Учебное пособия по оптике

zbekistan Respublikas
· Xal
·q bilimlendiriw ministrligi
A`jiniyaz at
·ndag`
· No`kis ma`mleketlik pedagogikal
·q institut
·



A.Jumamuratov, M.A.Jumamuratov, I.Sd
·kov, G.Seytmuratova



OPTIKA PA’NINEN O’Z BETINSHE JUMISLARDI ORINLAW BOYINSHA TAPSIRMALAR HA’M TEST SORAWLARI
(Metodikal
·q qollanba)






NO`K
·S-2016
A.Jumamuratov, M.A.Jumamuratov, I.Sdikov, G.Seytmuratova






Optika kurs
· bizdi qorshag’an du’nya tuwral
· bilimlendiriw standart
·na muwap
·q tu’siniklerdi qa’liplestiriw maqsetinde ha’zirgi optikan
·n’ a’hmietli bo’limlerin sistemal
· tu’rde u’yreniwdi na’zerde tutad
·. Son
·n’ ush
·n o’z betinshe jum
·slard
· sistemal
· u’yreniw ush
·n temalard
· bo’lip olarg’a tiyisli taps
·rma ha’m test sorawlard
· bergenbiz.

Juwapl
· redaktor:
B.Atashov
A’jiniyaz at
·ndag’
· No’kis ma’mleketlik pedagogikal
·q institut
· fizika-matematika ilimlerinin’ kandidat
·, dotsent


Pikir bildiriwshiler:
G.Qarlibaeva

A’jiniyaz atindag’i No’kis ma’mleketlik pedagogikaliq institut
· dotsent, pedagogika ilimlerinin’ kandidat
·

S.Bekbergenov
Berdaq at
·ndag’
· Qaraqalpaq ma’mleketlik universitetinin’ ag’a oq
·t
·wsh
·s
·, fizika-matematika ilimlerinin’ kandidat
·



Oq
·w metodikal
·q qollanba A’jiniyaz at
·ndag’
· No’kis ma’mleketlik pedagogikal
·q institut
· oq
·w-metodikal
·q ken’esinin’ qarar
·(--) menen baspadan sh
·g’ar
·wg’a us
·n
·lg’an.



Kirisiw
Bul kursta oq
·w jobas
·na sa’ykes 42-saat lektsiya, 48-saat laboratoriyal
·q jum
·s, 114-saat o’z betinshe jum
·slar or
·nlan
·w
· tiyis. Bul jum
·sta ma’mleketlik bilimlendiriw standartlar
·nda ko’rsetilgen temalar berilip ul
·wma optikan
·n’ tiykarg’
· n
·zaml
·l
·qlar
· ha’m tu’sinikleri tol
·q ko’rsetilgen.
Kurst
·n’ maqseti- Kurs bizdi qorshag’an du’nya tuwral
· bilimlendiriw standartina muwap
·q tu’siniklerdi qa’liplestiriw maqsetinde ha’zirgi optikan
·n’ a’hmietli bo’limlerin sistemal
· tu’rde u’yreniwdi na’zerde tutad
·.
Oq
·t
·wd
·n’ bar
·s
· – Kurst
· oq
·t
·wda lektsiyal
·q saatlard
· or
·nlawda temag’a say a’debiyatlardan paydalan
·w ayr
·qsha a’hmietke
·e. Lektsiya waq
·t
·nda en’ tiykarg’
· tu’siniklerdi, n
·zamlard
· teren’ sistemal
· bayanlaw fizikal
·q teoriyalard
·n’ du’zilisine, mazmun
·na, ilimnin’ rawajlan
·w jollar
·na itibar beriliwi za’ru’r.
Optikal
·q tu’siniklerdi u’yreniwde kompyuterlesken ha’zirgi zaman texnologiyas
·na say a’sbap-u’skenelerdin’ a’hmietine baylan
·sl
· mag’l
·wmatlar beriw laz
·m. Bag’darlamada optika boy
·nsha lektsiya, a’meliy sabaqlar ha’m laboratoriya jum
·slar
·n
·n’ mazmun
· keltirilgen.
1.1. Pa’ndi oq
·t
·wd
·n’ maqseti: optika kurs
·n
·n’ tiykarg’
· maqseti talabalard
· en’ tiykarg’
· fizikal
·q faktlar, tu’sinikler ha’m qag’
·ydalar, n
·zamlar menen tan
·st
·r
·w ha’m bul bag’dar boy
·nsha za’ru’r bilim ha’m ko’nlikpeler menen ta’miyinlewden ibarat.
1.2. Pa’ndi u’yreniwdegi waz
·ypalar:
- optika texnikan
·n’ o’z-ara baylan
·s
·n an
·q m
·sallar menen ash
·p beriw;
- fizikal
·q n
·zamlard
·n’, insan iskerliginin’ tu’rli tarawlar
·nda ju’zege keliwi menen tan
·st’
·riw;
- optikan
·n’ n
·zamlar
·n
·n’ tu’rli tarawlarda, islep sh
·g’ar
·wda qollan
·l
·w
·n ko’rsetiw;
- ta’biyatta bol
·p at
·rg’an fizikal
·q protsesslerdi u’yreniwge jeterli da’rejede a’hmiet beriw;
- kursta alg’an bilimlerden lektsiya, laboratoriya, a’meliy sh
·n
·g’
·wlarda paydalana al
·w, ta’jiriybe ha’m ko’nlikpelerdi payda etiw.
1.2. Talabalarg’a qoy
·latug’
·n talaplar:
- optika pa’ninin’ t
·ykarg’
· n
·zamlar
·n ta’biyat ha’diyseleri tiykar
·nda puqta ielep al
·w;
- Kurst
·n’ ha’r bir bo’limine tiyisli tiykarg’
· tusinik, n
·zam-qag’
·ydalard
·, formula ha’m grafiklerdi, tiykarg’
· tablitsalard
· an
·q biliw;
- optikal
·q ha’diyse ha’m qub
·l
·slard
· ta’jiriybelerde sheshe biliw;
- o’z betinshe jum
·slard’
· temalar boy
·nsha o’zlestiriw;
- test sorawlar
·n sheshiw arqal
· pa’ndi tol
·q o’zlestiriw.
Optika pa’ni boy
·nsha talabalard
·n’ o’zlestiriwi kerek temalar.

Tema
Saat

1
Kirisiw. Jaqt
·l
·qt
·n’ elektromagnitlik teoriyas
·.
2

2
Jaqt
·l
·q derekleri. Gyugens printsipi.
2

3
Jaqt
·l
·qt
·n’ ha’r q
·yl
· ortal
·qlarda taral
·w tezligi. Ortal
·qt
·n’ optikal
·q t
·g’
·zl
·g
·.
2

4
Jaqt
·l
·qt
·n’ shag’
·l
·s
·w
·.
2

5
Sferal
·q ayna. Sferal
·q aynalar ja’rdeminde al
·natug’
·n su’wretleniwler jasaw.
2

6
Jaqt
·l
·qt
·n’ s
·n
·w
·. Absolyut s
·n
·w ko’rsetkishi ha’m on’
·n’ Sal
·st
·rmal
· s
·n
·w ko’rsetkishi menen baylan
·s
·.
2

7
Jaqt
·l
·qt
·n’ tol
·q shag’
·l
·s
·w
·. Tol
·q shag’
·l
·s
·wd
·n’ shekli mueshi.
2

8
Linzalar. Optikal
·q ko’sherler. Linzan
·n’ optikal
·q oray
· Linzan
·n’ bas fokuslar
· ha’m fokal tegislikleri.
2

9
Linzada Jaqt
·l
·q dereg
·nin’ su’wretleniwin al
·w.
2

10
Linzada denenin’ su’wretleniwin jasaw. Denenin’ linzalar payda etip at
·rg’an su’wretleniwin jasaw.
2

11
Linza ja’rdeminde al
·ng’an s
·z
·ql
· u’lkeytiw. Optikal
·q sistemalard
·n’ kemshilikleri.
2

12
Ko’z. Ko’z-optikal
·q sistema Ko’riw mu’eshi. En’ jaqs
· ko’riw aral
·g’
·. Ko’zdin’ optikal
·q defektleri
2

13
Optikal
·q a’sbaplar.
2

14

·nterferentsiya qub
·l
·s
·
2

15
Juqa perdedegi ren'ler.
2

16
S
·na ta’rizli perdedegi interferentsiya. Nyuton saq
·ynalar
·.
2

17
Tabiyattag’
· ha’m texnikadag’
· Jaqt
·l
·q interferentsiyas
·.
2

18
Jaqt
·l
·qt
·n’ difraktsiya qub
·l
·s
·.
2

19
Diffraktsiyal
·q reshetka. Golografiya haqq
·nda tu’sinik.
2

20
Jaqt
·l
·q tolq
·nlar
·n
·n’ polyarizatsiyalan
·w
·.
2

21
Fotometriya tiykarlar
·. Nurlan
·w energiyas
· ag’
·m
·. Fazal
·q mu’esh. Jaqt
·l
·q ag’
·m
·, Jaqt
·l
·q ku’shi ha’m o’lshem birlikleri.
2











№1-O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
·. (12 saat)

Tema; JAQTILIQTIN’ ELEKTROMAGNITLIK TEORIYASI.

