Презентация на тему Иргит Бадра — тыва чогаалдын баштайгыларынын бирээзи

ТӨРЭЭН ЧОНГА ӨРГЭЭН СӨЗҮМ ӨЗҮМНЕРИНДӨЗҮН УКТААН САЛГАЛДАРЫМ НОМЧУП ЧОРЗУН! И.БАДРА Самагалдайның дугаары 1 школаның өөреникчилериниң А.Ч. Кунаага тураскааткан I-ги эртем-практиктиг конференциязы 2005 чылда Делегей чергелиг А.М. Горький аттыг литература институду үндүрген Орхоно-Енисей бижимелдерниңтураскаалдары – эрте-бурунгу түрк литератураның эгезин салган Деревянная палочка с надписью орхоно-енисейским письмом Рунический надпись «Памятника в честь Тоньюкука» ЭРТЕ-БУРУНГУ РУНИКТИГ ТҮРК АЛФАВИТ Алфавитти чазып номчууру Төөгү эртемннерниң доктору Ю.Л. Аранчын номну тургускаш, эге сөзүн бижээн КУЛ-ТЕГИН мөңге даштың сарыны (Орхон-Енисей бижимелдерниң тураскаалдары)Новосибирск: Наука, 2003 Сураглыг тюрколог Д.А. Монгуш МАРИАНА ДЭВЛЕТ АЛЕКСАНДР ЩЕРБАК ЗОЯ ЧАДАМБА ХАКАСИЯНЫҢ МУЗЕИНДЕ Түрк литератураларның үе-чада хуваалдазы:1 – эрте-бурунгу турк литература VI-VIII-XII чч.2 – чаа литератураларның тывылганы XVI-XIX чч. 3 – совет үениң ХХ чч. литературазы: 20-30 чылдар; 40-50 чылдар40 – 50 ч. эгелээш амгы түрк литература Э. Мижит «Культегин» - драма АЛТАЙ ЛИТЕРАТУРАVI – XII чч. – эрте-бурунгу түрк үе-чада;XIII- XVIII чч. – түрк-моол үе-чада;XIXчч. – ийиги чартыы – XX чч. эгези;XX – XXI чч. литературазы Тыва литература 1964 чылТыва литературанын төрүттүнгени болгаш баштайгы базымы (1930-1940 чч.)Тыва литература Совет Эвилелиниң Ада-чурттуң Улуг дайынының чылдарында (1941-1945 чч.)Советтиг Тывага литератураның хөгжүлдези (1946-1963 чч.) Д.С.Кууларныы-билеТыва литератураны тывылганы болгаш боттанып келгени (1925-1930 чч.)Тываның Россияга каттышканы болгаш литератураны улам ынай хөгжүлдези (1945-1970 чч.)Тыва литератураның амгы үеде хөгжүлдези (1971-1972 чч.) Сөөлгү үе-чада:Тыва Арат Республиканың үезинде чечен чогаалының тывылганы, баштайгы базымнары (1920-1940 чч.)Тыва литература Ада-чурттуң Улуг дайынының чылдарында (1941-1945 чч.)Дайын соондп чылдарда совет тыва литератураның байдалы, репрессия чылдары (1946-1956чч.Тыва литератураның шапкын хөгжүлдези (1957-1985 чч.)Тыва литенратура эде тургузуушкун чылдарында (1986-1990 чч.)Амгы тыва литератураның 1991 чылдан бээр байдалы Баштайгы орус дылда коллективтиг монография «История тувинской литературы» I том. Истоки. Литература Тувинской Народной Республики (1921-1944) изд: СОРАН( бөлүк авторлар: Самдан З.Б., Мижит Л. С., Чамзырын Е.Т., Донгак А.С., Донгак У.А., Мижит Э. Б., Кужугет М.А., Очур Т.Х., Татаринцева М.П., Маадыр М.С.) ИРГИТ БАДРА ҮЖҮНМЕЕВИЧ Орден Тувинской Народной Республики (вариант 1935 года) Орден Буян-Бадыргы Кызыл 2014 чыл(Россия – Тыва 100 чылы) Чадаана 2015 чыл(Даа кожуннуң 250 чылы) 2015 чылдың июль 24 1954 чылда үнген 1982 ЧЫЛДА ҮНГЕН 2001 чылда үнген 2001 чылдың номунга И.Ү. Бадра кирген Е.Танова «Тываның чогаалчылары: намдар-төөгүзү, ажыл-чорудулгазы» (2013 чыл) ТУВИНСКАЯ ЛИТЕРАТУРА (2012 чыл) 1959, 1963, 1971, 1979, 1986. 1989. 1994 чылдарда үнген программалар Тыва литературага ниити өөредилгениң күрүне стандарты. Авторлары: Е.Т. Чамзырын, М.А. Күжүгет, Л.Х. Ооржак (2012 чыл) Тургузукчулары: Е.Т. Чамзырын, М.А. Күжүгет, Л.Х. Ооржак(2012 чыл) Чыргаланды школазының музейинден алдынган Чыргаланды школазының музейинден алдынган Оглу чогаалчы Игорь Иргит Самагалдайның № 1 школаның өөреникчилери башкызы Элбек Э.К. кады чогаалчының оглу И.Игорь-биле… Чогаалчы И.Иргит-биле ужуражылга БАШТАЙГЫ ПАРЛАТТЫНГАН НОМУ 1976 чыл «УЖУДУКЧУ КИДИСПЕЙ» деп роман Тываның эң баштайгы ужудукчузу Василий Дагбаевич Кидиспейге тураскааткан «УЖУДУКЧУ КИДИСПЕЙ» деп роман 2002 чыл ЧООДУ ДАГБА ОГЛУ КИДИСПЕЙ Бирги ном – 1996 чыл Ийиги ном – 2005 чыл Ийиги ному хууда саарлыкчы, мөге Күдеректиң төл салгалы Александр Соокоевич Чоодунуң деткимчези-биле чырыкче үнген С.Ооржак 2005 чыл УРАНА АЛДЫН-ООЛОВНА ДОНГАК – ФИЛОЛОГИЯ ЭРТЕМНЕРИНИН КАНДИДАДЫ Төөгү эртемнерниң доктору, баштайгы тыва АКАДЕМИК – ЮРИЙ ЛУДУЖАПОВИЧ АРАНЧЫН Аранчыновские чтенияКомбу К.И.