Байанай алгыhа кылаас чааhа

«Байанай алгыhа»
(кылаас чааьа)
Кылаас чааьын хаамыыта:
1.Тэрээьин чааьа.
2. Байанай туьунан кэпсээн (слайд)
3. «Киьиргэс киьи» (остуоруйа)
4. Кыыллар (слайд)
5. Кроссворд «Кыылы таай»
6. Таабырыннар7. Оонньуу «Ханнык кыылый?»
8. Тумук Сыала:
Тыа иччитин Баайнайы кытта билсиьиннэрии, сиэр –туом туьунан кэпсээьин.
О5олор торообут дойдуларыгар, которго-суурэргэ харыстабыллаахтык сыьыаннаьыылара.
О5о толкуйдуур дьо5урун сайыннарыы.
Бугунну кылаас чааспыт темата «Байанай алгыьа» диэн.
-О5олор, Байанай диэн кимий? (хартыына, слайд)
-Байанай ханна баар буоларый?
2. Байанай туьунан кэпсээнБайанай ойуурга олорор Аан алахчын быраата( аан дойду иччитэ). Кини олус тургэн сырыылаах буолар, тыаьы-ууьу собулээбэт, сурдээх оьургэс. Собулээбэтэ5инэ булду ургутэн атын сиргэ уурэн илдьэр. Булчут бултуйда5ына кыра да буоллун уоруохтээх. Байанай ону сурдээ5ин собулуур. Булчут Байанайы ытыктыахтаах оччо5о Байанай кинини харыстыыр. Булчуту тыа5а куннэ 44 оьол куутэр. Булчут уотун кытта ыкса сибээстээх буолла5ына оьолго тубэспэт.
А5ыс араначчылыыр айыыларымСэттэ комускуур иэйиэхситтэримОруу бииргэ буолун- диэн булчут алгыстаах буолар.
-Байанай ыйа сэтинньи, бэлиэтэ ох саа (стрелата) буолар (слайд).
3.«Киьиргэс киьи»
Биир киьиргэс киьи олорбут. Кини тыа5а бултуу тахсыбыт. Булт бо5ону бултуом диэн киьиргээбит. Уотун аьаппатах. Кини хайыьарынан сылдьар эбит. Биир кун тайа5ы корон сырсыбыт. Ол истэ5инэ, хайыьара тостон хаалбыт. Отор буолан баран анны бэйэтэ сир хайа5аьыгар уктээн, ата5ын олорбут ити курдук эрэй бо5ону корон туох да булда суох тыаттан киирбит.
- о5олор, бу булчут то5о булда суох тыаттан барбытый?
4. Кыыллар (слайд)
- О5олор, эьиги тоьо тыа кыылларын билэргитин коруохпут. Илиигитин уунан эппиэттиигит.
Куобах, таба, тайах, саьыл-О5олор, биьиги саьылы хайдах кыыл курдук билэбитий? (албын) (слайд)
- то5о албын саьыл диэбиттэрин билэ5ит дуо?
Кини булчуттартан суолун кистээн кутуругунан суолун сотор эбит.
5.кроссворд «Кыылы таай»
Бу кроссворду таайдаххытына тыа кыылларын аата тахсар.
1 2 3 4 5 6 7 Куруук аччык кыыл баар уьу (боро)
Сказкаларга куруук албын кыыл аата (саьыл)
Улахан муостаах тыа кыыла (тайах)
Туундара5а олорор кинини дьоннор миинэллэр (таба)
Бэйэтэ манан кутуругун тобото хара (кырынаас)
Куттас кыыл баар уьу (куобах)
Кып-кыра дьиэ5э эмиэ баар буолар (кутуйах)
Ортото- Байанай6. Таабырыннар
1. сайын борон, кыьын манан баар уьу (куобах)
2. Сыьыыга сырбас, хонууга хорос баар уьу (саьыл)
3. Иччитигэр эккэлэс баар уьу (ыт)
4. сир анныгар итии болгуо сытар уьу (эьэ)
5. ойуурга онолуйар баар уьу (боро)
7. Оонньуу «Ханнык кыылый?»
Дуоска иннигэр биир о5о тахсар уонна кумаахыга сурулла сылдьар кыылы ус тылынан тас костуутун этиэхтээх ону о5олор таайыахтаахтар: х-р боро-сиэрэй, аччык, уьун кутуруктаах.
Тумук