Maqset: Oq
·t
·wd
·n’ innovatsion texnologiyalar
· us
·l
·nan paydalan
·p jaqt
·l
·qt
·n’ elektromagnitlik teoriyas
·n tu’sindiriw.
Us
· temag’a tiyisli studentlerdin’ o’z betinshe islewi kerek bolg’an taps
·rmalar.
Fizikan
·n’ jaqt
·l
·q qub
·l
·slar
·n u’yreniletug’
·n bo’limlerge tu’sinik berin’.
Nyutonn
·n’ korpuskulyarl
·q teoriyas
·n
·n’ ma’nisin tu’sindirin’.
Gyugenstin’ tolq
·n teoriyas
·na tu’sinik berin’.
Maksvelld
·n’ jaqt
·l
·qt
·n’ elektromagnitlik teoriyas
·n kvantl
·q optika menen tu’sindirin’.
Temag’a tiyisli sorawlar;
Fizikan
·n’ qanday qub
·l
·slar
·n u’yrenetug’
·n bo’limi - optika delinedi?
Korpuskulyar teoriyan
·n’ tiykar
· neden ibarat?
Tolq
·n teoriyas
·n
·n’ tiykar
· neden ibarat?
Jaqt
·l
·qt
·n’ elektromagnitlik teoriyas
· qashan payda bold
·?
Jaqt
·l
·qt
·n’ tolq
·n uz
·nl
·g’
·n
·n’ formulas
· nege ten’?
Jaqt
·l
·qt
·n’ kvant teoriyas
·n
·n’ tiykar
· neden ibarat?
Plank formulas
· nege ten’?

№2-O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
· (12 saat)
Tema; JAQTILIQ DEREKLERI.
Maqset: Fizikan
·n’ jaqt
·l
·q qub
·l
·slar
·n ash
·p beriw.
Us
· temag’a tiyisli studentlerdin’ o’z betinshe islewi kerek bolg’an taps
·rmalar.
Jaqt
·l
·q deregi.
Gyugens pr
·ntsipi. Jaqt
·l
·q nurlar
·.
Jaqt
·l
·qt
·n’ vakuumda taral
·w tezligi. Maykelson ta’jriybesi.
Jaqt
·l
·qt
·n’ ha’r tu’rli ortal
·qlarda taral
·w tezl
·gi. Ortal
·qt
·n’ optikal
·q t
·g’
·zl
·g’
·.
Temag’a tiyisli sorawlar;
Jaqt
·l
·q deregi degenimiz ne?
Jaqt
·l
·q dereginin` qanday tu’rleri bar?
Vavilov -Cherenkov effekti qanday effekt?
Gyugens printsipi neden ibarat?
Jaqt
·l
·q nur
· degenimiz ne?
Jaqt
·l
·q nur
· tezliginin’ formulas
· ha’m ma’nisi nege ten’?
Maykelson ta’jriybesi neden ibarat?
Jaqt
·l
·qt
·n’ ha’r q
·yl
· ortal
·qta taral
·w tezligin esaplaw formulas
· nege ten’?
Ortal
·qt
·n’ optikal
·q t
·g’
·zl
·g’
· degenimiz ne?

№3-O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
·. (12 saat)
Tema; JAQTILIQTIN’ SHAG’ILISIWI
Maqset : Jaqt
·l
·qt
·n’ shag’
·l
·s
·w n
·zamlar
·n u’yretiw
Us
· temag’a tiyisli studentlerdin’ o’z betinshe
·slewi kerek bolg’an taps
·rmalar;
Eki mo’ldir ortal
·qt
·n’ aj
·ral
·w shegaras
·ndag’
· optikal
·q qub
·l
·slar.
Jaqt
·l
·qt
·n’ shag’
·l
·s
·w n
·zamlar
·.
Aynal
·q ha’m diffuz
·yal
·q shag’
·l
·s
·w. Tegis ayna.


Temag’a tiyisl
· sorawlar;
Geometriyal
·q optika degenimiz ne?
Tu’siw, shag’
·l
·s
·w ha’m s
·n
·w mu’eshi degenimiz ne?
Mo’ldir ha’m mo’ldir emes ortal
·q degenimiz ne?
Jaqt
·l
·qt
·n’ shag’
·l
·s
·w n
·zam
· neden ibarat?
Aynal
·q ha’m diffuz
·yal
·q shag’
·l
·s
·w degenimiz ne?
Tegis ayna dep nege aytam
·z?
Jormal su’wretleniw degenimiz ne?




№4-O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
·. (12 saat)

Tema; SFERALIQ AYNA.
Maqset: Jaqt
·l
·qt
·n’ shag’
·l
·s
·w n
·zamlar
·n u’yretiw
Us
· temag’a tiyisli studentlerdin’ o’z betinshe islewi kerek bolg’an taps
·rmalar;
Sferal
·q aynalar.
Sferal
·q aynalar ja’rdeminde al
·natug’
·n su’wretleniwler jasaw.
Sferal
·q ayna formulas
·.
Temag’a tiyisli sorawlar;
Sferal
·q ayna degenimiz ne?
Sferal
·q aynan
·n’ bas optikal
·q ha’m ja’rdemshi optikal
·q ko’sheri degenimiz ne?
Sferal
·q aynalard
·n’ qanday tu’rleri bar?
Sferal
·q aynan
·n’ fokus
·, bas fokus aral
·g’
· degenimiz ne?
Sferal
·q aynalar ja’rdeminde su’wretleniwlerdi qalay jasaw mu’mkin?
Sferal
·q aynan
·n’ formulas
· qanday?


№5-O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
·.(12 saat)
Tema; JAQTILIQTIN’ SINIWI. JAQTILIQTIN’ TOLIQ ShAG’ILISIWI.
Maqset: Jaqt
·l
·qt
·n’ s
·n
·w ha’m shag’
·l
·s
·w n
·zamlar
·n u’yreniw.
Us
· temag’a tiyisli studentlerdin’ o’z betinshe islewi kerek bolg’an taps
·rmalar;
Jaqt
·l
·qt
·n’ s
·n
·w n
·zamlar
·.
Absolyut s
·n
·w ko’rsetkishi ha’m on
·n’ Sal
·st
·rmal
· s
·n
·w ko’rsetkishi menen baylan
·s
·.
Jaqt
·l
·qt
·n’ tol
·q shag
·l
·s
·w
·.
Tol
·q shag’
·l
·s
·wd
·n’ shekli mu’eshi.
Jaqt
·l
·qt
·n’ parallel ta’repli plast
·nka arqal
· ha’m u’sh ta’repli prizma arqal
· o’tiwi.
Temag’a tiyisli sorawlar;
Jaqt
·l
·q nur
·n
·n’ tu’siw ha’m s
·n
·w mu’eshleri dep nege ayt
·lad
·?
Ortal
·qt
·n’ s
·n
·w ko`rsetkish
· degenimiz ne?
Jaqt
·l
·qt
·n’ s
·n
·w
· neshe n
·zamg’a boys
·nad
· ha’m qanday?
Absolyut s
·n
·w ko’rsetkish degenimiz ne?
Absolyut s
·n
·w ko’rsetkishi nelerge baylan
·sl
·?

