Word. Ілмек бізбен кесте тігу ?нері. ?ылыми жоба 26 бет

МАЗМҰНЫ
І. Кіріспе …...................................................................................................3
ІІ. Негізгі бөлім
2. 1 Кесте және көркемдеп тігу...................................................................5
2. 2 Кестені бізбен жəне жай инемен əшекейлеу..................................12
2. 3 Ілгек бізбен кесте тігу өнері................................................................13
2. 4 "Сәнді тоқыма жастық" жасаудың
технологиялық картасы.....................................................................22
2. 5 Қауіпсіздік ережесі .............................................................................24
ІІІ. Қорытынды...........................................................................................25
ІҮ. Пайдаланылған әдебиеттер................................................................26
І Кіріспе
Кестелеу өнері қазақ мəдениеті мен өнерінің қалыптасуы мен даму тарихында өзіндік үлесі бар қолөнердің бірі. Бұл өнер атадан-балаға қалып, алдыңғылардың өнерін кейінгілер жалғастыру жолымен біздің заманымызға жеткен. Оның өзіне тəн ғылымилығы мен заңдылығы бар. Кесте тігу өнерімен қазақ халқы ерте кезден айналысқанын əдебиеттер мен тарихтан, архелогиялық қазбалар мен жазба ескерткіштерінен білеміз [2].
Кестешілер – сан ғасырлар бойына халқымыздың талантты ісмерлерінің көркем қиялдары мен шеберлік құдіретін байланыстырып, бейнелеген. Кестенің даму барысында да басқа өнер салалары сияқты тарихи дəуірдің таңбасы бар. Ежелгі Қазақстан аумағын мекендеген сақтар, ғұндар, түркілер мəдениеті жəне қазақ мемлекетінің құрылуы, Ресейге қосылуы, Кеңес үкіметінің орнауы сияқты тарихи оқиғалар көрініс тапқан [2]. Негізінен алғанда кестелеп тігудің «баспа кесте», «біз кесте», «маржандап, моншақтап кестелеу», «қабырға кесте», «шекпе кесте», «тығыз кесте», «түкті кесте» немесе «төкпе кесте», «бөртпе кесте», «ашамай кесте», «шыраш», «бұзау тіс», «тышқан із», «оюлау», «жапсырма кесте», «ойма», «құрақ кесте» т.б. түрлері белгілі [2].
Кестемен ұлттық тұрмыстық бұйымдардан түскиіз, сырмақ, аяққап, т.б. заттар түрлі оюлармен кестелеп безендірілсе, əйелдер киімінен: кимешек, көйлектің етегі, белдемше төңірегі, ерлердің бас киімі, шапан жағалары, шалбар балақтары өрнек салынып кестеленген [4].
Кесте – қазақ халқының сəндік қолөнерінің ежелден кеңінен дамыған ерекше бір түрі. Кестенің алғашқы үлгілерін 1929 жылы М.П. Грязновтың жетекшілігімен Таулы Алтай өңіріндегі екінші Пазырық жəне Ноинұлан қорғанында жүргізілген археологиялық экспедициядан табылған киізге өрнектеліп жəне бейнеленіп кестеленген құрал-жабдықтар, тұскиіз, тұскілем, ер тоқымдар, киім-кешектер, жауынгерлердің сыртқы су қағарлары, шекпен, қамзолдар куəлік етеді [1].
Кесте – сан ғасырлар бойына халқымыздың талантты ісмерлерінің көркем қиялдарын шеберлік құдіретімен бейнелеген ақыл-парасаттарының жауһары. Аналарымыз кесте өнерінің қыз баланың табанды, сабырлы, мінез-құлқын қалыптастыруға тигізетін пайдасы көп деп есептеген. Бойжеткен қыздар өзіне арналған жасаудың кестеленетін түрлерінің бəрін өздері тіккен. Олардың іс үстінде ісмерлігі шыңдалған.
Бүгінгі күнде елімізде кесте өнеріне қызығушылық танытып, кесте ісімен шұғылданып жүрген оқушылар мен мұғалімдер, зейнеткер жасындағы əжелер де баршылық. Республикамызда 400-ден астам кестешілер есімі белгілі. 1926 жылы Парижде өткен Халықаралық этнографиялық көрмеде тараздық Р. Барлыбаева қазақ қолөнерінің байлығы мен əсемдігін бүкіл дүние жүзіне паш етіп, кестелі тұскиізі үшін халықаралық сыйлық алды. 1957 жылы республикалық 1 көрмеде қарағандылық З. Баймағамбетова, зайсандық А Құнақова, семейлік Қ. Абаева, талдықорғандық Ж.Молдабергенованың кестелері көркемдік жағынан жоғары бағаланып, бірнеше сыйлыққы ие болды [2]. Қазақ халқының кесте өнеріне тəн стильдегі бұйымдар жасайтын Алматыда «Тұскиіз», Таразда «Өнерпаз», Өскеменде «Өрнек» секілді фабрикалар ашылған [5].
