Саба? жоспары: ?стелді жабды?тау

СабаKтыS таKырыбы: ^стелді жабдыKтау
Сыныбы: 6
СабаKтыS маKсаты:
Білімділік: оKушыларCа _стелді жабдыKтау т_рлерін к™рсету, бизнесті aйымдастыру туралы т_сінік беру;
ДамытушылыK: оKушылардыS теориялыK білімдерін практика ж_зінде Kолдана білуге даCдыландыру
Т‰рбиелік: оKушыларды т‰ртіптілікке, Kарым – Kатынас б‰дениетіне, ™зіне деген сенімділігіне т‰рбиелеу;
СабаKтыS т_рі: аралас сабаK
СабаKтыS ‰дісі: т_сіндірмелі, сaраK – жауап.
СабаKтыS к™рнекілігі: буклет, слайд
П‰наралыK байланыс: биология, ‰дебиет
СабаK барысы
І `йымдастыру кезеSі
С‰лемдесу, сабаKKа дайындыKтарын тексеру, оKушылардыS назарын сабаKKа аудару.
ІІ ^й тапсырмасын тексеру
ТамаKтану дегеніміз не?
ДенсаулыKтыS маSызды факторы деп нені есептейміз?
ТамаKтануды дaрыс aйымдастыру _шін нені білу Kажет?
Макроэлементтер мен микроэлементтер дегеніміз не?
Минералды заттар тамаKтануда Kандай р™л атKарады?
Б‰секе дегеніміз не?
Б‰секеден Kандай пайда?
ІІІ ЖаSа сабаK
ЖабдыKтау (сервировка, servir – Kызмет к™рсету француз с™зінен) – _стелді таSCы ас, т_скі ас, кешкі асKа, мерекелік дастарKанCа даярлау. ^стелді жабдыKтауда тамаKтануды aйымтастыру _шін Kажет барлыK заттардыS: дастарKан, ыдыстар, Kaралдар, шыны, сулыKтардыS ж‰не т.с.с. белгілі т‰ртіппен орналасуы Kамтылады.
ЖабдыKтаудыS маKсаты – тамаKтану кезіндегі ыSCайлылыK, к™теріSкі к™Sіл-к_й Kалыптастыру, ™з м‰дениетін ж‰не дастарKан басында отырCандарCа ілтипат білдіру.
Кешкі асKа _стелді даярлау – таSертеSгі асKа даярлауCа aKсас. Ыдыстар мен аспаптар кешкі астыS ас м‰зіріне кіретін таCамдарCа байланысты алынады (24, 25-суреттер).
Т_скі асKа дастарKан даярлау _шін асхана сервизін (немесе асхана ыдысы жиынтыCын), сонымен Kатар асхана Kaралдарын Kолданады. ^стелге жаKсы _тіктелген дастарKан жаяды. ОныS _стіне нан, тaз, бaрыш, Kыша, ‰рт_рлі тaздыKтар, кетчуп ж‰не т.с.с. Kойылады. Егер т_скі ас Kaрамында басытKы, бірінші, екінші ж‰не т‰тті таCамдар болса, онда т_стікте тамаKтанатын ‰р адамCа шаCын т‰релкесі, оныS _стіне басытKылыK т‰релке Kойылады. ЖеSіл таCам ж‰не десерт _шін б™лек асхана Kaралдары берілуі Kажет.
ДастарKанды кешкі асKа дайындау реттілігі келесідей: дастарKан, нан, салKын таCамдар, д‰мдеуіштерге арналCан жиынтыKтар, отбасыныS ‰р м_шесіне арналCан т‰релке мен Kaралдар, сулыKтар. ЖеSіл кешкі асKа _стелді даярлау таSертеSгі асKа даярлауCа aKсас, ал кенеулі кешкі асKа т_скі асKа aKсас жабдыKтайды, бaл м‰зірге KосылCан таCамдардыS т_ріне байланысты.