№6-O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
·.(12 saat)
Tema; LINZALAR. LINZADA JAQTILIQ DEREGININ’ SU’WRETLENIWIN JASAW.
LINZADA DENENIN’ SU’WRETLENIWIN JASAW.
Maqset; Linzalard
· u’yreniw menen birge su’wretleniwlerdi jasaw us
·llar
·n, tiyisli formulalard
· keltirip sh
·g’ar
·w.
Us
· temag’a tiyisli studentlerdin’ o’z betinshe islewi kerek bolg’an taps
·rmalar;

1-taps
·rma.
J
·ynawsh
· ha’m shash
·rat
·wsh
· linzalar.
Optikal
·q ko’sherler. Linzan
·n’ optikal
·q oray
·.
Linzan
·n’ bas fokuslar
· ha’m fokal tegislikleri.
Linzan
·n’ optikal
·q ku’shi ha’m on
·n’ o’lshem birligi
1-taps
·rmag’a tiyisli sorawlar;
Linza degenimiz ne?
Do’n’es, oy
·s linza degenimiz ne?
Linzan
·n’ bas optikal
·q ko’sheri, optikal
·q oray
·, bas fokus
·, fokal teg
·sligi, bas fokus aral
·g’
· degenimiz ne?
Linzan
·n’ optikal
·q ku’shi degenimiz ne?
Optikal
·q ku’shtin’ o’lshem birlig
· nede o’lshenedi?
2-taps
·rma.
Linzan
·n’ bas optikal
·q ko’sherinde jaylasqan jarq
·rawsh
· noqatt
·n’ su’wretleniwin jasaw.
Juqa linzan
·n’ qos
·msha noqatlar
· ush
·n formula keltirip sh
·g’ar
·w.
2-taps
·rmag’a tiyisli sorawlar;
Linzan
·n’ ja’rdemshi optikal
·q ko’sherinde jaylasqan jarq
·rawsh
· noqatt
·n’ su’wretleniwin jasaw qalay a’melge as
·r
·lad
·?
Juqa linzan
·n’ qos
·msha noqatlar
· degen ne?
Linzan
·n’ optikal
·q ko’sherleri neshew?
3-taps
·rma
Denenin’ linzalar payda etip at
·rg’an su’wretleniwin jasaw.
Linza jerdeminde al
·ngan s
·z
·ql
· u’lkeytiw.
Optikal
·q s
·steman
·n’ kemshiligi.
3-taps
·rmag’a tiyisli sorawlar;
Linzalar ja’rdeminde denenin’ su’wretleniwi qalay jasalad
·?
Linzada s
·z
·ql
· u’lkeytiwi nege ten’?
Optikal
·q s
·stemalard
·n’ kemshiligi neden ibarat?
Sferal
·q abberats
·ya degenimiz ne?
Qanday optikal
·q sistemag’a aplanat delinedi?
Qanday optikal
·q sistemag’a anastigmat delinedi?
7. Qanday optikal
·q sistemag’a axromatikal
·q ha’m axromat dep ayt
·lad
·?

№7-O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
·.(12 saat)
KO’Z. Optikal
·q A’sbaplar
Maqset: Optikal
·q a’sbaplard
·n’ du’zilisi ha’m islew printsiplerin u’yreniw
Us
· temag’a tiyisli studentlerdin’ o’z betinshe islewi kerek bolg’an taps
·rmalar;
1-taps
·rma.
Ko’z-optikal
·q sistema
Ko’riw mu’eshi
En’ jaq
·n ko’r
·w aral
·g’
·
Ko’zdin’ optikal
·q kemshilikleri


1-taps
·rmag’a tiyisli sorawlar;
Adam ko’zinin’ du’zilisi neden ibarat ?
Adam ko’zinde ko’riw sezimi qalay payda bolad
· ?
Akkomodatsiya degen ne ?
Adaptatsiya degen ne?
Konvergents
·ya degen ne?
Stroboskopikal
·q effekt dep nege ayt
·lad
·?
Ko’r
·w mu’eshi degenimiz ne?
Shegaral
·q ko’riw mu’eshi degenimiz ne?
9. Ko’zdin’qanday optikal
·q kemshilikleri bar?



2-taps
·rma.
Proektsiyal
·q apparat.
Fotograf
·yal
·q apparat.
Optikal
·q a’sbapt
·n’ u’lkeytiwi. Linza.
Mikroskop.
Kepler trubas
·. Teleskoplar.
Galiley trubas
·. Binokl.
2-taps
·rmag’a tiyisli sorawlar;
Stroboskopiyal
·q effekt dep nege ayt
·lad
·?
Ko’riw mu’eshi degenimiz ne?
Shegaral
·q ko’riw mu’eshi degenimiz ne?
Ko’zdin’ qanday optikal
·q kemshilikleri bar?

№8-O’z betinshe jum
·s taps
·rmas
· (12 saat)
Tema; JAQTILIQTIN’ TOLQIN QA’SIETLERI MENEN TU’SINDIRILETUG’IN HA’DIYSELER. INTERFERENTSIYA QUBILISI.
Maqset: Jaqt
·l
·qt
·n’ tolq
·nl
·q qa’sietlerin tu’sindiriw.
Us
· temag’a tiyisli studentlerdin’ o’z betinshe islewi kerek bolg’an taps
·rmalar;
1-taps
·rma.
Jaqt
·l
·qt
·n’ interferentsiyas
·. Frenel biprizmasi.
Juqa perdelerdin’ ren’leri.
S
·na ta’rizli perdelerdegi interferentsiya. Nyuton saq
·ynas
·.
Ta’biyattag’
· ha`m texnikadag’
· jaqt
·l
·q interferentsiyas
·.
1-taps
·rmag’a tiyisli sorawlar;
Jaqt
·l
·qt
·n’ interferentsiyas
· degen ne?
N`yuton saq
·ynas
· degen ne?
Frenel biprizmas
· degen ne?

№9-O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
· (6 saat)
Tema; DIFRAKTSIYA QUBILISI
Maqset: Jaqt
·l
·qt
·n’ tolq
·nl
·q qa’sietlerin tu’sindiriw.
Us
· temag’a tiyisli studentlerdin’ o’z betinshe islewi kerek bolg’an taps
·rma;
taps
·rma.
Jaqt
·l
·qt
·n’ difraktsiyas
·.
D
·fraktsiyal
·q pa’njere ha`m difraktsiyal
·q spektr.
Jaqt
·l
·qt
·n’ tolq
·n uz
·nl
·g’
·n o’lshew.
taps
·rmag’a tiyisli sorawlar;
Jaqt
·l
·qt
·n’ difraktsiyas
· degen ne?
Difraktsiyal
·q pa’njere dep nege ayt
·lad
·?
Difraktsiyal
·q pa’njere formulas
· nege ten’?

№10-O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
· (6 saat)
Tema; JAQTILIQ TOLQINLARININ’ POLYARIZATSIYALANIWI
Maqset: Jaqt
·l
·qt
·n’ tolq
·nl
·q qa’sietlerin tu’sindiriw.
Us
· temag’a tiyisli studentlerdin’ o’z betinshe islewi kerek bolg’an taps
·rma;
taps
·rma.
Tolq
·nlard
·n’ polyarizatsiyalan
·w
·.
Jaqt
·l
·qt
·n’ polyarizatsiyalan
·w
·
Polyaroidlar.
Jaqt
·l
·qt
·n’ shag’
·l
·sqanda ha’m s
·ng’anda polyarizatsiyalan
·w
·.

taps
·rmag’a tiyisli sorawlar;
Tolq
·nlard
·n’ polyarizatsiyalan
·w
· qalay payda bolad
·?
Terbelis tegisligi degen ne?
Polyarizatsiyalan
·w tegisligi degen ne?
Bryuster n
·zam
· qanday?


