Конспект урока по калмыцкой литературе на тему Т?рск?н харсачнр.

Кичәлин төр: Төрскән харсачнр. 4 класс
Кичәлин күсл: Төрскндән дуртаhинь, теднә hарhсн баатр йовдл, ноолдаhинь , цуг улсин нәәрмдлән батрулҗ йовсинь медүлх, күүкдин кел өргҗүллhн.
Кичәлин йовуд
Белдвр.
Багшин үг.
Кен меднә, ямаран ик байр мадн темдглхм? Слайд №1
+ Диилврин өдр.
Эн өдриг кезә темдглхм?
+ Хөн сарин 9-лә Диилврин өдр темдглхм. Слайд №2

Төрскән харсгч Алдр дән төгсәд 70 җил болв. Тер бийнь эн дән әмтнә тодлврас төрүц билршго. Үвл хавр уга 4 җилин эргцд Әрәсән салдсмуд күнд дәәнә хаалhар йовад, диилвр бәрв. Аhарт, уснд, hазр деер. Тедн дунд Хальмг таңhчин кесг миңhн күүкд-көвүд эн дәәнд орлцад ончрла. Эндр бидн кичәлдән мана Төрскән харсачнрин тускар келхм. Дәәнә цагт 21 күүнд Советск Союзин герой өөдән нер зүүлhв. Эн хөрн негн күүнә нердәс тадн кениг медвт?
Эренце́н Лиджи́евич Бадма́ев Слайд №3
Бато́р Манджи́евич Баса́нов
Никола́й Ива́нович Баташе́в
Николай Тимофеевич Воробьёв
Эрдни́ Теледжи́евич (Тельджиевич) Де́ликов
Ива́н Васи́льевич Герма́шев
Ока́ Ива́нович Городовико́в
Кири́лл Матве́евич Жигу́льский
Илья́ Ефи́мович Зигуне́нко 
Степа́н Миха́йлович Кры́нин
Георгий Меркурьевич Лазарев
Лопатин Анатолий Алексеевич
Лиджи́ Исмалиевич Манджи́ев
Влади́мир Вади́мович Мерга́сов
Аким Гаврилович Метяшкин
Фёдор Григорьевич Попов
Никола́й Марты́нович Санджи́ров
Михаи́л Ары́кович Сельги́ков
Па́вел Алексее́вич Ту́рченко
Бембя́ Манджи́евич Хечи́ев
Николай Константинович Храпов
Эдн цугтан баатр кевәр, зөрмг кевәр бийән үзүлв Эн баатрмудас үлгүр авад , бичкнәсн авн йоста цергчнр болх зөвтәт.. Эдн дундас түрүн болҗ Эрдни Деликовд Советск союзин геройин нер зүүсмн. Ода кен маднд эн геройин тускар шүлг келҗ өгнә? Слайд №4
+ “Делгә Эрднь” Шугран Вера
Тең hол харсач Мергн хаhач товлв,
Теегин үрн Эрдни Немшин машин шатв
Зун баатрла әдл Мана Эрдни давтв
Зөргтә гисн сержант. Нигтрҗ утан бүслв.
Күүкд, йоста герой ямаран болх зөвтә?
+ зөргтә
+ чаңh- чиирг
+шулун – шудрмг
+ ухата
+ мергн
Герин даалhвр шүүлhн. Тадна өрк- бүләс кен дәәнд орлцла, эврәннь аавиннь меддг улсин тускар келҗ өгтн. Зург бәәхлә үзүләд, нер усинь келәд, дәәнд альд орлцла келҗ өгтн.
+ Сурhульчнр аавиннь тускар келнә. Слайд №5
Тана аавнр бас баатр кевәр, зөрмг кевәр бийән үзүлв.
Җаңhрас. Дәәнә цагт мана цергчнр Җаңhрин баатрмудас үлгүр авдг билә. Ямаран Җаңhрин баатрмудын нерд меднәт? Слайд №6
+Алдр Богд Җаңhр
+ Арслңгин Арг Улан Хоңhр
+ Күнд hарта Савр
+Орчлңгин Сәәхн Мингиян
+ Күңкән Алтн Чееҗ
+ Гүзән Гүмб
+ Догшн Хар Санл
+ Аля Шоңхр- Күңкән Алтн Чееҗин көвүн
+ Хар Җилhн- Җаңhрин көвүн
+ Хошун Улан- Арслңгин Арг Улан Хоңhрин көвүн
Эн баатрмуд бас орн- нутган харсч, церглҗ йовсмн. Эднә тәвсн андhар мана цергчнр өмнән тәвҗ йовсмн. Кен маднд дассн андhарин тасрха келҗ өгнә?