ДастарKан даярлау ж‰не с‰ндеудіS к™рнекті элементтерініS бірі – сулыKтар. Олар дастарKанды безендіреді, оCан мерекелік т_р мен стильдік береді. ДастарKанCа мата немесе KаCаздан жасалCан, бір рет пайдаланылатын сулыKтар Kолданылады (26-сурет).
ДастарKан басындаCы т‰ртіп м‰дениеті (этикет ережелері)
^стел басындаCы т‰ртіп м‰дениеті дегеніміз – бaл тамаKтану кезінде ™зін м‰дениетті aстауы ж‰не aKыпты, дaрыс тамаKтануды білуі. ^стел басында бойды т_зу aстап отыру Kажет, _стелге шынтаKпен таянуCа болмайды. Мата сулыKты т‰релкеден тамаK aсынCанда алу керек. СулыKты ашып, бір шеті 2-3 см к™рініп тaратындай екіге б_ктейді ж‰не б_гілген жерімен ™зіне Kарай тізеге жаяды. Бокалда сусынды ішер алдында май іздері Kалмас _шін сулыKтыS жоCарCы шетін ерінге басады ж‰не саусаKтарын с_ртеді. ТамаKтанып болCан соS сулыKты т‰релкеніS жанына Kояды. Нан, тоKаш нандар, жемістер, б‰ліштерді Kолмен алады.
ТамаKтану кезінде KасыKты оS Kолмен aстайды, KасыKты ™з жаCынан батырып, ауызCа аKырын апарады, тамаKтанып болCан соS т‰релкеніS ішінде немесе сорпа KaйCан тосатCанда Kалдырады. ПышаKты оS, шанышKыны сол KолCа aстайды. Тек шанышKымен тамаKтанCанда, оны оS Kолмен aстайды. ПышаKты Kатты консистенциялы таCамды кесу, б™лу _шін пайдаланады. ЫстыK етті аздап б™леді, егер ет салKын болса, барлыCын кішкене б™ліктерге б™леді. Алдында айтылCандай, тамаKтанып болCан соS, т‰релкеге Kaралдарды Kатарлап Kояды. Егер пышаK немесе шанышKы еденге т_сіп кетсе, оларды к™термей, жаSадан ‰келуін ™тінеді.
ТамаKты белгілі реттілікпен Kабылдау Kажет: басытKылар, сорпалар, екінші таCамдар, десерт. €р таCамныS ™зіндік тaтыну ерекшелігі бар.
Бизнесті aйымдастыру нысандары
Жеке меншік – бaл наKты адам немесе адамдар тобыныS иелік ету KaKыCы бар меншігі.
Жеке меншіктіS ‰рKашан бір адам Cана емес, біраK ‰рKашан наKты Kожайындар – отбасы, топтар иелігінде болады. Жеке меншік кезінде наKты адам немесе наKты адамдар тобы оныS иесі, Kожайыны ж‰не толыK Kанды жарлыKшысы болып табылады. Белсенді, іскер ж‰не еркін меншік иелері біздіS елімізде рыноктыS Kатынастарды дамытуCа к™мектеседі.
Мемлекеттік меншік – бaл иелік ету KaKыCы мемлекетте болатын меншік.
Жеке меншікке тек оныS Kожайыны Cана иелік ете алады. Мысалы, п‰тер иесі оны жалCа тапсыра, сата немесе б‰реуге сыйлай алады.
Мемлекеттік меншікке мемлекет атынан басKару органдары иелік етеді. Мысалы, ел _кіметі ресурастардыS Kай б™лігін сату, ал Kайсысын ™з к‰сіпорындары _шін Kайта ™Sдеуге KалдыруCа болатынын шешеді.