№-11. O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
· (6 saat)

Tema; FOTOMETRIYA TIYKARLARI. NURLANIW ENERGIYASI AG’IMI.
Maqset: Jaqt
·l
·qt
· o’lshew n
·zamlar
·n u’yreniw

Us
· temag’a tiyisli studentlerdin’ o’z betinshe islewi kerek bolg’an taps
·rmalar;
Fazal
·q mu’esh.
Jaqt
·l
·q ag’
·m
·.
Jaqt
·l
·q ku’shi.
taps
·rmag’a tiyisli sorawlar;
Fotometriyada neler qaralad
·?
Jaqt
·l
·q ag’
·m
· degenimiz ne ha’m on
·n’ o’lshem birligi nege ten’?
Fazal
· ha’m orayl
·q mu’esh degen ne ha’m o’lshem birligi nege ten’?
Noqatl
·q derek dep nege aytam
·z.
№12-O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
· (6 saat)
Tema; NURLANIW ENERGIYASI AG’IMI.
Maqset: Jaqt
·l
·qt
· o’lshew n
·zamlar
·n u’yreniw
Jaqt
·l
·q ku’shi ha’m jaqt
·l
·q ag’
·m
· o’lshem birlikleri.
Jaqt
·rt
·l
·w n
·zamlar
·
taps
·rmag’a tiyisli sorawlar;
Sal
·st
·rmal
· nurlan
·w koeff
·tsienti degen ne?
Jaqt
·l
·q ku’shi degen ne ha`m on
·n’ o’lshem birligi nege ten’?
Jaqt
·rt
·l
·w ha’m on
·n’ o’lshem birligi nege ten’?
Jaqt
·rt
·l
·w n
·zam
· neden
·barat?
Fotometriya ha’m Lyuksimetriya nelerdi o’lsheydi?






