Презентация по бурятскому языку на тему Сказка про умную мышь


Онтохон «Сэсэн хулгана» Аха дɣɣнэр эбтэй hаа,Абдаршье алтан хэрэггɣй. Хэшээлэй эпиграф: Хэшээлэй зорилго 1.Практическа:Текст дээрэ хɣдэлмэри, уншаха, удхыень ойлгуулха, хѳѳрэлдѳѳ ɣнгэргэхэ, литэ тухай хѳѳрэлдэхэ. 2.hургалгын:Монгол литэ дээрэ ɣндэhэлэн, 12 жэлэй амитадай нэрэнɣɣдые дабтаха, hубарилые дабтаха, ондоо арадуудай литэнɣɣд тухай хѳѳрэлдѳѳ ɣнгэргэхэ, литэнɣɣдэй нэрэ зэргэсɣɣлгэ. 3. Хɣгжѳѳлгын: ухаан бодолыень хɣдэлгэхэ, мэдэсыень ɣргэдхэхэ, аман хэлэлгэ хɣгжѳѳхэ. 4. Хɣмɣɣжɣɣлгын:эбтэй байхыень хγмγγжγγлхэ, бэе бэедэнь hайн хандаса хγмγγжγγлхэ, ондоо арадуудай ёhо заншал хɣндэлхэ. Хэшээлэй хэрэгсэлнγγд слайднуудлитэнɣɣдмультимедиаамитадай зурагууд Фонетическэhорилго: Алтан дэлхэйдэ нютагтайАрбан зɣгѳѳр гɣйдэлтэйАрбан хоёр жэлэй аха захаАма сагаан хулгана Аман хэлэлгэ - Литэ гэжэ юун бэ?Ямар ɣгэ бэ?Yшѳѳ ямар литэ байдаг бэ?-12 жэлые hубарюулан нэрлэгты.-Хэн ямар жэлдэ тɣрѳѳб? Энэ схемээр точкын орондо жэлэй нэрэ хэрэглэжэ хэлэгты. Би …… жэлдэ тɣрѳѳб. Би …… жэлтэйб. Литэ – календарь от лат. calendarium, буквально - долговая книжка.В Древнем Риме должники платили проценты в дни календ. Календарь - система счисления больших промежутков времени. Календарь основан на периодичности видимых движений небесных тел. Наиболее распространен солнечный календарь, в основу которого положен солнечный (тропический) год. Современный календарь называется григорианским (новый стиль), он был введен папой Григорием XIII в 1582 году и заменил юлианский календарь (старый стиль), который применялся с 45 до н. э. В ряде стран Юго-Восточной Азии, Иране, Израиле существуют разновидности лунно-солнечного календаря, в котором смена фаз Луны согласуется с началом астрономического года. В таких календарях важную роль играет период в 19 солнечных лет, равный 235 лунным месяцам (т. н. Метонов цикл). КАЛЕНДАРЬ,-я,муж.1. Способ счисления дней в году. Солнечный календарь - в котором согласуются движение Солнца и смены лунных фаз.Юлианский календарь (старого стиля). Григорианский календарь (нового стиля).2. Таблица или книжка с перечнем всех дней в году (с различными справочными сведениями).Отрывной календарь. Настольный календарь.3. Распределение по времени (дням, месяцам) отдельных видов деятельности.Календарь занятий. Календарь футбольных игр. Шэнэ ɣгэнɣɣдтэй танилсалга: арсалдаан – спор уур хираалба – рассветАлтан Мундарга – гораγлыбэ – смотреть вверхАма сагаан - главная 1 хуби 12 жэл сугларба – собрались 12 годовНэрэгуй улэшэбэ- остался без имениАрсаалдаан болобо – был спорТэмээн хулгана хоер ерэбэ – Пришли верблюд и мышь 2 хуби Тэмээн тэнгэри оодэ харан улыбэ – Верблюд смотрит вверх в небоАма сагаан хулгана – Главная мышьЖэлэй нэрэ абаха – получить имя годаАлтан Мундаргын оройдо хонобо- Ночевал на вершине горы Алтан Мундарга 3 хуби Уур хираалба – рассветНаран гараа – солнце всталоХулгана зɣб хэлээ – Мышь правильно сказалаБулта хɣхилдэбэ – Все порадовалисьХулгана жэл тɣрɣɣлдэг – Год мыши возглавляет Багшын жэшээтэ уншалга Yхибγγдэй уншалга -Би жэлэй нэрэ абаха ёhотойб. - Yглѳѳнэй нара хэмнай урид харанаб, тэрэмнай жэлэй нэрэ абаха болоно. -Харыт, наран гараа! Нара харааб!- гэжэ аhан шадалаараа хашхарба. -Хулгана зɣб хэлээ ……………….. - Хулгана зɣб хэлээ! Ама сагаан хулгана 12 жэлэй аха болог! – гэлдэн, булта хɣхилдэбэ. Даабари: Гурбан бɣлэгтэ хубаагаад, зураг зураха. Тɣсэб табиха. БY hАЖА! Ххюутэйгээр амарая! Шалгагты! Аха дɣɣнэр эбтэй hаа,Абдаршье алтан хэрэггɣй. Хэшээлэй эпиграф: Асуудалнуудта харюусагты - Хулгана ямар бэ гэжэ ойлгобобди? - Ямар хадань сэсэн гэжэ hананабта?Тэмээнэй хэлэhые амитад зγбшөөгөө гγ? Ямар амитанай хэлэhые зγбшөөгөөб? Хулгана юун гэжэ хэлээб? Хэн нара тγрγγн харааб? -Ягаад харааб? Нэрэгγй жэл ямар нэрэ абааб? Ямар хулгана болооб? Хулгана γшөө ямар бэ? Арбан хоёр жэлнай эбтэй гγ? Тобшолол 1.Онтохон hонирхолтой гγ?2. Бэедээ ямар юумэ хадуужа абабабта? Гэрэй даабари Тɣсэбѳѳр хѳѳрэхэ. Эб тухай онтохо зураглан зохёохо, ондоо оньhон ɣгэ хэрэглэхэ. БАЯРТАЙ!