Зерттеудің мақсаты: Кесте тігудің түрлі технологияларымен таныстыра отырып, оның ішінде ілмек біз арқылы кесте тоқудың өзіндік қыр-сырларын ашу, жаңа технологияларды таныстыра отырып, олардың жасалу жолдарын көрсету.
Міндеттері:
- Ілмек бізбен кесте тігудің сан алуан қыр-сырын ашу;
- Оның адамзат өміріндегі алатын орны айқындалып, маңыздылығын таныту;
- Ілмек бізбен кесте тоқу технологиясын жан-жақты сипаттау;
- "Сәнді тоқыма жастық" жасаудың технологиялық картасын жасау.
ІІ Негізгі бөлім
2. 1 Кесте және көркемдеп тігу
Кесте және көркемдеп тігу ою-өрнекті әшекейлеудің ертеден келе жатқан элементтерінің басты түрі. Кестені бізбен және жай инемен әшекейлеп тігу барлық халықтарға да ортақ өнер. Кесте өнері  нағыз халықтық, алуан әдісті, таңдауы көп өнер. Кесте өнерінің қазақ халқына тән байырғы көне түрлері: біз кесте, айқас тігу, айқыш-ұйқыш тігу, басып тігу, қайып тігу. Біз кестенің шым кесте және әредік кесте деп аталатын екі түрі бар.
         
Біз кесте дөңгелек немесе төрт бұрышты етіліп кергіш ағашқа керілген материалдың бетіне түсірілген ою-өрнек бойынша қарамақты бізбен өткермелеп шалу арқылы кестеленеді.
Шым кесте деп тігілетін материалдың ашық жерін қалдырмай немесе ашық орынды өте аз қалдырып, тұтас кестелеген шымқай кестені айтады.Әредік кестеде материалдың әр жері өшекейленіп, бөлек-бөлек өрнек салынады. Шым кесте, тұс киіз, сандыққап, мақпал шапан, орамалдың алақаны, жастық жапқыш, кежім, сәукеле сияқты басқа да көптеген заттарға төгіледі немесе бөлек материалға төгіп қондырылады. Әредік кесте тақия, балақ, өңір, жаға, етекке және кең қоныш етіктердің бұрыш-бұрышы, перделердің шеттері сияқты заттарға төгіледі немесе бөлек төгіп қондырады.
2. 2 Кестені бізбен жəне жай инемен əшекейлеу
Кестені бізбен жəне жай инемен əшекейлеп тігу барлық халықтарға да ортақ өнер. Кесте өнерімен тереңірек танысу үшін мен оның ең күрделі жəне көп тараған түрі тұскиіз кестесі мен тұскиіздің жасалу түрлерін білуде көп іздендім. Тұскиіз – халық арасында ең көп тараған кестелі бұйымның бірі. Оның негізгі үш түрі бар:
біріншісі – тұтас матаны əр түсті жіппен шымқай кестелеу. Мысалы, кестелеуге арналған матаның шетін ені 10-12 сантиметрдей өзге түсті матамен көмкереді. Кейде матаның шетін көмкерудің орнына оны кестелейді, кейде машинамен өрнектеп тігеді. Содан кейін ортадағы матаға 2-3 дөңгелек не ромб бейнелі сызықты кестелеп алып, оның ішін «гүл», «түйе табан», «қошқар мүйіз» сияқты оюлардың бірімен толтырып кестелейді. Қатар орналасқан дөңгелектердің, аралығындағы қолтықшаларын мүйіз тектес оюлармен толтырады. Көбінесе төсектің тұсына ұсталады. Сондықтан оның төсектен төмен түсіп тұратын шетін көмкеріп, жиектемейді.
Екіншісі – əр түрлі маталарды оюластырып кестелеу. Əр түрлі матаны өзара оюластырып кестелегенде кестеші өз қалауынша түстері əртүрлі бірнеше бөлек маталарды бір-біріне оюластырып, сол ою тігістерін бойлай кестелейді.