Optika bo’limi ush
·n test sorawlar
·.
(Fizika ha`m astronom
·ya qa’nigeligi ush
·n)
1) Jaqt
·l
·q ha’diyselerin u’yretetug’
·n fizikan
·n’ bo’limi ne dep atalad
·?
A) Elektromagnetizm
V) Optika
S) Mexan
·ka
D) Atom fizikas
·
2) Jaqt
·l
·qt
·n’ korpuskulyar teoriyas
·n
·n’ birinshi g
·potezas
·n kim boljad
·?
A)
·.Nyuton
V) X.Gyugens
S) J.Maksvell
D) A.Bor
3) Jaqt
·l
·qt
·n’ elektromagnitlik teoriyas
·n
·n’ tiykar
·n sal
·wsh
· kim?
A) X.Gyuygens
B) Faradey
S) Genri
D) J.Maksvell
4) Jaqt
·l
·qt
·n’ kvant teoriyas
·n kimler jaratt
·?
A)
·.Nyuton, M.Plank
V) M.Plank, Eynshteyn, N.Bor
S) M.Plank, Gyuygens, N.Bor
D)
·.Nyuton, Gyuygens, N.Bor
5) Fotonn
·n’ t
·n
·shl
·qtag
·massas
· nege ten’?
A) Elektronn
·n’ massas
·na ten’.
V) Protonn
·n’ massas
·na ten’.
S) Neytronn
·n’ massas
·na ten’.
D) T
·n’
·shl
·qtag’
· massas
· no’lge ten’
6) Tolq
·n front
·n’
·n’ elementar tolq
·nlar taral
·p at
·rg’an barl
·q noqatlar
· vibrator bol
·p, barl
·q bul elementar tolq
·nlard
·n’ orawsh
·s
· tolq
·n front
·n’
·n’ jan’a jag’day
·n beretug’
·n printsipi kimnin’ printsipi?
A) Eynshteyn printsipi.
V) Nyuton printsipi.
S) Gyuygens printsipi
D) Gal
·ley printsipi.
7) Amer
·kal
· fizik A.Maykelsonn
·n’ hawada jaqt
·l
·q tezligin an
·qlaw ta’jiriybesinde jaqt
·l
·q tezligin
·n’ formulas
·n ko’rsetin’.
A) 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 1415
S) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415
8) Jaqt
·l
·qt
·n’ taral
·w tezligin
·n’ ortal
·qt
·n’ tu’rine baylan
·sl
·l
·g’
·n xarakterlewshi shama . dep atalad
·.
A) zatt
·n’ t
·g
·zl
·g’
·.
V) jaqt
·l
·q o’tetug
·n ortal
·qt
·n’ t
·g
·zl
·g’
·
S) zatt
·n’ s
·nd
·r
·w ko’rsetkishi.
D) ortal
·qt
·n’ optikal
·q t
·g’
·zl
·g’
·.
9) Geometriyal
·q optikada optikal
· ha’diyselerdi tu’sindiriwde qanday s
·patlaw us
·llar
· paydalan
·lad
·?
A) Jaqt
·l
·q nurlan
·w
·n
·n’ fizikal
·q tab
·yat
·n’ esapqa alg’an halda jaqt
·l
·q nurlar
· ja’rdeminde optikal
·q ha’diyselerdin’ barl
·g’
·n s
·patlaw us
·l
·.
V) Jaqt
·l
·q nurlan
·w
·n
·n’ fizikal
·q ta’biyat
·n esapqa alg’an halda jaqt
·l
·q tolq
·n
· ja’rdeminde optikal
· ha’diyselerdin’ bar
·s
·n s
·patlaw us
·l
·.
S) Jaqt
·l
·q nurlan
·w
·n
·n’ fizikal
·q ta’b
·yat
·n’ esapqa barl
·g’
·n s
·patlaw us
·l
· almag’an halda jaqt
·l
·q nurlar
· ja’rdeminde optikal
·q ha’diyselerdin barl
·g’
·n s
·patlaw us
·l
·.
D) jaqt
·l
·q nurlan
·u
·n
·n’ fizikal
·q tab
·yat
·n’ esapqa almag’an halda jaqt
·l
·q tolq
·n
· ja’rdeminde optikal
·q ha’diyselerdin’ barl
·g’
·n s
·patlaw us
·l
·.
10) Jaqt
·l
·q nur
·n
·n’ shag
·l
·s
·w mu’eshi degenimiz ne?
A) Shag
·l
·sqan jaqt
·l
·q nur
·n
·n’, sol jaqt
·l
·q nur
· tu’sken bet penen jasag’an mu’eshi-shag
·l
·s
·w mu’eshi dep atalad
·.
V) Shag
·l
·sqan nur menen ekinshi ortal
·qqa o’tken nur aral
·g
·ndag’
· mu’eshi-shag
·l
·s
·w mu’eshi dep atalad
·.
S) Tu’sip at
·rg’an jaqt
·l
·q nur
· menen ekinshi ortal
·qqa o’tken nur aras
·ndag’
· mu’eshi-shag’
·l
·s
·w mu’eshi dep atalad
·.
D) Shag’
·l
·sqan nurd
·n’ nurd
·n’ tu’siw noqat
·nan eki ortal
·qt
·n’ aj
·ral
·w betine ju’rgizilgen perpendikulyar menen payda etken mu’eshi-shag’
·l
·s
·w mu’eshi dep atalad
·.
11) Tu’siwshi nur ha’m shag
·l
·sqan nur shag
·l
·st
·r
·wsh
· bettin’ nur tu’siw noqat
·na ju’rgizilgen perpendikulyar menen bir tegislikte jatama?
A) Bular bir tegislikte jatpayd
·.
V) Bir tegislikte jatad
·.
S) Tek g’ana tu’siwshi nur ha’m shag’
·l
·sqan nurlar g’ana bir tegislikte jatad
·.
D) Tu’siwshi nur menen, sol betke ju’rgizilgen perpendikulyar gana bir tegislikte jatad
·.
12) Qanday aynadan parallel nurlar shag’
·l
·sqanda parallelligin saqlayd
·?
A) Sferal
·q aynada.
V) Do’n’es aynada.
S) Oy
·s aynada.
D) Tegis aynada.
13) Sferal
·q aynan
·n’ sferal
·q oray
· ha’m aynan
·n’ ush
· arqal
· o’tiwshi tuwr
· s
·z
·q ne dep atalad
·?
A) Optikal
·q ko’sher.
V) Ja’rdemshi ko’sher.
S) Sferal
·q aynan
·n’ radius
·.
D) Bas optikal
·q ko’sher.
14) Sferal
·q aynan
·n’ bas fokus
·nan on
·n’ ush
·na shekem bolgan aral
·q ne dep atalad
·?
A) Sferal
·q aynan
·n’ diametri.
V) Sferal
·q aynan
·n’ radius
·.
S) Sferal
·q aynan
·n’ bas fokus aral
·g’
·.
D) Sferal
·q aynan
·n’ fokusqa shekemgi aral
·g’
·.
15) Birinshi ortal
·qqa sal
·st
·rmal
· ekinshi ortal
·qt
·n’ s
·nd
·r
·w ko’rsetkishinin’ formulas
·n ko’rsetin’. (13 EMBED Equation.3 1415-tu’siw mu’eshi, 13 EMBED Equation.3 1415-s
·n
·w mu’eshi)
A) 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 1415
S) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415
16) Maksvell teoriyas
· boy
·nsha zatt
·n’ absolyut s
·n
·w ko’rsetkishin qays
· formula arqal
· an’lat
·wg’a bolad
·?
A) 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 1415
C) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415
17) Jaqt
·l
·qt
·n’ tol
·q qayt
·w
·n qay jerde paydalanad
·?
A) jaqt
·l
·q o’tkiziwsh
· talalarda.
V) Foto apparatlarda.
S) Proektsiyalawsh
· apparatlarda.
D) Zatlard
·n’ s
·n
·w ko’rsetkishin an
·qlawda.
18) U’sh jaql
· prizmag’a tu’sken nur menen prizmadan s
·n
·p sh
·qqan nurlar aras
·ndag’
· mu’esh ne dep atalad
·?
A) S
·n
·w mu’eshi.
V) Shag’
·l
·s
·w mu’eshi.
S) Prizman
·n’ s
·nd
·r
·w mu’eshi.
D) Aw
·s
·w mu’eshi
19) Ortalar
· qal
·n’las
·p baratug’
·n linzalar qanday linzalar dep atalad
·?
A) Oy
·s linzalar.
V) Teg
·s oy
·s linzalar.
S) Teg
·s do’n’es linzalar.
D) Do’n’es linzalar.
20) Linzag’a tu’sken nur bag'
·t
·n o’zgertpesten o’tetug
·n noqat
· ne dep atalad
·?
A) Linzan
·n’ fokus
·.
V) Linzan
·n’ oray
·.
S) Linzan
·n’ optikal
·q oray
·.
D) Linzan
·n’ bas fokus
·.
21) Linzan
·n’ optikal
·q ku’shi degenimiz ne?
A) Linzan
·n’ tu’rine baylan
·sl
· an
·qlanatug
·n D shamas
· linzan
·n’ optikal
·q ku’shi delinedi.
V) Linzan
·n’ optikal
·q ko’sher
·nde on
·n’ bas fokus
·n
·n’ jaylas
·w
· menen an
·qlanatug’
·n D shamas
· linzan
·n’ optikal
·q ku’shi delinedi.
S) Linzan
·n’ tayarlang’an mater
·allar
·na baylan
·sl
· an
·qlanatug’
·n D shamas
· linzan
·n’ optikal
·q ku’shi delinedi.
D) Linzan
·n’ fokus aral
·g’
·na ten’ bolg’an D shamas
· linzan
·n’ optikal
·q ku’shi delinedi.
22) Linzan
·n’ ot
·kal
·q ku’shinin’ o’lshem birligin ko’rsetin’.
A) Lyuks.
V) Lyumen.
S) Kandela.
D) Dioptr
·ya
23) 1-13 EMBED Equation.3 1415 ha’m 2-13 EMBED Equation.3 1415 belgiler linzan
·n’ qanday tu’rin an’latad
·?
A) 1-shash
·rat
·wsh
·, 2-j
·ynawsh
·.
V) 1-j
·ynawsh
·, 2-shash
·rat
·wsh
·.
S) 1- ha’m 2-de shash
·rat
·wsh
·.
D) 1- ha’m 2-de j
·ynawsh
·.
24) Mo’ldir plenkalardag’
· su’wretlerdi ekranda ko’rsetiw ush
·n paydalan
·latug’
·n apparat ne dep atalad
·?
A) Fotoapparat.
V) Diaskop.
S) Mikroskop.
D) Diaproektor.
25) Ko’zdin’ optikal
·q oray
·nan zatt
·n’ shetki noqatlar
·na ju’rgizilgen tuwr
· s
·z
·qlar payda etken mu’esh . delinedi.
A) Zattan shag’
·l
·sqan jaqt
·l
·q nur
·n
·n’ ko’zge tu’siw mu’eshi.
V) Ko’riw mu’eshi.
S) Shegaral
·q ko’riw mu’eshi.
D) Jaq
·nnan ko’riw mu’eshi.
26) Ju’da’ kishi zatlard
· u’lkeytip ko’rsetiwge mu’mkinshilik beretug’
·n a’
·. dep atalad
·.
A) Epidiaskop.
V) Fotoapparat.
S) Diaskop.
D) Mikroskop.
27) Birinshi astronom
·yal
·q truban
· kimler islep sh
·qqan?
A) X.Gyuygens ha’m
·.Kepler.
V) G.Galiley ha’m
·.Kepler.
S) X.Gyuygens ha’m G.Galiley.
D) G.Galiley ha’m P.N.Lebedev.
28)
·nterferentsiyan
·n’ maksimum sha’rtin ko’rsetin’.
A) 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 1415
S) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415
29)
·nterferentsiyal
·q jolaqshalar enin an
·qlaw formulas
·n ko’rsetin’.
A) 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 1415
S) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415
30) Difraktsiyal
·q pa’njerenin’ formulas
·n ko’rsetin’.
A) 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 1415
S) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415
31) jaqt
·l
·qt
·n’ difraktsiyas
· degenimiz ne?
A) jaqt
·l
·q tolq
·nlar
·n
·n’ ha’lsirewi jaqt
·l
·qt
·n’ difraktsiyas
· delinedi.
V) jaqt
·l
·q tolq
·nlar
·n
·n’ ku’sheyiwi jaqt
·l
·qt
·n’ difraktsiyas
· delinedi.
S) jaqt
·l
·q tolq
·nlar
·n
·n’’ tosq
·nl
·qlardan shag’
·l
·s
·p keyinge qayt
·w
· jaqt
·l
·qt
·n’ difraktsiyas
· delinedi.
D) jaqt
·l
·q tolq
·nlar
·n
·n’ tosq
·nl
·qlardan aylan
·p o’tiwi jaqt
·l
·qt
·n’ difraktsiyas
· delinedi.
32) Difraktsiyal
·q reshetka jagday
·nda interferentsiya maksimum
·n
·n’ formulas
·n ko’rsetin’.
A) 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 1415
S) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415
33) Polyarizatsiyalanbag’an jaqt
·l
·q tolq
·n
·n’ polyarizatsiyalawsh
· asbap . dep atalad
·.
A) Polyarizator.
V) Katalizator.
S) Analizator.
D) Polyaroid.
34) jaqt
·l
·q ag
·m
· 13 EMBED Equation.3 1415 n
·n’ formulas
·n ha’m o’lshem birligin ko’rsetin’.
A) 13 EMBED Equation.3 1415, lyumen.
V) 13 EMBED Equation.3 1415, lyumen.
S) 13 EMBED Equation.3 1415, lyuks.
D) 13 EMBED Equation.3 1415, lyuks.
35) Spektrlik analiz degenimiz ne?
A) Zatt
·n’ fizikal
·q qa’sietin on
·n’ spektri boy
·nsha an
·qlaw us
·l
· spektrlik analiz dep atalad
·.
V) Zatt
·n’ ximiyal
·q quram
·n on
·n’ spektri boy
·nsha an
·qlaw us
·l
· spektrlik analiz dep atalad
·.
S) Zatt
·n’ optikal
·q qa’sietin on
·n’ spektri boy
·nsha an
·qlaw us
·l
· spektrlik analiz dep atalad
·.
D) Zatt
·n’ ximiyal
·q quram
·n on
·n’ fizikal
·q qa’sietleri boyinsha an
·qlaw us
·l
· spektrlik analiz dep atalad
·.

