MS-DOS-ты? файлдармен ж?не каталогтармен ж?мыс жасау командалары та?ырыбында д?ріс.

8

ТаKырыбы: MS-DOS-тыS файлдармен ж‰не каталогтармен жaмыс жасау командалары.

1. ФАЙЛДАРМЕН Ж`МЫС ІСТЕУ.

Файлдарды к™шіру – COPY командасы. COPY командасыныS бірнеше т_рі бар.
Бірінші т_рі: Атын ™згертпей к™шіру.
COPY[ж:][маршрут]файл аты[.т_рі] [ж:][маршрут]
Файл басKа жинаKтауышKа немесе басKа бумаCа ™з атымен к™шіріледі.
Екінші т_рі: Атын ™згерте к™шіру.
COPY [ж:][маршрут]файл аты[.т_рі] [ж:][маршрут]файл аты [.т_рі]
Файл басKа жинаKтауышKа немесе басKа бумаCа жаSа атпен к™шіріледі.
Мысалдар:
C:\>copy a:*.* c:
Бaл команда А:дискісініS барлыK файлдарын С:дискісініS аCымдыK бумасына к™шіріледі.
C:\>copy \work \DOS
Бaл команда WORK бумасыныS барлыK файлдарын DOS бумасына к™шіреді.
C:\>copy \doc\abc \
Бaл команда ABC бумасыныS барлыK файлдарын т_пкі бумаCа к™шіреді.
C:\>copy prl pr2
АCымдаCы бума ішіндегі PR1 атты файл осы бумаCа PR2 атымен к™шіріледі.
C:\>copy \work\*.txt \dos\*.dos
WORK бумасынан DOC бумасына TXT типті барлыK файлдар к™шіріледі ж‰не олардыS типі DOC болып ™згереді.

Файл атын ™згерту – RENAME (REN) командасы. КоманданыS спецификациясы:
REN[AME] [ж:][маршрут аты]файл аты[.т_рі]файл аты[.т_рі]
Бірінші аргумент файлдыS бaрынCы аты да, екіншісі – жаSа аты.
Бірінші аргументтіS алдына ™згеріс Kай бумада ж_ретінін к™рсететін префикс-маршрут KоюCа болады, ‰йтпесе ™згеріс аCымдаCы бума ішінде болады.
Мысалдар:
С:\WORK>ren a:*.txt *.doc | ФайылдардыS т_рлері ™згереді.
С:\>ren prl.asm pr2.asm | ФайылдыS аты PRL-ден PRI2-ге ™згереді.

Файлды жою – DEL командасы. КоманданыS спецификациясы:
DEL [ж:][маршрут]файл _аты[.т_рі]
Егер файлдыS аты к™рсетілмесе, онда берілген бумадаCы немесе аCымдаCы бумадаCы барлыK файлдар жойылады.
Мaндай жаCдайда (ж‰не *.* шаблоны к™рсетілген кезде) DOS жоюды орындауCа рaKсат сaрайды.
DEL командасыныS аргументінде маршрут, шаблон немесе белгілі бір файлдыS атын енгізуге болады.
C:\>del\work\*.txt – б_кіл TXT-типті файлдар жойылады.

Файл м‰ліметін экранCа шыCару – TYPE командасы. КоманданыS спецификациясы:
TYPE[[ж:][маршрут]файл_аты[.т_рі]
Файл атында * ж‰не ? таSбаларын KолдануCа болмайды. АргументтіS алдында файл Kай бумада екенін к™рсететін префикс – маршрут KоюCа болады.
Бaл командамен тек ASCII кодында жазылCан текст м‰тіні бар файлдарды Cана экранда к™ре аламыз.
Мысалдар:
C:\type prog1.asm
C:\>type\ work\ docum.txt