Үшіншісі – маталарды бөлек кестелеп, киіз бетіне оюлап жапсыру. Мұндай əдіспен кестеленген тұскиіздің бір жері мата, бір жері киіз болып көрініп тұрады. Осындай былғары тұскиіздің сирек кездесетін бір түрі Алматыдағы Мемлекеттік өлкетану музейінде сақталған.
2. 3 Ілгек бізбен кесте тігу өнері
Бірінші шалуды кім және қашан ойлап тапқанын ешкім білмейді. Бірақ таңғажайып шалу біздің дәуірімізден бұрын пайда болған.
Египетте мазарлардың бірінен баланың тоқылған аяқ киімін  тапқан. Археологтар оған 4 мың жыл болғанын анықтаған. Ал келесі бір мазардан тоқылған шұлықты тапқан, бір қызығы үлкен бармағы бөлек тоқылған. Ол кездегі киетін аяқ киімге ыңғайлы екен.
Ең қызығы тоқу алғашында ер адамдардың кәсібі болған. Онымен аңшылар, балықшылар айналысқан. Олар торлар мен аулар тоқыған. Уақыт өте келе бұл іспен әйелдер айналыса бастаған. Климаты қатаң аймақтарда әйелдер үй ішіндегілерге түрлі жылы киімдер тоқыған.
Ал оңтүстік аймақтарда күн көзінен қорғану үшін түрлі қолшатыр, шляпа, шәлі, қолғаптар тоқыған.
2. 5 Қауіпсіздік ережесі
Жұмыс орнын ұйымдастыру. Ілмек бізбен тоқығанда сақталатын қауіпсіздік ережесі:
1.Жұмыс орны жақсы жарықтандырылған болуы керек.
2.Орындық арқасына сүйеніп, тік отыру керек.
3.Тоқу кезінде арқасы бар орындықта басты сәл иіп отырады.
4.Ілмек біздің ұшы қауіпсіз, шектелген болуы крек.
5.Тоқып жатқан жайма бүлінбеуі үшін және қолда иірімжіптің қиқымдары қалмас үшін тоқып бастағанда және аяқтағанда қолды жуу қажет.
6.Жұмыс соңында барлық құрал-жабдықтарды жәшікке жинап салу керек.
7.Ілмек бізді қорабымен алып жүру қажет.
Ғылыми жобаның толық нұсқасын жүктеу ақылы.
Ғылыми жобалар жалпы қойылатын талапқа сай дайындалған.
Уорд нұсқасы, аңдатпалар, пікірлері, күнделігі және көрнекі жасалынған тұсаукесері (презентация) ғылыми жобаның құрылымы жүйеленген толық нұсқасын құрайды.

Ол үшін халық банкінің 4402 5735 5419 3229 шотына (ЖСН 750115401055)
Каспий банк депозитіне ЖСН 750115401055 номеріне ақша аударып,
немесе
Qiwi кошелек арқылы 8-701-859-48-75 (телефонға емес) номеріне 2500 теңге аударып, осы номерге телефон соғып, қажетті ғылыми жобаңызды айтасыз немесе saulealt@mail.ru поштасына не ватсапқа түбіртектің сканерленген түрін салып, қажетті ғылыми жоба тақырыбын жазып жібересіз.
Хабар алынысымен Сіздің поштаңызға қалаған ғылыми жобаңыздың толық нұсқасы салынады.
Сондай-ақ, өзіңізде бар ғылыми жобаның толық нұсқасымен айырбас жасауға болады, сіз онымен сайтымыздың толыға түсуіне көмектесесіз!!!
Байланыс телефоны (ватсап) : 8-701-859-48-75 Сауле

Осы сайт арқылы ала аласыздар!!!