36) Vakuumdag’
· jaqt
·l
·q tezligin bile tura, almazdag’
· jaqt
·l
·q tezligin an
·qlan’.
A) 2,4*108 m/s.
V) 1,24*106 m/s.
S) 2,4*106 m/s.
D) 1,24*108 m/s.
37) Jaqt
·l
·q ha’diyseler
· qanday ha’diyseler dep atalad
·?
A)Tab
·yat ha’diyseleri
V) Mexan
·kal
·q ha’diyseler
S) Optikal
·q ha’diyseler
D) Ximiyal
·q ha’diyseler
38) jaqt
·l
·qt
·n’ tolq
·n teoriyas
·n birinshi bol
·p kim jaratt
·?
A) J .Maksvell
B)
·.Nyuton
S) X.Gyuygens
D) P.N.Lebedev
39) Vakkumda jaqt
·l
·q tolq
·n uz
·nl
·qlar
·n an
·qlaw formulas
·n ko’rsetin’
A) 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 141513 EMBED Equation.3 1415
S) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415
40) Plank formulas
·n ko’rsetin’?
A) 13 EMBED Equation.3 1415 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 1415
S) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415
41) jaqt
·l
·q derekleri degenimiz ne?
A) Molekulalar
· ha’m atomlar
· ko’rinetug’
·n nurlan
·w payda etetug’
·n barl
·q deneler jaqt
·l
·q derekleri dep atalad
·.
V) Q
·zgan deneler jaqt
·l
·q derekleri dep atalad
·.
S) Tek ku’n g’ana jaqt
·l
·q dereg
· delinedi.
D) Molekulalar
· ha’m atomlar
· ko’r
·nbeytug’
·n nurlan
·w payda etetug’
·n barl
·q deneler jaqt
·l
·q derekler
· dep atalad
·.
42) Jaqt
·l
·qt
·n’ vakuumdag’
· tezligin b
·r
·nsh
· bol
·p kim ha’m qashan tapqan?
A) O.Remer. 1675 j.
V)
·.F
·zo, 1849 j.
S) Tomas Yung, 1800 j.
D) Ogyusten Frenel, 1826 j.
43) Jaqt
·l
·qt
·n’ vakuumdag’
· tezligin
·n’ san ma’n
·s
· neshege ten?
A) 299 km/s
V) 299792458 m/s
S) 300*103 km/s
D) 300*103 m/s
44) Suwdag’
· jaqt
·l
·q tezligin b
·r
·nsh
· bol
·p kim an
·qlag’an?
A) X.Gyuygens.
V) J.Fuko.
S) O.Remer.
D)
·.N`yuton.
45) jaqt
·l
·q nur
·n
·n’ tu’siw mu’eshi degenimiz ne?
A) Tu’s
·p at
·rgan jaqt
·l
·q nur
·n
·n’, sol betke nurd
·n tu’siw tochkas
·na ju’rg
·z
·lgen perpend
·kulyar aras
·ndag’
· mu’esh-tu’siw mu’eshi dep atalad
·.
V) Tu’s
·p at
·rgan jaqt
·l
·q nur
·n
·n’, sol bet aral
·g’
·ndag’
· mu’esh- tu’siw mu’eshi dep atalad
·.
S) Tu’s
·p at
·rg’an jaqt
·l
·q nur
·n
·n’ tu’siw noqat
·nda ek
·nsh
· ortal
·qt
·n’ bet
·ne ju’rg
·z
·lgen perpend
·kulyar aras
·ndag’
· muesh- tu’siw mu’eshi dep atalad
·.
D) Tu’s
·p at
·rg’an jaqt
·l
·q nur
· menen shag’
·l
·s
·wsh
· nur aras
·ndag’
· mu’esh- tu’siw mu’eshi dep atalad
·.
46) Mo’ld
·r ortal
·qlar qays
· juwapta dur
·s ko’rset
·lgen?
A) Sh
·yshe, smala, agash.
V) Suw, sh
·yshe, tem
·r.
S) Suw, sh
·yshe, hawa.
D) Sp
·rt, metall, sh
·yshe.
47) Qanday nurlarg’a d
·ffuz
·yal
·q qaytqan nurlar delinedi?
A) Parallel kelgen nurlar shag
·l
·sqannan son’ parallell
·g
·n saqlasa-d
·ffuz
·yal
·q qaytqan nurlar delinedi.
V) Parallel kelgen nurlar shag
·l
·sqannan son xar tarepke qaray ketse-d
·ffuz
·yal
·q qaytqan nurlar delinedi.
S) Ha’r q
·yl
· ta’repten kelgen nurlar shag’
·l
·sqannan son’ parallel bag’
·tta qaytsa-d
·ffuz
·yal
·q qaytqan nurlar delinedi.
D) Ha’r ta’repten kelgen nurlar shag
·l
·sqannan son’ ha’r q
·yl
· bag’
·tta qaytsa-d
·ffuz
·yal
·q qaytqan nurlar delinedi.
48) Teg
·s aynada su’wretleniw aynadan qanday aral
·qta jaylasad
·?
A) Aynag’a sal
·st
·rmal
· s
·mmetr
·yal
· jaylasad
·.
V) Aynag’a sal
·st
·rmal
· 2 ese aral
·qta jaylasad
·.
S) aynag’a sal
·st
·rmal
· 1/2 aral
·qta jaylasad
·.
D) Aynag’a sal
·st
·rmal
· sheks
·zl
·kte jaylasad
·.
49) Sferal
·q aynan
·n’ Sferal
·q oray
· ha’m ayna bet
·nen o’t
·wsh
· ha’r qanday tuwr
· s
·z
·q ne dep atalad
·?
A) Optikal
·q ko’sher.
V) Ja’rdemsh
· ko’sher.
S) Sferal
·q aynan
·n’ rad
·us
·.
D) Sferal
·q aynag’a jurg
·z
·lgen perpend
·kulyar.
50) Sferal
·q aynada bas fokus aral
·g
· qay jerde bolad
·?
A) 13 EMBED Equation.3 1415 aral
·g’
·nda. V) 13 EMBED Equation.3 1415 aral
·g’
·nda.
S) 13 EMBED Equation.3 1415 aral
·g’
·nda.
D) 13 EMBED Equation.3 1415 aral
·g’
·nda.
51) Ortal
·qt
·n’ absolyut s
·nd
·r
·w ko’rsetkishi degenimiz ne?
A) jaqt
·l
·q nur
· b
·r ortal
·qtan ek
·nsh
· ortal
·qqa o’tkende an
·qlang’an s
·n
·d
·r
·w ko’rsetkishine ortal
·qt
·n’ absolyut s
·nd
·r
·w ko’rsetkishi delinedi.
V) jaqt
·l
·q nur
· vakuumnan ortal
·qqa o’tkende an
·qlangan s
·nd
·r
·w ko’rsetkishi ortal
·qt
·n’ absolyut s
·nd
·r
·w ko’rsetkishi delinedi.
S) jaqt
·l
·q nur
· ortal
·qtan vakuumg’a o’tkende an
·qlang’an s
·nd
·r
·w ko’rsetkishi ortal
·qt
·n’ absolyut s
·nd
·r
·w ko’rsetkishi delinedi.
D) jaqt
·l
·q nur
· hawadan ek
·nsh
· ortal
·qqa o’tkende an
·qlang’an s
·nd
·r
·w ko’rsetkishi ortal
·qt
·n’ absolyut s
·nd
·r
·w ko’rsetkishi delinedi.
52) Mo’ld
·r ortal
·qlard
·n’ aj
·ral
·w bet
·nen jaqt
·l
·q nurlar
·n
·n’ tol
·q qayt
·w
· ne delinedi?
A) jaqt
·l
·qt
·n’ shag’
·l
·s
·w
·.
V) jaqt
·l
·qt
·n’ tol
·q shag’
·l
·s
·w
·.
S) jaqt
·l
·qt
·n’ qayt
·w
·.
D) jaqt
·l
·qt
·n’ s
·n
·w
·.
53) Ush jaql
· prizman
·n’ nurlar prizmag’a k
·retug’
·n ha’m onnan sh
·g’atug’
·n ek
· ta’rep
· ne dep atalad
·?
A) Prizman
·n’ bet
·.
V) Prizman
·n’ s
·nd
·r
·wsh
· betler
·.
S) Prizman
·n’ ultan
·.
D) Prizman
·n’ ta’rep
·.
54) Linzalar qanday bol
·p bo’linedi?
A) Do’n’es ha’m oy
·s.
V) Tek do’n’es.
S) Tek oy
·s.
D) Tu’rlerge bo’l
·nbeyd
·.
55) Ortalar
· juqar
·p baratug’
·n linzalar qanday linzalar dep atalad
·?
A) Oy
·s linzalar.
V) Teg
·s oy
·s linzalar.
S) Teg
·s do’n’es linzalar.
D) Do’n’es linzalar.
56) Linzan
·n’ optikal
·q oray
· arqal
· o’t
·wsh
· qa’legen tuwr
· s
·z
·q ne dep atalad
·?
A) Linzan
·n’ oray
· arqal
· o’t
·wsh
· s
·z
·q.
V) Linzan
·n’ bas optikal
·q ko’sher
·.
S) Ko’sher.
D) Linzan
·n’ ja’rdemsh
· optikal
·q ko’sher
·
57) Linzan
·n’ optikal
·q ku’shin
·n formulas
·n ko’rset
·n’.
A) 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 1415
S) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415