2. БУМАЛАРМЕН Ж`МЫС ІСТЕУ

ФайлдыK ж_йедегі маршрут немесе жол деп диск жинаKтауышынан басталатын ™зара баCынышты бумалар тізбегін айтады. Маршрутта осы элементтердіS кез келгені болмауы м_мкін.
МаршрутKа мысалдар:
C:; C:\EXEC:\WORK\PRO;
Маршрут ылCи да белгілі бір бумаCа жол сілтейді, бaл бума маршрут тізбегіндегі еS соSCы бума болып табылады. Маршрут файл атыныS префиксі ретінде Kолданылып,файлдыS жатKан жерін толыK аныKтап береді. €рине, префикс-маршрут пен файл атын “\” таSбасымен ажыратады.
Префиксті файл аттарына мысалдар:
C:PROG1.PAS; \DOC\FORMAT.CJM; C:\WORK\DOC\HELP.TXT
Сонда мына ™рнекті [Ж: ][маршрут ] файл аты.[т_рі] ФайлдыS толыK спецификациясы деп атайды.
МaндаCы ж:-файл орналасKан жинаKтауыштыS аты. Егер жинаKтауыштыS аты жоK болса, онда аCымдаCы жинаKтауыш алынады. Маршрут файл орналасKан буманы аныKтайды. Егер маршрут к™рсетілмеген болса, онда файл жинаKтауыштыS аCымдаCы бумасында орналасKан деп есептеледі. Атпен т_р файлдыS толыK аты болып табылады.

DOS шаKырмасы
Егер операциялыK ж_йе пайдаланушыныS Kандай-да болмасын бір ‰рекетін к_ту жаCдайында болса, онда ол экранCа пайдаланушы командасын енгізуді к_ту шаKырмасын береді.
DOS- тыS бaл шаKырмасында Kай диск жинаKтауышы аCымда екені ™рсетіледі, с™йтіп біз Kай дискімен жaмыс істеп отырCанымызды білеміз.
Мысалы:
А:>-A: жинаKтауышын,
C:>-C: жинаKтауышын к™рсетеді.
Сонымен Kатар шаKырма Kай буманыS аCымдыK бума екенін де к™рсетеді.
Мысалы:
А:-бaл т_пкі бума,
C:\WORK\PRO>
C:\WORK 12:20>

DOS командалары (нaсKаулар)
DOS командасы немесе DOS нaсKауы шаKырмаCа жауап ретінде перне таKтадан енгізіледі. КоманданыS аты бар болады, ж‰не оныS параметрлері болуы м_мкін. Команда кіріктірілген немесе сыртKы команда болып екі т_рге б™лінеді. Кіріктірілген команда ішкі команда болып табылып, оны DOS
· Kaрамына жататын командалыK процессор орындайды. СыртKы команданы DOS Kaрамына жатпайтын кез келген б™лек программа орындайды. Мaндай программаныS атын сыртKы команданыS аты деп есептеуге болады.
Ішкі (кіріктірілген) командаCа мысалдар:
DIR; TYPE CONFIG.SYS; COPY A:PRI.1PAS D:
ОсындаCы DIR, TYPE, COPY-команданыS аттары, ал басKалары команданыS параметрлері.
СыртKы командаCа мысалдар:
FORMAT А:; DISCOPY A:B: | A: мен B:-параметрлер.

Файл атыныS шаблондары.
Файл атыныS шаблоны бір команданы бірнеше файлCа бірден Kолдануды ж_зеге асырады немесе файлдар аттарын жазуды KысKарту _шін Kолданылады. Шаблонда “*” таSбасы осы жерден бастап файл атыныS немесе т_рініS соSына дейін кез келген таSба бар деп есептеуді Kамтамасыз етеді. Шаблонда сaраK белгісі осы жерде кез келген бір таSба тaр деп есптеуді Kамтамасыз етеді.
ШаблонныS мысалдары:
AB *.*-аты АВ-дан басталатын барлыK файлдар; *.COM – т_рі COM болатын барлыK файлдар;
*.*-аCымдыK буманыS барлыK файлдары; ?????.ASM-ASM-типті аты бес таSбадан тaратын барлыK файлдар.