Меншік нысанына сай к‰сіпорындар мемлекеттік немесе жеке болады. РыноктыK экономиканы елдерде к™птеген к‰сіпорындар жеке болып табылады. БіраK меншік нысаныныS бірдейлігіне Kарамастан бaл к‰сіпорындар немесе фирмалар бір – бірінен бизнесті aйымдастыру нысанына Kарай айырмашылыKтанады. Бизнесті aйымдастырудыS _ш негізгі нысаны бар: дербес игеру, серіктестік ж‰не акционерлік KоCам.
Бір меншік иесі ететін немесе басKаратын к‰сіпорын дербес иелік деп аталады.
Дербес иелік – бизнестіS еS Kарапайым, Kымбат емес ж‰не барлыK адамныS Kолы жететін т_рі. АдамдарCа фирма иелері болCан aнайды. Бизнесіне Kатысты барлыK шешімдерді олардыS ™здері Kабылдайды. Егер жaмыс жемісті болса, меншік иесі барлыK пайданы алып, оны ™зі жaмсайды. БіраK мaндай фирманы басKару Kиын: иесіне бір мезгілде басKарушы ж‰не бухгалтер, жабдыKтаушы, экономист ж‰не сатушы міндетін атKаруCа тура келеді. Меншік иесініS аKша Kаражаттары шектеулі, себебі бір адамCа банктен _лкен несие алу ™те Kиын. Мaндай кішкентай фирмалардыS к_йзелу т‰уекелділігі ™те жоCары, егер іс дaрыс ж_рмесе, к‰сіпорын Kожайыны тек фирмадан Cана емес, б_кіл жеке м_лігінен де (_й, п‰тер, машина) айырылуы м_мкін, себебі оларды несие берушілер алып алуы м_мкін.
Екі немесе бірнеше меншік иесі иелік ететін к‰сіпорын серіктестік деп аталады.
Серіктестікті aйымдастыру жеSіл ж‰не арзан. СеркітестіктердіS ‰рKайсысы ™з идеяларын, Kабілеттері мен аKшаларын ‰келеді. Бірнеше адам ™з капиталдарын бірге Kосып, к‰сіпорын KaрCанда олар ‰рKайсысы жеке болCаннан г™рі к™бірек алады. БіраK аKша жеткіліксіз болуы м_мкін, себебі банктер серіктестіктердіS к_йзелу т‰уекелдігі жоCары болCандыKтан несиені асKан салCырттыKпен береді.
Акционерлік KоCам – бaл бастапKыда ™з капиталдарын акция шыCару ж‰не сату арKылы Kалыптастыратын бірнеше адамдардыS немесе фирмалардыS бір тaтас к‰сіпорынCа бірігуі.
Акция – бaл иесіне акционерлік KоCам капиталындаCы белгілі бір _леске KaKыK беретін Kaнды KаCаз.
Акционер – акция иесі.
Акцияларды сату арKылы мол капитал жинауCа болады. Акцияны сатып алCан адам акционер болады. керек.
Дивидендтер - акционерлік KоCам пайдасынан акциоренлерге т™ленетін т™лем.
І^ ЖаSа сабаKты бекіту.
ДастарKан жабдыKтау деп нені айтады?
Кешкі ж‰не т_скі асKа дастарKан жабдыKтау _шін Kандай дыстар Kолданылады?
Jaралдарды _стелдіS _стінде Kалай орналастырады?
^стел басындаCы т‰ртіп м‰дениеті туралы білетіSдеріSді айтыSдар.
Жеке меншік дегеніміз не?
Мемлекеттік меншік дегеніміз не?
Акция дегеніміз не?
Акционерлік KоCам дегеніміз не?
^ СабаKты Kорыту. Міне балалар, б_гін біз _стелді жабдыKтауды, _стелдіS _стінде отыру ережелерін, бизнесті aйымдастыру нысандарын білдік.
^І ^йге тапсырма. §7 оKу.
^ІІ ОKушылардыS білімін баCалау.
^ІІІ Рефлексия.

15