазз
·.)
Пир-полотно, килте т
·ртсе туна япала.
млетя. М
·нле с
·махсене тяр
· тата нумай п
·лтер
·шл
· с
·махсем тезз
·?
8 слайд -правил
·

V. 9 слайд Урок темипе
·злени .
Ачасем, эсир ч
·ваш ч
·лхине юратат
·р-и? М
·нш
·н? С
·вва вуласа тух
·р-ха.
Зыравз
·сем куз
·мл
· п
·лтер
·шл
· с
·махсемпе пит
· анл
· ус
· куразз
·.

Зак с
·в
·ран куз
·мл
· п
·лтер
·шл
· с
·махсене тупса пал
·рт
·р-ха.

Ч
·ваш ч
·лхи-
Эс ылт
·н- к
·м
·лтен те хакл
·рах,
Х
·ря те хях
·м х
·велпе танах,
Чуна пырса тивет кашни с
·мах. Юрий Сементер

Ылт
·н- куз
·мл
· п
·лтер
·шл
·, к
·м
·л- тяр
· п
·лтер
·шл
·.
Ку
·зе эпир ушк
·нсемпе
·зл
·п
·р. Парта зинчен сим
·с т
·сл
· хутсем илетп
·р.
1-м
·ш ушк
·н тяр
· п
·лтер
·шл
· с
·мах майлаш
·в
·сене, 2-м
·ш ушк
·н куз
·мл
· п
·лтер
·шл
· с
·мах майлаш
·в
·сене зырать.
Кам нумайрах зырать?
10 слайд
Экран зине п
·хатп
·р.Вуласа тухатп
·р та тата хушса зыратп
·р.
Т
·р
·слетп
·р:
тяр
· п
·лтер
·шлисем: куз
·мл
· п
·лтер
·шлисем:
ылт
·н з
·р
· ылт
·н пул
·
ылт
·н сехет ылт
·н к
·ркунне
ылт
·н з
·ра уззи ылт
·н зын
ылт
·н с
·нч
·р ылт
·н тул
·
ылт
·н кубок ылт
·н ал
·
ылт
·н анне

Ачасем кам сиртен калама пултарать, аннене м
·нш
·н ылт
·н тесе калазз
·?
Ылт
·н ал
· тесе м
·нле ал
·сене калазз
·?
Кану саманч
·. Парта зинчен х
·рл
· т
·сл
· хутсем илетп
·р
Класра ик
· к
·тес: п
·ри- тяр
· п
·лтер
·ш, тепри- куз
·мл
· п
·лтер
·ш.
Ачасем музык
·па ташласа зярезз
·. Кашнин аллинче с
·мах майлаш
·в
·сем. Музык
· чар
·нсанах ачасен к
·тес суйламалла. М
·нш
·н зав к
·тессе суйласа илт
·р?
11 слайд
VI. В
·реннине зир
·плетесси.
М
·ш
·рпа калазса
·злесси. Пурте карточк
·сене илетп
·р. Икк
·н доска пат
·нче
·злезз
·.
Глаголсене тата палл
· яч
·сене скобк
·ри с
·махсемпе зых
·нтарса куз
·мл
· п
·лтер
·шл
· с
·мах майлаш
·в
·сем тумалла та тетрадь зине зырмалла. Туса п
·терсен вара п
·р- п
·рин
·з
·сене ул
·штарса т
·р
·слет
·р те оценка лартат
·р.
12 слайд Т
·р
·слетп
·р!

Хаклав визисем: й
·н
·шсем зук пулсан «5» палл
·,
1-2-й
·н
·ш –«4» палл
·,
3-4 й
·н
·ш –«3» палл
·.
( алла, хузал
·ха) з
·кле йыв
·р (м
·латук, хуйх
·) (ыйх
·, кай
·к) в
·зр
· в
·ри (чей, ч
·ре) ( шыва, зынна) сив
·т хакл
· ( к
·неке, юлташ, )
( вут
·,
·ша) зунтар хура ( кун, кушак,)

Ачасем, кам хайне «5» палл
·па хаклар
·? Ал
· з
·кл
·р-ха.
Кам хайне «4» палл
·па? Никам та «3» илмен-и?

VII. К
·некепе
·злесси
357- м
·ш х
·н
·хтару. Палл
· тун
· с
·махсен п
·лтер
·ш
·сене
·нлантар
·р.

VIII. Урока п
·т
·млетни. Ачасен
·зне хаклани.
Ачасем, урок пузлам
·ш
·нче хам
·р ума м
·нле т
·ллев лартн
·чч
·-ха эпир? Завна пурн
·злар
·м
·р- ши , м
·нле шутлат
·р?
13 слайд
Ачасем слайдра пан
· предложенисемпе ус
· курса хайсен шух
·ш-к
·м
·л
·сене пал
·ртасси.
П
·т
·млетя:
Мана урокра ______________________кил
·шр
·.
Урокра_______________________к
·с
·кл
· пулч
·.
Паян урокра эп
· з
·ннине _____________ _п
·лт
·м.
Эп
· ______________________ ас туса юлт
·м.
Урокра мана_____________________ т
·л
·нтерч
·.
Ман шутпа, чи кирли___________________ пулч
·.
Эп
· малашне___________________________ус
· кур
·п.

14 слайд Ачасен
·зне хаклани

Ачасем, хал
· эсир х
·в
·р
·н урокри
·зе хакламалла пулать.
а) эп
· пурне те
·нлант
·м, в
·ренн
· тем
·на теп
·р зынна та каласа пама пултарат
·п.

·) эп
· пурне те
·нлант
·м, анчах та тем
·на теп
·р зынна та каласа пама пултараймаст
·п.
б) в
·ренн
· тем
·на теп
·р хутчен п
·хса тухмалла.

15 слайд
IX. Киле
·з пани: 360- м
·ш х
·н
·хтару. Зырса илмелле. Палартн
· самахсем тяр
· е куз
·мл
· пулнине пал
·ртмалла.

Тавтапу=! Тепре куриччен?






























































З
·кле ( алла, миххе, хузал
·ха) Йыв
·р (м
·латук, п
·рене, чул, хуйх
·)
Сар (урай, ят, выр
·н, ул
·м) В
·ри (чей, яшка, утюг, ч
·ре)
Сив
·т ( пял
·ме, шыва, зынна) Хакл
· ( к
·неке, телевизор, юлташ, костюм)
Зунтар (торф, вут
·,
·ша) Т
·кс
·м ( зын, зантал
·к, кун, пял
·м)