58) Juqa linza formulas
·n ko’rset
·n’.
A) 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 1415
S) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415
59) Denen
·n’ b
·y
·kl
·g
·n h, su’wretleniw
·n
·n’ b
·y
·kl
·g
·n H dep belg
·lense linzan
·n’ s
·z
·ql
· u’lkeyt
·w
· 13 EMBED Equation.3 1415n
·n’ formulas
·n ko’rset
·n’.
A) 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 1415
S) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415
60) Proekts
·on apparatlarda ald
·nda turg’an zatt
·n’ su’wret
·n has
·l q
·latug’
·n linza . delinedi.
A) Obekt
·v.
V) Kondensor.
S) Okulyar.
D) Lupa.
61) Ko’zd
·n’ en’ jaqs
· ko’r
·w aral
·g’
· degenimiz ne?
A) 30 sm l
·k ko’r
·w aral
·g
· en jaqs
· ko’r
·w aral
·g
· delinedi.
V) 45 sm l
·k ko’r
·w aral
·g
· en jaqs
· ko’r
·w aral
·g
· delinedi.
S) Ko’z onsha tal
·qpay zatlard
· an
·q ko’retug’
·n en’ q
·sqa aral
·q en’ jaqs
· ko’r
·w aral
·g
· delinedi.
D) Ko’zd
·n en’ q
·sqa ko’r
·w aral
·g’
· en jaqs
· ko’r
·w aral
·g’
· delinedi.
62) M
·kroskopt
·n’ u’lkeyt
·w
·n an
·qlaw formulas
·n ko’rset
·n’.
A) 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 1415
S) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415
63) Ko’r
·w mu’eshi linzalar ja’rdeminde u’lkeyt
·letug’
·n astronom
·yal
·q truba ne dep atalad
·?
A) Refraktor.
V) Gal
·ley trubas
·.
S) B
·nokl.
D) Kepler trubas
·.
64) Ek
· kogerent tolq
·nn
·n’ fazalar ay
·rmas
·n
·n’ formulas
·n ko’rset
·n’. 13 EMBED Equation.3 1415
A) 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 1415
S) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415
65) Nyutonn
·n’ jaqt
·l
·q saq
·ynas
·n
·n’ rad
·uslar
·n an
·qlaw formulas
·n ko’rset
·n’.
A) 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 1415
C) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415
66) Tolq
·nl
·q bet waq
·tt
·n’ qa’legen moment
·nde ek
·nsh
· tolq
·nlard
·n’ aylan
·p o’tiwshisinen ibarat bol
·p qoymastan, ba’lkim olard
·n’ interferentsiyas
·n
·n’ na’tiyjesi de bolad
· degen printsip kimnin’ printsipi?
A) Eynshteyn printsipi.
V) Nyuton printsipi.
S) Gyuygens printsipi
D) Gyuygens-Frenel printsipi
67) Normal tu’sip at
·rgan bir san’laqtan difraktsiyal
·q maksimum ha’m minimum sha’rtin ko’rsetin’. (13 EMBED Equation.3 1415san’laqt
·n’ eni, 13 EMBED Equation.3 1415d
·fraktsiya mu’eshi, 13 EMBED Equation.3 1415-spektr tartibi, 13 EMBED Equation.3 1415tolq
·n uz
·nl
·g’
·).
A) 13 EMBED Equation.3 1415 , 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 1415 , 13 EMBED Equation.3 1415
S) 13 EMBED Equation.3 1415 , 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415 , 13 EMBED Equation.3 1415
68) Difraktsiyal
·q pa’njerenin’ bas maks
·mum sha’rtin ko’rsetin’.
A) 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 1415
S) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415
69) Tu’siw mu’eshi 13 EMBED Equation.3 1415 n
·n tangensi birinshi ortal
·qqa sal
·st
·rg’anda ekinshi ortal
·qt
·n’ s
·n
·w ko’rsetkishi 13 EMBED Equation.3 1415 ge ten’ bolad
·, degen n
·zam kimnin’ n
·zam
·?
A) Malyus n
·zam
·.
V) Nyuton n
·zam
·.
S) Buger n
·zam
·.
D) Bryuster n
·zam
·.

