?оз?алыс траекториясы дегеніміз не? Жаратылыстану.1 сынып

Сабақ тақырыбы: Оқу ісінің меңгерушісі: ___________
Сабақ тақырыбы: Қозғалыс траекториясы дегеніміз не? Мектеп:
Күні : Мұғалімнің есімі:
СЫНЫП: 1-сынып Қатысқандар саны:
Қатыспағандар саны:
Оқу мақсаты: Барлық оқушылар: әртүрлі қозғалыс траекторияларын зерттеу, оларды сурет түрінде көрсету;
Оқушылардың басым бөлігі: табиғаттағы және адам өміріндегі қозғалыстың маңызын анықтау;
Кейбір оқушылар: жаңа сабақта алған білімдерін өмірде қолданады.
Ресурстар: жайпақ төртбұрышты пластмасса немесе темір табақша;
топтардың санына байланысты ойыншық мәши нелер, металл шарлар;
құм салынған ыдыс. Интернет-ресурстар:
әртүрлі көлік құралдарының қозғалысы туралы бейнежазба, мысалы, https://www.youtube.com/ watch?v=H91_YUxcYVA
Күтілетін нәтижелер: Оқушылар:
траекторияның не екенін біледі. Ол үшін әр-түрлі нысандардың қозғалыс траекториясын көрнекі етіп көрсететін тәжірибе жасайды;
түзу сызықты және қисық сызықты қозғалыс траекториясын ажыратады. Сондықтан траек тория түрін анықтауға арналған жаттығуларды орындайды. Сонымен қатар шарт бойынша көлік құралының траекториясын сызады.
Сабақтың мақсаты: 1.5.1.1 түрлі денелердің қозғалысынан мысалдар келтіру;
1.5.1.2 қозғалыстың адам өміріндегі және табиғаттағы маңыздылығын анықтау;
Сабаққа байланысты деректі материалдар Сабаққа қатысты ескертпелер
Дененің траекториясы — дененің кеңістікте
қозғалыста болған кезінде жүріп өткен бірнеше нүк телерін қосатын сызық.
Көлік құралы — адамдарды немесе жүктерді тасуға (тасымалдауға) арналған және осы мақсатта пайдаланылатын құрылғы.
Жол — бұл қозғалыстағы дене траекториясының ұзындығы.
Дене түзу немесе қисық сызықты траектория бойымен қозғалады. Бір дене әртүрлі траектория мен қозғала алады.

Траекторияның өзгеруі
Суреттегі Бауырсақтың қозға лыс траекториясына назар аудар. Оның траекториясы неге өзгере ді? Түзу сызық бойымен қозғалуға не бөгет болуы мүмкін? Үнемі түзу сызық бойымен қозғалуға бола ма? Неліктен?
Кіріспе тапсырма. Оқушыларға жолда жүру ережесін естеріне түсіруді ұсыныңыз. Көлік құрал дары қозғалысының әртүрлі бағытына назар аудар тыңыз. Түрлі көлік құралдарының қалай қозғала-тыны туралы бейнежазбаны көрсетуге болады. Терезеден сыртқа қарауды, сыртқа шығуды өтініңіз. Көлік қалай қозғалады? Адамдар қалай қозға-лады? — деп сұраңыз. Қозғалыстың ізі. Суреттерге назар аударың дар. Оның қайсысында қозғалыстың ізі көрінеді? (Біріншісінде, ұшақтан.) Тағы қай көліктің қандай жолмен жүргенін көруге болады? (Суда.) Жолдағы мәшиненің ізін көруге бола ма? (Тек жаңбырлы күні, соқпақ жолда.) Ізіне қарап нені білуге болады? (Көліктің қалай жүргенін.) Кез келген нысан жай көзге көріне ме, жоқ па, соған қарамастан белгілі бір сызық бойымен қозғалатыны жайлы айтыңыз. Бұл сызық траектория деп аталады.
Дененің қозғалысы. “Мәшине қандай сызық бойымен қозғалады? Ал ұшақ ше?” — деп сұраңыз. Оқушылар дене түзу сызық немесе қисық сызық бойымен қозғала алатыны туралы түсінуі керек. Ойыншық мәшиненің көмегімен бұрылыстарда және түзу күрежолдарда қалай жүруге болатынын көрсетіңіз. “Осы екі жағдайда қозғалыс траекториясы қалай бейнеленеді?” — деп сұраңыз. (Түзу және қисық сызықтар арқылы.)
Зерттейік. Әрбір бала тәжірибеге қатыса ала тындай етіп, 3 адамнан тұратын шағын топтар ұйым дастырыңыз.
Әр топқа құм салынған ыдыс, табақша (поднос), ойыншық мәшине және металл шарлар таратып беріңіз.
Нұсқау
Жайпақ табақшаға құм себіңіздер.
Еңістеу келген төбешік пайда болу үшін бір жақ шетіне кітаптарды немесе ағаштарды қойып, табақты сәл қисайта орналастырыңыз. “Төбешікке” ойыншық мәшинені қойып, итеріп жіберсін.