Команданы перне таKтадан енгізу.
КоманданыS аты оныS параметрлерінен бір немесе бірнеше бос орынмен ажыратылуы тиіс. Параметрлер бір бірінен бос орынмен б™ліктене енгізілуі керек. Бір жолда команда енгізу м_мкін емес. Команданы енгізу Enter пернесін басумен аяKталады. Команданы енгізу барысында таSбаны ™шіру _шін к_нделікті ‰дістерді пайдалану керек.

Бумалар _шін ішкі командалар
DOS файл ж_йесімен жaмыс жасау _шін бірнеше ішкі командалар бар.
Олар:
DIR – буманы экранCа шыCару;
MKDIR или MD – жаSа бума Kaру;
RMDIR или RD – буманы жою;
CHDIR или CD – аCымдыK буманы ™згерту.

Буманы экранCа шыCару – DIR командасы.
КоманданыS спецификациясы: DIR [ж:][файл аты [.т_рі]][/P][/W]
Команда буманыS элементтері ішкі бумалар мен файлдар туралы м‰ліметтерді экранCа шыCарады. ЭлементтіS аты мен т_рі, байт бойынша к™лемі тек файлдар _шін, буманыS белгісі элементтіS KaрылCан уаKыты к™рсетіледі. Сонымен Kатар дискініS аты мен ондаCы бос орынныS байтKа шаKKандаCы м™лшері беріледі.
/P параметрі м‰лімет экранныS биіктігіне симай кетсе, оны б™лшектеп к™рсетуді aйымдастырады.
/W параметрі м‰ліметтіS KысKаша т_рін шыCартуCа Kаолданылады.
DIR rомандасыныS параметрлерсіз Kарапайым т_рі экранCа аCымдыK буманы береді

ЖаSа бума Kaру – MKDIR (MD) командасы.
КоманданыS спецификациясы: MD [:] маршрут Немесе MKDIR [:] маршрут
ЖаSа бума аCымдаCы буманыS ішінде Kaрылады. Кез келген буманыS ішінде жаSа бума KaруCа болады.
Мысалы аCымдаCы WORK бумасыныS ішінде PRO деген жаSа бума жасау керек. Бaл _шін т™мендегідей командасын енгізу жеткілікті:
C:\ WORK > md pro
ЖаSа буманы енді файлдармен толтыруCа болады.

Буманы жою – RMDIR (RD) командасы.
КоманданыS спецификациясы: RD[ж:] маршрут Немесе RMDIR [ж:] маршрут
ЖоюлуCа тиіс бума бос болуы тиіс, яCни онда ешKандай элемент болмауы керек. €йтпесе ол буманы жоюCа болмайды. Команданы енгізгенмен система оны орындамайды. АCымдаCы ж‰не т_пкі бумаларды да жою м_мкін емес. Сонымен ішкі бумаларды Cана жоя аламыз. Ж‰не кез келген ішкі буманы жоюCа болады.
Мысалы:
C:\ WORK>rd pro
Бaл команда аCымдыK WORK бумасыныS ішкі бумасы PRO-ны жойып жібереді. C:\DOC>rd\work\pro
Бaл команда да сол PRO бумасын жояды, біраK к‰зір аCымдаCы бума DOC-бумасы болып тaр.

АCымдыK буманы ™згерту – CHDIR (CD) командасы.
КоманданыS спецификациясы: CD[ж:][маршрут] немесе CHDIR[ж:][маршрут]
Команда к™рсетілген жинаKтауыштыS немесе аCымдаCы жинаKтауыштыS аCымдыK бумасын ™згертеді.
АCымдыK буманы ™згерту-™те кеS пайданылатын команда.
Мысалы мына команда:
C:\>cd doc\abc | арKылы C:\ т_пкі бумадан екінші деSгейдегі \doc\abc-бумасына к™шу іске асады.
Бaл амалды екі команда арKылы да орындауCа болады:
C:\>cd doc
C:\DOC>cd abc
Ішкі бумадан бір деSгейге жоCары к™терілу _шін мынадай команданы KолдануCа болады.
cd
ЕS жоCары деSгейге, яCни т_пкі бумаCа к™терілу _шін мынадай команданы беру керек:
cd\

15