ОҚУШЫ ҒЫЛЫМИ ЖОБАЛАРЫ
2500 ТЕҢГЕДЕН
Бастауыш сыныпқа арналған ғылыми жобалар:
Қарбыздың адам ағзасына пайдасы ғылыми жоба 29 бетҚауынның адам ағзасына пайдасы ғылыми жоба 27 бетДәрілік өсімдіктердің емдік қасиеттері ғылыми жоба 44 бетЖолжелкеннің емдік қасиеттері ғылыми жоба 20 бетЛимон жемісінің таңғажайып әлемі ғылыми жоба 22 бетТүймедақтың емдік қасиеттері ғылыми жоба 24 бетБақбақтың емдік қасиеттері ғылыми жоба 22 бетҚұрма - құнардың қайнар көзі ғылыми жоба 37 бетҮкі - киелі құс ғылыми жоба 13 бетШайдың құпия сыры ғылыми жоба 23 бетТотының тоқсан тарауы ғылыми жоба 26 бетӘсемдік пен әдеміліктің символы - тауыс құсы ғылыми жоба 18 бетТасбақа - төзімді жануар ғылыми жоба 16 бетСудың құпия сырлары ғылыми жоба 27 бетЗәйтүн жемісі мен майының адам ағзасына пайдасы ғылыми жоба 24 бет Төрт түліктің бірі - сиыр ғылыми жоба 22 бетСахар сабынығылымижоба 23 бетФелинотерапия және мысықтар әлемі ғылыми жоба 26 бетҚырғауыл - сезімтал құс ғылыми жоба 18 бет HYPERLINK "https://infourok.ru/ord-kirpi-meni-tikenekti-dosim-ilimi-zhoba-bet-1143856.html" \o "Word. Кірпі, менің тікенекті досым ғылыми жоба 14 бет" \t "_blank"
Кірпі, менің тікенекті досым ғылыми жоба 14 бет
Қызылша және оның пайдасы ғылыми жоба 25 бетИтмұрынның емдік қасиеттері ғылыми жоба 21 бетАлма жемісінің пайдасы ғылыми жоба 30 бетҚамыстың тұрмыста және шаруашылықта қолданылуы ғылыми жоба 22 бетІшекқұрттар, олардың адам ағзасына әсері ғылыми жоба 27 бетЖелден жүйрік жануар ғылыми жоба 20 бетЖыл иесі - жылан ғылыми жоба 20 бетЖұмбақтар сыры ғылымижоба 18 бетЖаңғақ жемісінің қасиеттері ғылыми жоба 22 бетЖергілікті жердегі жануарлар мен жәндіктерді емдік мақсатта қолдану ғылыми жоба 27 бетАқсуым - арымдай, Жабағылым - жанымдай ғылыми жоба 26 бетАдыраспан - киелі көп ғылыми жоба 16 бетКереметі көп киелі ағаш ғылыми жоба 24 бетҚұлпынайдың адам ағзасына пайдасы ғылыми жоба 32 бетОшағанның емдік қасиеттері ғылыми жоба 20 бетТаңқурайдың адам ағзасына пайдасы ғылыми жоба 20 бетҚарақаттың адам ағзасына пайдасы ғылыми жоба 24 бетМақсырдың пайдасы ғылыми жоба 25 бетКүнбағыстың адам ағзасына пайдасы ғылыми жоба 24 бетҚиярдың адам ағзасына пайдасы ғылыми жоба 24 бетҚырыққабаттың адам ағзасына пайдасы ғылыми жоба 30 бетСарымсақ - сансыз ауруға ем ғылыми жоба 25 бетПияздың адам ағзасына пайдасы ғылыми жоба 25 бетШырғанақ (облепиха) жидегінің емдік қасиеттері ғылыми жоба 27 бетҚызанақтың адам ағзасына пайдасы ғылыми жоба 25 бетАнар - жеміс-жидектердің патшасы ғылыми жоба 25 бетЖүзім - дертке шипа болатын жеміс ғылыми жоба 23 бетШие жемісінің адам ағзасына пайдасы ғылыми жоба 25 бетСәбіз және оның адам ағзасына пайдасы ғылыми жоба 25 бетСан қырлы сырдың иесі, сүлікте емнің киесі ғылыми жоба 16 бетДәруменге бай - асқабақ ғылыми жобаКиелі сандар сыры ғылыми жоба7 санының қасиеті ғылыми жобаМақал-мәтелдердегі киелі сандардың мәнін ашу ғылыми жобаҚазақтың байырғы өлшемдері ғылыми жобаЧисла в пословицах и поговорках
