Презентация Ас?орыту ж?йесіні? ??рылысы
Биология пәні Үй тапсырмасын тексеру“Кубизм” әдісі Қоректік заттар дегеніміз не?2. Өсімдіктекті тағам өнімдерін ата.3. Ас қорыту дегеніміз не?4. Жануартекті тағам өнімдерін ата.5. Адам организмінде судың маңызы. 6. Адам ағзазы үшін тамақтың маңызы қандай? 21.02.2013жАсқорыту мүшелерінің құрылысы Сабақтың мақсаты: а) Білімділік: Оқушылардың білімділігін жан- жақты жетілдіру.Ас қорыту мүшелері жайында түсіндіру.ә) дамытушылық: Тақырып бойынша сызба, схемаларды пайдалана отырып оқушылардың ой - өрісін дамыту. б) тәрбиелік: Оқушыларды еңбекке, адалдыққа, салауатты өмір салтын қалыптастыруға баулу.Маңызын ескере отырып қорғауСабақтың әдісі: Сұрақ – жауапСабақтың түрі: Аралас сабақСабақтың көрнекілігі: Компьютер, (сызба, схема, суреттер) Жаңа сабақ Асқорыту жүйесі: Асқорыту мүшелері: Ауыз қуысы жұтқыншақ өңеш асқазан (қарын) ашішек (ащы) тоқішек тікішек Асқорыту бездері: Сілекей Бауыр Ұйқы безі Асқорыту жолының қабырғасы Ішкі қабат ( эпителий ұлпасынан тұратын сілемейлі қабықша)Ортаңғы (қозғалысын қамтамасыз ететін бірыңғай салалы бұлшықет)Сыртқы (шажырқай бекінетін дәнекер ұлпалы сірнелі қабат) Асқорыту мүшелері Өңеш Асқазан Ұйқыбез Тоқ ішек Аппендикс Тік ішек Аналь тесігі Ауыз қуысы Бауыр Өт қабы Аш ішек Жұтқыншақ Ұлтабар Асқорыту мүшелері Ауыз қуысының құрылысы Бөлімдері:алдыңғы жоғарғы төменгі артқы Тілдәм сезу мүшесіҚызметі: сөйлеуге,асты шайнауға, жұту. 4түрлі дәм сезу бүртіктері Тіс Жалпы саны: 32Қызметі: асты тістеп алып шайнау,дыбыс түзілугеПішініне қарай: күрек тіс 4-4 ит тіс 2-2 кіші азу 4-4 үлкен азу 6-6 ұзындығы : 25см Қызметі: Тамақтың жұтылуына қатысады. Құрылысы: бұлшықетті мүше Құрылысы: бұлшықетті түтік Өңеш Жұтқыншақ Ұзындығы: 11-13см Қызметі:толқын тәріздіжиырылып асты асқазанға жеткізеді Асқазан Асқазан (қарын) Құрылысы: асқорыту жолының едәуір ұзын бөлігі Пішіні: алмұрт немесе ұзын қапшық тәрізді Сыйымдылығы: 2-3л Түрі: 3түрлі бағытта Ішкі қабаты-қиғаш Ортаңғысы-сақина тәрізді Сыртқысы- ұзыннан Сфинктер(қыспақ) ішек бүрлері : саны 4млн биіктігі: 1мм жалпы сініретін беті:200мІ Асқорыту бездері Бауыр Түсі: қоңырқай түстіПішіні: ең ірі безМассасы 1500 гҚызметі: 95% улы заттарды тұтып зарарсыздандырады. Сілекей безі Құрылысы: үш жұп сілекей бездері: тіл асты безі жақ асты безі шықшыт безіҚызметі: тағамды механикалық химиялық өзгеріске ұшыратады.Тәулігіне: 1,5-2л сілекей бөледі Ұйқы безі Ұзындығы: 10-12смҚызметі: сөл шығару өзегі ұлтабарға ашылады және ішкі секрециялық қызмет атқарады. Бауыр Ұйқы безі № Сұрақтар Жауабы 1 Асқазан қай қуыста орналасқан? Сфинктер (қыспақ) 2 Сілекей безі қай жерде орналасқан? Бауыр 3 Өт қабының орналасқан жері. 2-3литр 4 Бауыр не бөледі? Төртке 5 Қорытылған ас қай жерде сіңіріледі? Ауыз қуысында 6 Асқорыту жолының сыртқы қабатының ұлпасы 5-6 м 7 Асқазанның ұлтабарға жалғасатын жерінде орналасады Ашішекте 8 Ашішектің ұзындығы Құрсақ қуысында 9 Қарынның сыйымдылығы қанша? Дәнекер ұлпасы 10 Тістер пішініне қарай неше топқа бөлінеді? Өт Сабақты бекіту:Сәйкестігін анықтаңдар Асқорыту мүшелерінің орналасу реттілігін дұрыс тауып, суреттен көрсетіңіз Ауыз қуысы-өңеш-асқазан-жұтқыншақ-ашішек-тоқішекАуыз қуысы-жұтқыншақ-асқазан-өңеш-ашішек-тоқішекАуыз қуысы-жұтқыншақ-өңеш-ашішек-асқазан-тоқішекАуыз қуысы-жұтқындақ-өңеш-асқазан-ашішек-тоқішек Тест (Өзін өзі бағалау)1. Адамда асқорыту жолының ұзындығы:а) 3-5м;ә) 8-10м;б) 15-18м;2. Дәм сезу рецепторлары қайда орналасқан? а)жұмсақ таңдайда;ә) ұрттың сілемейлі қабығында;б) тілде;3. Асқорыту және тыныс жолдары қай жерде қиылысады?а) ауыз қуысында;ә) жұтқыншақта;б) өңеште4. Асқорыту жолында асқазаннан кейін не орналасады?а) ашішек;ә) тоқішек;б) ұлтабар;5. Тоқішектің бөлімдері:а) ашішек,жиекішек, тікішек;ә) соқырішек, тікішек,ұлтабар;б)соқырішек, жиекішек, тікішек; 6. Ашішек бөлімдері:а) ұлтабар, тікішек,ашішек;ә) ұлтабар, ашішек,мықынішек;б) соқырішек, жиекішек, тікішек;7.Қоректік заттардың құрамына қандай органикалық қосылыстар кіреді?а) нәруыздар,көмірсулар;ә) витаминдер, майлар;б) минералды тұздар мен су;8. Адам денесіндегі судың орташа мөлшері қандай?а) 20-25%ә) 0,6-5,0%б) 60-65%9. Нәруыздың қажетті тәуліктік мөлшері:а) 80-90г;ә) 100г;б) 400-500г10. Көмірсулардың қажетті тәуліктік мөлшері:а) 80-90гә) 100гб) 400-500г Дұрыс жауабы:1. Ә; 6. Ә; 2. Б; 7. А; 3. Ә; 8. Б; 4. Б; 9. Ә; 5. Б; 10. Б; БАҒАЛАУ шарты: 0 - 1 қате – 5 2 - 3 қате – 4 4 - 6 қате –37 - 10 қате – 2 Ас қорыту жолы Ас қорыту бездері Ауыз қуысыЖұтқыншақ ӨңешАсқазанАш ішекТоқ ішек Сілекей бездеріБауыр Ұйқы без Дәптерлеріңе кестені толтырыңдар. Асқорыту мүшелері мен бездерге қысқаша сипаттама беріңдер Үйге тапсырма: §43 Асқорыту мүшелерінің құрылысыАсқорыту мүшелерінің гигиенасы тақырыбына эссе жазу