+ Җил насн хойран Слайд №7
Җидин үзүрт өлгий
Җилв бах хойран
hанцхн Җаңhртан өгий
Эдн деерән эргәд
Эңгин олн-әмтнәннь төлә
Байн эмҗл нертә
Элкән йүүләд өгий.
Хальмг Таңhчас дәәнд ут тоодан тавн миңhн күн одсн болдг. Теднәс эндр өдр күцц биш то дигәр 22629 күн фронтд өңгрҗ, эс гиҗ зәңг –зә уга одҗ.
Кроссворд шаллhн. Ода невчкн амрад кроссворд шалhхм.
Ямаран сард Диилврин өдр болна?
Эн өдрт әмтн ямаран бумбд цецгәс тәвнә?
Хальмг hазрас түрүн болҗ Советск Союзин нер кенд зүүсмн?
Дәәнә цагт мана салдсмуд юуни төлә әмнәсн хаhцв?
Ямаран сард дән эклв?
Слайд №8
3 1 д х е 2 м ө ң к h а л 5 м ө ч н и 4 т ө р с к н
о в Амн үгин зөөрәс. Күүкд амн үгин зөөрәс мана төрәр үлгүрмүд келтн.
+ Залуhин зөргәс үүл бүтдг Слайд №9
+ Дән – цусн унгта
+ Дән уга бәәдлд
Делкә бүклдән ханна
+ Хөрн күн ни уга болхла- шавр шивә
Хойр күн ниитә болхла- төмр шивә.
Класстан ни-негн болхла ямаран болвчн керг күцәхит.
Мана ээҗнр, экнр дәәнд элгн- садан йовулхдан хаалhин йөрәл, Төрскндән нерәдсн йөрәл келнә. Дассн йөрәлән келий.
+ Төрсн орн-нутгм, Слайд №10
Төвкнүн бәәх болтха!
Төрскн көвүд-күүкд
Төрскндән туурмҗтаhар церглтхә
Шүлгләнәс. Җил болhн Лу сарин 23-д Төрскән харсачнрин өдр темдглнә. Эн өдрт цуг харсачнриг, ветеранмудыг йөрәнә. Бичкн көвүдиг бас йөрәнә. Юңгад гихлә эдн бас өсәд, босад Төрскән харсх – цергчнр.
+ Төрскнә седклтә болхла, Слайд №11
Таңhчдан, әмтдән
Дурта болхла
Лу сарин 23-ла лавта чини өдр!
+”Ахнран дуранав” Куукан Анатоль
Эңкр хойр ахм
Эндр цергт мордва.
Негнь ракетчик болхм, наадкнь меҗәд зогсва.
Теднән дураҗ өснәв,
Төрскн цергтән морднав.
Ахнрин эрдм даснав,
Алдр нутган харснав.
Төрскнәннь төлә әмән өгсн харсачнрин нерд төрүц мартгдшго. Теднә нерәр уульнцс нерәдгдв, школмуд, заведенсь нер зүүнә. Ямаран харсачнрин нертә уульнцс меднәт?
+ Иван Гермашевин
+ Юрий Клыковин
+ Володя Косиевин
+ Тамара Хахлыновин
+ Бадма Адучин
+ Василий Хомутниковин
+ Эрдни Деликовин
Мана школ кенщ нер зүүнә? Слайд №12
+ Б.Б. Городовиковин нер зүүнә.
Героймудын нерд дуунд чигн мөңкрнә.
Городовиковин тускар дууhан дуулчкм.
8.Ашлвр
Эн кичәләс ямаран ашлвр һарһҗ болхмн?
Бичкнәс авн тадн ямаран болх зөвтәд?
Ямаран хальмг үлгүр ирлцҗ бәәнә?
+«Күн болх баhасн, күлг болх унhнасн”
Бичкдүд бичкнәсн авн үннч, цаhан седклтә, өр-өвч, Төрскндән дурта болдгнь өсх зөвтә.
Слайд №13