Этнопедагогика (бастауыш)
Қазақтың ұлттық ағаш ою-өрнегінің этномәдени қызметі ғылыми жоба 28 бетҚазақтың ұлттық киім үлгілері ғылыми жоба 25 бетЗергерлік әшекей бұйымдар жиынтығы ғылыми жоба 20 бетАта салтым - асыл қазынам (ерулік туралы) ғылыми жоба 17 бетАқ тілеудің белгісі - бата ғылыми жоба 16 бетСабақ жоспарлары
Көркем жазу сабақ жоспарлары 34 сағат 1-4 сыныптар 2500
Бейнелеу өнері 1, 5, 6 сыныптар толық сабақ жоспарлары500
Қазақ тілі мен әдебиеті бойынша ғылыми жобалар тізімі
Ә.ҚОҢЫРАТБАЕВТЫҢ ТОТЫНАМА ЕРТЕГІЛЕРІНІҢ ШЫҒУ ТАРИХЫОРАЗБЕК СӘРСЕНБАЙ КӨРКЕМСӨЗ ШЕБЕРІҚ.ӘБДІҚАДЫРОВТЫҢ МЫҢ БІР ТҮН ЕРТЕГІСІМАҚАЛ-МӘТЕЛДЕРДЕГІ КИЕЛІ САНДАРДЫҢ МӘНІН АШУМ.МАҚАТАЕВ ШЫҒАРМАЛАРЫНДАҒЫ ҰЛТТЫҚ РУХҚ ӘБДІҚАДЫРОВ ШЫҒАРМАЛАРЫНЫҢ КӨРКЕМДІК ЕРЕКШЕЛІКТЕРІҒАНИТӘРБИЕСІНДЕӨСКЕНҒҰЛАМААЛАШТЫҢАРЫСЫ, ЖАСТАРДЫҢКӨСЕМІЖАЛЫНДАПӨТКЕНЖАСҒҰМЫР (ҒАНИМҰРАТБАЕВТУРАЛЫ)СЫР СҮЛЕЙІ - БҰДАБАЙАЛМА ҚЫРАУБАЕВА - ӘДЕБИЕТТАНУШЫ ҒАЛЫМ, КЕМЕҢГЕР ҰСТАЗӨшпес ән мен тозбас жырдың дүлдүлі(Нартай Бекежанов туралы)
О.Сәрсенбайдың «Бақыт құсы» повесіндегі диалект сөздер
Қорқыт туралы аңыз бен ақиқат
Абай – дана, Абай – дара қазақта
Қазақ сатирасының бала тәрбиесіне әсері (О.Әубәкіровтың сықақ өлеңдері бойынша)
Халқына пана болған – Бала би
18 Ұлытаудың ұланы – Жүрсін Ерман
19 Халық даналығына баулудағы мақал – мәтелдердің тәрбиелік мәні
20. Дала академигі Ы.Жақаевтың көркем әдебиеттегі бейнесі
Қазақстан тарихы бойынша
Өзгент қаласы және оның Сыр өңірі тарихындағы маңызы ҒЫЛЫМИ ЖОБАҚазақ хандығының құрылуы және нығаюы ҒЫЛЫМИ ЖОБАТүркі жұртының мұраты – Мәңгілік Ел
Ұлы Жібек жолының Сыр бойындағы тармақтары
Шиелі халқының тарихы және әлеуметік жағдайлары
Ыбырай Жақаевтың ерен еңбек жеңістері – патриотизм үлгісі
Еңбегімен ел таныған тау тұлға (Ы.Жақаев туралы)
Ақ күріштің атасы – Ыбырай Жақаев
Физика бойынша
Уран өндірісінің жергілікті халықтың әлеуметтік жағдайына ықпалы! ҒЫЛЫМИ ЖОБААтом өнеркәсібінің элитасы ҒЫЛЫМИ ЖОБАИнформатика бойыншаХХІ ғасыр ғылыми техникасы - ұялы телефон. ҒЫЛЫМИ ЖОБАWi-Fi-дың пайдасы мен зияны ғылыми жоба 24 бетХимия бойынша
Жасыл өндіріске – жасыл химия арқылы ҒЫЛЫМИ ЖОБАБиология бойынша
Спирттің бидай өсімдігіне мутагендік әсері ҒЫЛЫМИ ЖОБААғылшын тілі бойынша
Ағылшын және қазақ мақал-мәтелдерінің ұқсастықтары мен ерекшеліктері ғылыми жобаМатематика бойынша
Қазақтың байырғы өлшемдері ғылыми жобаСимметрия – ғажайып әлем
Математика және табиғат
Ғылыми жобалар жалпы қойылатын талапқа сай дайындалған.
Уорд нұсқасы, аңдатпалар, пікірлері, күнделігі және көрнекі жасалынған тұсаукесері (презентация) ғылыми жобаның құрылымы жүйеленген толық нұсқасымен.
Ғылыми жобаның толық нұсқасын Алтынбекова Сауле Алтынбекқызы сайты арқылы ала аласыз!
Осы сайттан басқа да сан алуан тақырыптағы қызықты ғылыми жобаларды, диплом жұмыстары мен сабақ жоспарларын кезіктіреcіз!
Байланыс телефоны (ватсап) : 8-701-859-48-75 Сауле