Саба? жоспары: Т?здар гидролизі

Тақырыбы: Тұздар гидролизі.Биосферадағы тұздар гидролизінің маңызы. рН туралы түсінік, ағзадағы қышқылдық – сілтілік орта.
Мақсаты:
Б: Оқушыларға тұздар гидролизі туралы түсінік беріп,теңдеуін құра білуді үйрету.
Д: Әртүрлі тұз ертінділерінің ортасын болжап айта білуге үйрету.
Т: Оқушыларды ой еңбегіне, жұмыстануға, адамгершілікке тәрбиелеу.
Әдісі: жеке, топтық
Типі: Жаңа материалды меңгерту.
Қ-Қ: Әмбебап индикаторы, NaCI Na2CO3 АІСІ3 NaOH HCI BaCI2 K2CO3 сынауықтар.Мультимедия.
Барысы: І Ұйымдастыру кезең.
ІІ үй тапсырмасын сұрау.
І топқа.
Электролиттік диссоциация деген не?
Электролиттер деген не?
Күшті электролиттерді атаңдар.
Оң иондар қалай аталады?
Сутегі ионын(Н+) қалай анықтайды?
ІІ топқа
Электролиттік диссоциация теориясының негізін қалаған ғалым?
Бейэлектролиттер деген не?
Әлсіз электролиттерге мысал келтіріңдер.
Теріс иондар қалай аталады?
Гидроксил ионын(ОН-) қалай анықтайды?

ІІІ жаңа материал
Тақтаға оқушылар мына заттардың диссоциация теңдеуін жазады.
HCI→ NaOH→
H2SO4→ Ca(OH)2→
↓ ↓
Ортасы қышқыл ортасы сілтілік
Н2О↔Н+ +ОН-
бейтарап
+
Тұз

Ортасы қандай ? қышқылдық,сілтілік, бейтарап.
Үш сынауыққа натрий хлориді,натрий карбонаты, алюминий хлориді құйылған. Оқушылар әрбір пробиркадағы ертіндіні әмбебап индикаторымен сынайды. Мынадай кестені толтырады.
Тұз ерітіндісі Индикатор түсі ортасы иондар
AICI3 Na2CO3 NaCIТәжірбе жасағаннан кейін тұздың 4 тобын жазады.

К.Н К.Қ NaCI
К.Н Ә.Қ Na2CO3
Ә.Н К.Қ AICI3
Ә.Н Ә.Қ АІ2S3

АІСІ3
АІСІ3→АІ3+ +3СІ-
АІ(ОН)3 НСІ Н2О↔Н+ +ОН-
Ә.н к.қ
ОН-<Н+ АІ3+ + Н+ +ОН-↔ АІОН2+ +Н+ қышқылдық
Na2CO3 Na2CO3→2Na+ +CO32-

NaOH H2CO3 Н2О↔Н+ +ОН-
К.Н ә.қ
ОН->Н+ CO32- + Н+ +ОН- ↔ HCO3- +OH- cілтілік
Егер тұздың құрамына көпнегізді әлсіз қышқылдың қалдығы кірсе,гидролиз нәтижесінде қышқыл тұз түзіледі.
NaCI NaCI→Na+ + CI-

NaOH HCI Н2О↔Н+ +ОН-

ОН-=Н+
Қорытынды: диссоциация кезінде кейбір тұздардың иондары сумен әсер етіп, нәтижесінде әлсіз электролит молекуласын немесе иондарын түзейді – бұл реакция тұздар гидролизі деп аталады.

Грек тілінен аударғанда «гидро» - су, «лизис» - айырылу деген мағынаны білдіреді.
Тапсырма: жоғарда берілген кестені толықтыру.
рН- сутектік көрсеткіш, рН=-Lg[H+ ]
рН>7 сілтілік рН=7 бейтарап рН<7 қышқыл
10 кесте бойынша ассоциация құрады.
Қышқылдық орта көрсететін заттар
Сілтілік орта көрсететін заттар

Гидролиз құбылысы жер қыртысының химиялық өзгеруіне әсер етеді.
MeS→H2S
Силикаттар →гидроксидтерге
Өсімдіктерге қажетті қоректік заттар ертіндідегі гидраттанған иондар күйінде жасушаға жеткізіледі.
№2 з.ж. «Тұздар гидролизі»
Ертінділер Индикатор түсі ортасы иондар
NaOHHCI K2CO3
BaCI2 ІV Жаңа материалды пысықтау.
Мырыш хлориді, литий карбонаты, натрий сульфаты берілген осы тұздардың гидролиздену реакция теңдеуін жазып ортасын табыңдар.
V қорытынды: Сәйкестендіру тесты
І топ
Тұз ертіндісі Ортасы
FeCI3 Бейтарап
K2S Қышқылдық
NaCIсілтілік
ІІ топ
Тұз ертіндісі Ортасы
FeCI2 Бейтарап
Na2S Қышқылдық
KCI сілтілік
VІ Ү/Т § 10