Құмда ойыншықтың ізінен қалған сызықты салсын.
“Төбешікке” металл шарды орналастырсын.
Шардың ізінен қалған сызықты салсын.
Тәжірибені бірнеше рет қайталау қажет.
Сызықтарды салыстырып, айырмашылықтарын көрсету керек.
Оқушылар топта тәжірибе нәтижесін салыстыра отырып, мәшине, көбінесе түзу траекториямен, ал шар әртүрлі траекториямен қозғалатынын бай қайды.
Жұмыс барысында оқушылар бақылау мен са лыстырулардың жазбаларын жүргізу қабілеттерін дамытады. Жұмыс барысын бақылаңыз, бақылау нәтижесін рәсімдеуге көмектесіңіз.
Пәнаралық байланыс
Қосымша тапсырмалар
Математика. Ұзындықты өлшеу. Тәжірибелік жұмыс кезінде оқушылар ойыншық мәшиненің жүріп өткен қашықтығын белгілейді, салыстырады. Траекторияны таңда. Оқушылар әртүрлі көлік құралдарының: ұшақтың, катердің және мәшиненің қозғалыс траекториясын анықтайды.
Тапсырманы күрделендіру және оқушылардың әртүрлі көлік құралдары туралы білімдерін бекіту мақсатында суда қозғалатын көлік құралының су ретін бояуды өтініңіз.
Жауабы:
Түзу жол — қозғалыс траекториясы.
Доға тәріздес қисық сызық — толқындар үстімен қозғалатын катердің траекториясы.
Бұрыш жасай жоғары бағытталған сызық — ұшақтың ұшу траекториясы.
Бағалау
Оқушылар көрсетілген тәжірибені түсіндіре алады.
Арақашықтық. Оқушылар зерттеу жұмысы ның нәтижесі бойынша сұрақтарға жауап беріп, мәшинемен тәжірибе жасап, тапсырмаларды орын дай алады. Жұмыс барысында тәжірибе кезеңдерін нақтылаңыз, мәшиненің жүріп өткен қашықтығын қалай өлшеуге болатынын сұраңыз.
Қорытынды бағамдау
Қандай екі нәрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1: Оқушыларды сабақтың әр кезеңінде бағалау.
2: Дарынды және үлгерімі төмен оқушылардың ерекшелігіне көңіл бөлу.
Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алады ( оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1: Сабақтың нәтижесіне көңіл бөлу.
2: Рефлексия.
Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін не білдім ?
Мектеп: Амангелді орта мектебі
Күні : Мұғалімнің есімі: Есенова Салтанат Тулендиновна
СЫНЫП: 1-сынып Қатысқандар саны:
Қатыспағандар саны:
Оқу мақсаты: Барлық оқушылар: әртүрлі қозғалыс траекторияларын зерттеу, оларды сурет түрінде көрсету;
Оқушылардың басым бөлігі: табиғаттағы және адам өміріндегі қозғалыстың маңызын анықтау;
Кейбір оқушылар: жаңа сабақта алған білімдерін өмірде қолданады.
Ресурстар: жайпақ төртбұрышты пластмасса немесе темір табақша;
топтардың санына байланысты ойыншық мәши нелер, металл шарлар;
құм салынған ыдыс. Интернет-ресурстар:
әртүрлі көлік құралдарының қозғалысы туралы бейнежазба, мысалы, https://www.youtube.com/ watch?v=H91_YUxcYVA
Күтілетін нәтижелер: Оқушылар:
траекторияның не екенін біледі. Ол үшін әр-түрлі нысандардың қозғалыс траекториясын көрнекі етіп көрсететін тәжірибе жасайды;
түзу сызықты және қисық сызықты қозғалыс траекториясын ажыратады. Сондықтан траек тория түрін анықтауға арналған жаттығуларды орындайды. Сонымен қатар шарт бойынша көлік құралының траекториясын сызады.
Сабақтың мақсаты: 1.5.1.1 түрлі денелердің қозғалысынан мысалдар келтіру;
1.5.1.2 қозғалыстың адам өміріндегі және табиғаттағы маңыздылығын анықтау;
Сабаққа байланысты деректі материалдар Сабаққа қатысты ескертпелер
Дененің траекториясы — дененің кеңістікте
қозғалыста болған кезінде жүріп өткен бірнеше нүк телерін қосатын сызық.
Көлік құралы — адамдарды немесе жүктерді тасуға (тасымалдауға) арналған және осы мақсатта пайдаланылатын құрылғы.
Жол — бұл қозғалыстағы дене траекториясының ұзындығы.
Дене түзу немесе қисық сызықты траектория бойымен қозғалады. Бір дене әртүрлі траектория мен қозғала алады.

