Конспект урока крымскотатарского языка Кечкен заман фииллери




Къырымтатар тили
6 сыныф
«Фииль заманлары»

Нуфтуллаева Эмине Медатовна















Фииль заманлары.
Окъутув макъсады:
фииль заманлары мевзусынен багълы янъы малюмат берюв ве пекитюв;
Инкишаф макъсады:
талебелернинъ агъзавий ве язма нутукъларыны зенгинлештирмек, инкишаф этмек;
Тербиевий макъсады:
ана тилимизге меракъ ве севги ашлав, талебелерде инсаниетлик, мераметлик фазилетлерини тербиелемек.

Дерснинъ чешити: янъы мевзуны огренюв
Донатма: дерслик, джедвель, ресимлер, даркъатма васталар.
Дерснинъ кетишаты
I. Тешкилий къысым.
II. Дерснинъ мевзу ве макъсадынен таныш этюв.
Нутукъ инкишафы дакъкъкасы. Зынджырчыкъны девам этинъиз
Сыныф – фес - сес – сайы – ышыкъ - ..
III. Эв вазифесини тешкерюв.
Фронталь суаль-джевап. - Насыл сез чешитине фииль дейлер? - Фииллернинъ морфологик ве синтактик вазифелерини бельгиленъиз.
Талебелерге карточкалар вастасынен вазифелер бериле. (2 талебе )
Карточка 1.

Берильген джумлелерде фииллерни бельгиленъиз.
Ниает ягъмур токътай. Кунешнинъ шавлеси ерни къыздырып башлай.


Карточка 2.




IV. Янъы мевзуны анълатув.
Ашагъан эдим, кете, гуллейджек, сувукъ, биткен, атты, барар.
- Бу сёзлер бизге насыл малюмат бере?
- Олар насыл сёз чешитинен ифаделене?
- Оларнынъ арасында «арткъач» сёз бармы?
- Насыл тюшюнесинъиз, бугуньки дерсимизнинъ мевзусы насыл? (Талебелернинъ джеваплары.)
Демек, дерсимизнинъ бугуньки мевзусы:
«Фииль заманлары»

Талебелерге джумлелер авале этиле ве вазифелер бериле. Берильген джумлелелердеки фииллерни тенъештиринъиз. Иш арекет не заман беджерильгени ифаделенъ?
Эв къурулды
Эв къурула
Эв къурулыр (къуруладжакъ)

Мектюп языштылар
Мектюп языла
Мектюп язылыр (языладжакъ)

О, дерс япты
О, дерс япа
О, дерс япар (япаджакъ)


Субет усулынен файдаланып, талебелер оджанынъ ярдымынен къаиделерни менимсейлер (дерсликнен чалышув, къаидени окъув).
Фииль учь заманда къулланыла

кечкен заман шимдики заман келеджек заман
язды язам язаджакъ окъуды окъуй окъуйджакъ
V. Янъы мевзуны пекитюв.
Вазифе (экишер олып чалышув) «Мусафирликте», «Айванат багъчасында» мевзусында фииллерни къулланып диалоглар тизинъиз.
Мустакъиль вазифе. Джумлелерни окъуп, фииллерни талиль этинъиз, заманларыны бельгиленъиз.
Еди куньден сонъ къарт экинджи гогерджинни учура.
Бу къуш къайтып кельмей.
Демек, къонмагъа ер тапкъан.
118-иш беджериле. (тахта узеринде) Метинни окъунъыз. Фииллернинъ дереджесини, заманыны бельгиленъиз, джумледе беджерген вазифесини анълатынъыз.
Вазифе. Фразеологик ибарелернен чалышув.
- Къырымтатар тилинде тургъун сёз бирикмелери насыл адлана?
Тахтада берильген сёз бирикмелернинъ манасыны анълатынъыз. Фииллерни тапып, заманларыны бельгиленъиз.

Къулакъ асмады. Бир де-бир шейге дикъкъат этмеди.
Козь ташлады. Бир де-бир шейге бакъты.

Акъылындан чыкъты. Унутты
Бурнуны шиширеджек. Джаны агъыртмакъ.
Ичи-багъры яна. Бир де-бирисини къасевет эте.
Дерт козьнен ёлгъа бакъа. Бирисини пек беклей.

Мустакъиль иш. Талебелер группаларда чалыша.
1 группа
Ресимге бакъып джумлелер тизинъиз.
Джумлелерде фииллернинъ заманларыны бельгиленъиз.



2 группа.
Аталар сезлерини девам этинъиз ве фииллернинъ заманларыны бельгилейлер.
Ана-бабанъа сез .
Бугуньки иишни ярынгъа .
Бильгиси кучьлю – бинъни .

VI. Нетидже
Фииль къач заманда къулланыла?
Фиилллерде къач грамматик шахысы бар?
VII. Эвге вазифе.
1) Фииль заманлары акъкъында къаиделерни эзберлев. 2) 121-иштеки вазифени беджермек. 3) Эдебият дерсилигинден джумлелер язып алув ве фииллернинъ заманларыны бельгилев.
Берильген фиилерни бельгисиз, ортакълыкъ, юклетюв дереджеде язынъыз. Ойнай, язмай, отураджакъ.

Ойнай, язмай, отураджакъ.

Берильген джумлелерде фииллерни бельгиленъиз. Ниает ягъмур токътай. Кунешнинъ шавлеси ерни къыздырып башлай.