Мон?олдарды? ?аза?стан жерін жаулап алуы
СабаKтыS таKырыбы: §21 МонCолдардыS JазаKстан жерін жаулап алуы
МаKсаты: а) ОKушыларCа МоSCол империясыныS Kaрылуы, KоCамдыK
Kaрылысы ж‰не империяныS басKыншылыK саясаты жайлы
маCaлымат беру.
‰) ОKушыларды отанс_йгіштікке, адамгершілікке,
aлтжандылыKKа, бірлікке т‰рбиелеу.
б) ЖаSа сабаKты ™ту барысында оKушыныS ™здігінен ой Kорыту
ж‰не топ болып біллесіп жaмыс істеу Kабілеттерін дамыту.
СабаKтыS т_рі: Аралас сабаK
€дісі: ДеSгейлеп оKыту,‰Sгімелеу, сaраK – жауап алысу.
К™рнекілігі: Карта, кесте, суреттер, электронды таKта, ‰дебиеттер.
СабаKтыS барысы: I. `йымдастыру кезеSі;
II. ^й тапсырмасын сaрау;
III. ЖаSа сабаK жоспары;
IV. СабаKты бекіту;
V. ^йге тапсырма;
II. ^й тапсырмасы;
Сонымен біз б_гін сабаCымызды ™ткен сабаKKа шолу жасаудан бастаймыз.
IX-XIIIC Jаза™стан жеріндегі орта CасырлыK мемлекеттердіS, тайпалардыS – Jарахан, JимаK, ОCыз мемлекеті, JыпшаK, Керей тайпаларыныS тарихына тоKталып ™з білімдерімізді тексерейік.
13 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415
13 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415
I. ДеSгейлі сaраKтар:
1.Jарахан мемлекеті Kай Cасырда Kaрылды? (XC)
2.JимаK KаCанатыныS орталыCы? (ИмаKия)
3.Jарахан мемлекетінде мемлекеттік істі ж_ргізетін адам Kалай аталды? (орда)
4.МонCолша «Найман» с™зі Kандай маCынаны білдірген? (сегіз)
5.JыпшаK тайпалрыныS еS беделді тайпасы? (б™рілер)
II. ДеSгейлі сaраKтар:
1. Jарахан мемлекетінде Kандай жерлерден салыK алынбады? (ваKывтыK)
2.JарлaK таипалары 766-775ж Kайжеді басып алды? (KашCарияны)
3. ОCыздарда ЖабCудыS мaрагерлерін Kалай атады ? (Инал)
II. ДеSгейлі сaраKтар: (К_рделі сaраKтар)
1.Jарахан мемлекеті кезінде халыKты KанаудыS бір т_рі пйда болды,ол Kалай аталады ж‰не оныS м‰нін т_сіндір? (комендация)
2.XIIC JимаK KаCанаты KaлаCаннан кейін, оныS орнына Kай KаCандыK Kaрылды? (JыпшаK KаCанаты)
3. Jарахан мемлекетініS Kaрылуында басты рол атKарCан тайпа? (KарлaK тайпасы)
Сонымен XIII.C дейін JазаKстанда ™мір с_рген мемлекеттер дамыды,Kалыптасты. ЯCни к™птеген Kалалар дамыды, ™з м‰дениеті, ‰дебиеті болды, шаруашылыCы дамыды. Ал XIII.C кейінгі олардыS тарихы Kалай болды? Міне біз б_гінгі сабаCымызда осыCан жауап іздейміз,
Б_гінгі сабаCымыздыS таKырыбы МоSCолдарыS JазаKстан жерін жаулап алуы,
СабаCымыздыS маKсаты: МоSCол империясыныS Kaрылуы,KоCамдыK Kaрылысы жіне МоSCолияныS басKыншылыK саясаты, жаулап алу зардаптары жайлы толыK маCaлымат беру.
СабаKтыS жоспары:
1.МоSCол империясыныS Kaрылуы;
2. МоSCол империясыныS KоCамдыK Kaрылысы;
3. МоSCолдарыS JазаKстан жерін жаулап алуы;
4. жаулап алу зардаптары;
5.`лыстардыS Kaрылуы;
Ой KозCау. Империя - деген не? СaраK Kою
МонCол империясыныS KоCамдыK Kaрылысы
Jaрылтайда - мемлекеттіS ішкі м‰селелері, алдCы соCыстыS жоспары, ‰скрге Kай жерг жиналу керектігі, ‰рбір он отбасынан ‰скерге адам алу ж‰не т. б. ‰скери істер Kаралды.
I-топKа шыCармашылыK тапсырма: (МонCолдардыS жаулап алушылыK жорыKтары)
УаKыты
БолCан оKиCалар
1207-1208ж
1207-1209ж
1211-1215ж
1217ж
1218 ж
1219ж
1220
II- топKа шыCармашылыK тапсырма: (`лыстардыS Kaрылуы)
Аты – ж™ні
иеліктері
Жошы aлысы
ШаCатай aлысы
^гедей aлысы
Т™ле aлысы
МоSCол шапKыншылыCыныS зардаптарын ашып к™рсетеміз, бaл орайда оKушыныS ™з ойы сaралып,талдау жасалынды ж‰не ШыSCысханныS ™з к™зі тірісінде т™рт баласына б™лі$п бергегндігі айтылып, талдау жасалынады.
СабаKты бекіту:
1.ШыSCысханныS заSдар жинаCы Kалай аталады?
А. Кабуснама €. ЖасаK Б.Жеті жарCы В. АKиKат сыйы
2.Теміж_нніS ‰кесі кімдердіS Kолынан Kаза тапты?
А.ТаSCaттар €.Татарлар Б.JазаKтар В. Орыстар
3. МоSCолдар Kанша ‰кімшілік аймаKKа б™лінді?
А.13 €.64 Б.95 В. 26
4.МоSCол империясы Kай жылы Kaрылды?
А.1205ж €.1206ж Б. 1207ж В. 1208ж
5.^кімет билігініS еS жоCарCы органы Kалай аталды?
А.Т_мен €.ЖасаK Б.Jaрылтай В. АймаK
6.МоSCолдар Жеісу жеріне Kай жылы енді?
А. 1215ж €.1216ж Б.1217ж В. 1218ж
7.ШыSCысхан ™зі билеген жерлерді Kалай атады?
А.Облыс €.Аудан Б.`лыс В. Ауыл
8. 1218 жылы ШыSCысхан мен Мaхаммед Хорезмшах Kандай келісім жасасты:
A) ‰скери одаK туралы; Б) сауда ж™нінде;
€) м‰дени байланыс туралы; В) Cылым ж™нінде;
V. ^йге тапсырма; §21 оKу,тест Kaрау.
I. д II. д
1.2.3.4.5. 1.2.3.
сaраK
III.д
1.2.3.
ШыSCыс хан (жеке билік)
«ЖасаK»
Яса – заSы
2- б™лім
€скери ‰кімшілік аймаK
ОрталыK Kанат (кул)
Сол Kанат
(жоSCар)
ОS Kанат
(барунгар)
™кімет билігініS жоCарCы оганы – Jaрылтай (жылына бір рет шаKырылады)
95 т_мен ‰кімшілік
аймаK
мыSдыK
ж_здік
ондыK
15