Траекторияның өзгеруі
Суреттегі Бауырсақтың қозға лыс траекториясына назар аудар. Оның траекториясы неге өзгере ді? Түзу сызық бойымен қозғалуға не бөгет болуы мүмкін? Үнемі түзу сызық бойымен қозғалуға бола ма? Неліктен?
Кіріспе тапсырма. Оқушыларға жолда жүру ережесін естеріне түсіруді ұсыныңыз. Көлік құрал дары қозғалысының әртүрлі бағытына назар аудар тыңыз. Түрлі көлік құралдарының қалай қозғала-тыны туралы бейнежазбаны көрсетуге болады. Терезеден сыртқа қарауды, сыртқа шығуды өтініңіз. Көлік қалай қозғалады? Адамдар қалай қозға-лады? — деп сұраңыз. Қозғалыстың ізі. Суреттерге назар аударың дар. Оның қайсысында қозғалыстың ізі көрінеді? (Біріншісінде, ұшақтан.) Тағы қай көліктің қандай жолмен жүргенін көруге болады? (Суда.) Жолдағы мәшиненің ізін көруге бола ма? (Тек жаңбырлы күні, соқпақ жолда.) Ізіне қарап нені білуге болады? (Көліктің қалай жүргенін.) Кез келген нысан жай көзге көріне ме, жоқ па, соған қарамастан белгілі бір сызық бойымен қозғалатыны жайлы айтыңыз. Бұл сызық траектория деп аталады.
Дененің қозғалысы. “Мәшине қандай сызық бойымен қозғалады? Ал ұшақ ше?” — деп сұраңыз. Оқушылар дене түзу сызық немесе қисық сызық бойымен қозғала алатыны туралы түсінуі керек. Ойыншық мәшиненің көмегімен бұрылыстарда және түзу күрежолдарда қалай жүруге болатынын көрсетіңіз. “Осы екі жағдайда қозғалыс траекториясы қалай бейнеленеді?” — деп сұраңыз. (Түзу және қисық сызықтар арқылы.)
Зерттейік. Әрбір бала тәжірибеге қатыса ала тындай етіп, 3 адамнан тұратын шағын топтар ұйым дастырыңыз.
Әр топқа құм салынған ыдыс, табақша (поднос), ойыншық мәшине және металл шарлар таратып беріңіз.
Нұсқау
Жайпақ табақшаға құм себіңіздер.
Еңістеу келген төбешік пайда болу үшін бір жақ шетіне кітаптарды немесе ағаштарды қойып, табақты сәл қисайта орналастырыңыз. “Төбешікке” ойыншық мәшинені қойып, итеріп жіберсін.
Құмда ойыншықтың ізінен қалған сызықты салсын.
“Төбешікке” металл шарды орналастырсын.
Шардың ізінен қалған сызықты салсын.
Тәжірибені бірнеше рет қайталау қажет.
Сызықтарды салыстырып, айырмашылықтарын көрсету керек.
Оқушылар топта тәжірибе нәтижесін салыстыра отырып, мәшине, көбінесе түзу траекториямен, ал шар әртүрлі траекториямен қозғалатынын бай қайды.
Жұмыс барысында оқушылар бақылау мен са лыстырулардың жазбаларын жүргізу қабілеттерін дамытады. Жұмыс барысын бақылаңыз, бақылау нәтижесін рәсімдеуге көмектесіңіз.
Пәнаралық байланыс
Қосымша тапсырмалар
Математика. Ұзындықты өлшеу. Тәжірибелік жұмыс кезінде оқушылар ойыншық мәшиненің жүріп өткен қашықтығын белгілейді, салыстырады. Траекторияны таңда. Оқушылар әртүрлі көлік құралдарының: ұшақтың, катердің және мәшиненің қозғалыс траекториясын анықтайды.
Тапсырманы күрделендіру және оқушылардың әртүрлі көлік құралдары туралы білімдерін бекіту мақсатында суда қозғалатын көлік құралының су ретін бояуды өтініңіз.
Жауабы:
Түзу жол — қозғалыс траекториясы.
Доға тәріздес қисық сызық — толқындар үстімен қозғалатын катердің траекториясы.
Бұрыш жасай жоғары бағытталған сызық — ұшақтың ұшу траекториясы.
Бағалау
Оқушылар көрсетілген тәжірибені түсіндіре алады.
Арақашықтық. Оқушылар зерттеу жұмысы ның нәтижесі бойынша сұрақтарға жауап беріп, мәшинемен тәжірибе жасап, тапсырмаларды орын дай алады. Жұмыс барысында тәжірибе кезеңдерін нақтылаңыз, мәшиненің жүріп өткен қашықтығын қалай өлшеуге болатынын сұраңыз.
Қорытынды бағамдау
Қандай екі нәрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1: Оқушыларды сабақтың әр кезеңінде бағалау.
2: Дарынды және үлгерімі төмен оқушылардың ерекшелігіне көңіл бөлу.
Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алады ( оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1: Сабақтың нәтижесіне көңіл бөлу.
2: Рефлексия.
Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін не білдім ?