70) Jaqt
·l
·q ku’shinin formulas
·n ha’m o’lshem birligin ko’rsetin’.
A) 13 EMBED Equation.3 1415, lyumen.
V) 13 EMBED Equation.3 1415, kandela.
S) 13 EMBED Equation.3 1415, lyuks.
D) 13 EMBED Equation.3 1415, lyuks.
71) Jaqt
·rt
·l
·w
· 9500 lk, maydan
· 1,6 m2 bolg’an betke qanday jaqt
·l
·q ag’
·m
· tu’spekte?
A) 1,5*103 lm.
V) 16*103 lm.
S) 15*103 lm.
D) 160*103 lm.
72) S
·nd
·r
·w mu’eshi 600 bolg’an tuwr
· u’shmu’eshli prizmag’a 500 mu’esh penen nur tu’sedi. Prizmadan sh
·qqanda nurd
·n s
·n
·w mu’eshin tab
·n’.
A) 600
V) 500
S) 570
D) 470
73 Optika so’zi qays
· tilden al
·ng’an?
A) Optika-rus tilinen
V) Optika-lat
·n tilinen
S) Optika-inglis tilinen
D) Optika-grek tilinen
74) Jaqt
·l
·qt
·n’ elektromagnitlik teoriyas
· qays
· waq
·tlar
· jarat
·ld
·?
A) XVIII-a’sirdin’ aq
·rlar
·
V) XVII-a’sirdin’ bas
·nda
S) XVIII-asirdin bas
·nda
D) XVIII-a’sirdin’ aq
·r
·nda
75) Jaqt
·l
·q kvantlar
· ne dep atalad
·?
A) Makroboleksheler
V) Fotonlar
S) Elektronlar
D) Neytronlar
76) S
·-de Plank turaql
·s
·n
·n’ san ma’nisi neshege ten’?
A) h=6,63*10-34 Dj*s
V) h=6,63*10-29 Dj*s
S) h=6,2*10-19 Dj*s
D) h=9,8*10-34 Dj*s
77) Ken’isl
·kte jaqt
·l
·q tolq
·n front
·n’
·n’ ko’shiwin qays
· printsip ja’rdeminde tu’sindiriledi?
A) Sal
·st
·rmal
·l
·q printsipi.
V) Gyuygens printsipi.
S) Galiley printsipi.
D) Eynshteyn printsipi.
78) Amerikal
· fizik A.Maykelsonn
·n’ hawada jaqt
·l
·q tezligin an
·qlaw ta’jiriybesi nde barabann
·n’ bur
·l
·w waqt
·n
·n’ formulas
·n ko’rsetin’.
A) 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 1415
S) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415
79) Jaqt
·l
·qt
·n’ ha’r q
·yl
· ortal
·qta taral
·w tezligin an
·qlaw formulas
·n ko’rsetin’.
A) 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 1415
S) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415
80) Jaqt
·l
·qt
·n’ suwdag’
· tezligi hawadag’
· tezliginen neshe ma’rte kishi?
A) 3/2 marte.
V) 4/2 marte.
S) 5/3 marte.
D) 4/3 marte.
81) Jaqt
·l
·q nur
·n
·n’ s
·n
·w mu’eshi degenimiz ne?
A) jaqt
·l
·q n
·r
·n
·n’ tu’siw tochkas
·nan ekinshi ortal
·qqa s
·n
·p o’tken nur menen, sol bet aras
·ndag’
· muesh-s
·n
·w mu’eshi dep atalad
·.
V) jaqt
·l
·q nur
·n
·n’ tu’siw tochkas
·na ekinshi ortal
·qt
·n’ betine ju’rgizilgen perpedikulyar menen ekinshi ortal
·qqa o’tken nur aras
·ndag’
· mu’esh-s
·n
·w mu’eshi dep atalad
·.
S) jaqt
·l
·q nur
·n
·n’ tu’siw tochkas
·nan, sol betke jurgizilgen perpendikulyar menen sol birinshi ortal
·qqa qaytqan nur aras
·ndag’
· mu’esh-s
·n
·w mu’eshi dep atalad
·.
D) Tu’sip at
·rgan jaqt
·l
·q nur
· menen ekinshi ortal
·qqa o’tken nur aras
·ndag’
· mu’esh-s
·n
·w mu’eshi dep atalad
·.
82) Tu’siw mu’eshi 13 EMBED Equation.3 1415, shag’
·l
·s
·w mu’eshi 13 EMBED Equation.3 1415 aras
·ndag’
· mu’eshler o’z-ara qanday bolad
·?
A) 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 1415
C) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415
83) Qanday betlerge aynal
·q bet delinedi?
A) Shag’
·l
·st
·r
·w qabiletine ie betlerge.
V) Tegis betke.
S) jaqt
·l
·qt
· jaqs
· qaytar
·wsh
· ideal s
·ypaq betke.
D) Qalegen jaqt
·l
·q tu’sip turgan betke.
84) Beti shar betinin’ bir bo’limin quraytug’
·n aynalar qanday aynalar delinedi?
A) Shar ta’rizli aynalar.
V) Sferal
·q aynalar.
S) Ellips aynalar.
D) Parabolal
·q aynalar.
85) Oy
·s sferal
·q aynan
·n’ bas optikal
·q ko’sherine parallel bol
·p tu’sken nurlar shag’
·l
·sqannan keyin bas optikal
·q ko’sherdi kes
·p o’tiw tochkas
· ne dep atalad
·?
A) Sferal
·q aynan
·n’ oray
·.
V) Sferal
·q aynan
·n’ fokus
·.
S) Sferal
·q aynan
·n’ bas fokus
·.
D) Sferal
·q aynan
·n’ ush
·.
86) Sferal
·q ayna formulas
·n ko’rsetin’.
A) 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 1415
S) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415
87) Absolyut s
·nd
·r
·w ko’rsetkishi qanday ma’nislerge ie bol
·w
· mu’mkin?
A) Ha’mme waq
·t birden u’lken.
V) Ha’mme waq
·t birden kishi
S) Ha’mme waq
·t nolden u’lken.
D) Ha’mme waq
·t nolden kishi.
88) Nurlard
·n’ 13 EMBED Equation.3 1415 s
·n
·w mu’eshi 13 EMBED Equation.3 1415 ge ten bolg’andag’
· tu’siw mu’eshi in di ne dep atayd
·?
A) Tu’siw mu’eshi.
V) S
·n
·w mu’eshi.
S) Shegaral
·q tu’siw mu’eshi.
D) Shegaral
·q s
·n
·w mu’eshi.
89) U’sh jaql
· prizman
·n’ nurlar prizmag’a k
·retug’
·n ha’m onnan sh
·g’atug’
·n eki tarepinen duzilgen eki jaql
· mu’esh 13 EMBED Equation.3 1415 ne dep atalad
·?
A) Prizmaga nurd
·n’ tu’siw mu’eshi.
V) Prizmada nurd
·n’ s
·n
·w mu’eshi.
S) Prizmada nurd
·n’ shag
·l
·s
·w mu’eshi.
D) Prizman
·n’ s
·nd
·r
·w mu’eshi.
90) Linza dep nege ayt
·lad
·?
A) Shar formas
·ndag’
· mo’ldir denelerge.
V) Qa’legen mo’ldir denege.
S) Eki sferal
·q bet penen shegaralang’an mo’ldir denege.
D) U’sh ta’repke ie bolg’an mo’ldir denege.
91) Linzan
· payda etiwshi bettin’ sferal
·q oraylar
· arqal
· o’tiwshi tuwr
· s
·z
·q ne dep atalad
·?
A) Linzan
·n’ qos
·msha optikal
·q ko’sheri.
V) Linzan
·n’ bas optikal
·q ko’sheri.
S) Ko’sher.
D) Nurd
·n taral
·w s
·z
·g
·.
92) Linzan
·n’ fokal tegisligi degenimiz ne?
A) Bas optikal
·q ko’sherde jatatug
·n tegislik linzan
·n’ fokal tegisligi dep atalad
·.
V) Linzan
·n’ bas optikal
·q ko’sherine perpendikulyar bol
·p, on
·n’ bas fokus
· arqal
· o’tetug
·n tegislik linzan
·n’ fokal tegisligi dep atalad
·.
S) Linzan
·n’ bas optikal
·q ko’sherine perpedikulyar bol
·p, on
·n’ optikal
·q oray
· arqal
· o’tetug’
·n tegislik linzan
·n’ fokal tegisligi dep atalad
·.
D) Linzan
·n’ qos
·msha optikal
·q ko’sherine perpedikulyar bol
·p, on
·n’ bas fokus
· arqal
· o’tetug’
·n tegislik linzan
·n’ fokal tegisligi dep atalad
·.
93) Linzan
·n’ optikal
·q kushinin’ n, R1 ha’m R2 ler arqal
· an
·qlanatug’
·n formulas
·n ko’rsetin’.
A) 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 1415
S) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415
94) Do’n’es ha’m oy
·s linzalarda bas fokus qanday bolad
·?
A) Do’n’este jormal, oy
·sta haq
·yq
·y.
V) Do’n’este ha’m oy
·sta haq
·yq
·y.
S) Do’n’este ha’m oy
·sta jormal.
D) Do’n’este haq
·yq
·y, oy
·sta jormal.
95) Ekranda mo’ldir bettegi ha’m mo’ldir emes betlerdegi su’wretlerdi ko’rsete alatug’
·n apparat ne dep atalad
·?
A) Fotoapparat.
V) Diaskop.
S) Mikroskop.
D) Epidiaskop.
96) Adamn
·n’ qa’lewine qarap, ko’zdin’ optikal
·q sistemas
· ko’zden ha’r q
·yl
· aral
·qta jaylasqan zatlard
·n’ an
·q ko’riniwin payda etiw qabileti .. dep atalad
·.
A) Ko’rgishlik.
V) Adaptatsiya.
S) Akkomodatsiya.
D) Stroboskopiyal
·q effekt.
97) Optikal
·q asbapt
·n’ u’lkeytiwin an
·qlaw formulas
·n ko’rsetin’. (13 EMBED Equation.3 1415-asbapta zatt
·n’ su’wretin ko’riw mu’eshi, 13 EMBED Equation.3 1415-zatt
· asbaps
·z ko’riw mu’eshi)
A) 13 EMBED Equation.3 1415
V) G=13 EMBED Equation.3 1415
S) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415
98) Mikroskopt
·n’ obektiv ha’m okulyar
·n
·n’ fokuslar
· aras
·ndag’
· aral
·q ne dep atalad
·?
A) Fokus aral
·qlar
·.
V) Obektiv ha’m okulyar aral
·g
·.
S) Mikroskopt
·n’ biyikligi.
D) Mikroskop tubus
·n
·n’ uz
·nl
·g
·.
99) Aspan denelerin baqlaw ush
·n arnalg’an astronomiyal
·q truba ne dep atalad
·?
A) Teleskop.
V) Galiley trubas
·.
S) Binokl.
D) Kepler trubas
·.
100)
·nterferentsiyan
·n’ minimum sha’rtinin’ formulas
·n ko’rsetin’.
A) 13 EMBED Equation.3 1415
V) 13 EMBED Equation.3 1415
S) 13 EMBED Equation.3 1415
D) 13 EMBED Equation.3 1415








Test juwaplar
·

0
1
2
3
4
5
6
7
8
9



v
a
d
v
d
s
a
d
s

1
v
a
d
v
d
s
a
a
d
d

2
s
v
d
v
v
V
d
v
S
s

3
s
d
s
a
V
v
d
s
s
a

4
s
a
a
v
v
a
s
v
a
v

5
v
v
v
v
a
a
d
v
s
v

6
a
s
a
a
a
v
d
V
d
d

7
v
s
s
d
a
v
a
V
v
s

8
d
v
a
s
v
s
a
A
s
d

9
s
v
v
d
d
d
s
S
d
a

10
S





TALABALAR PAYDALANIWI USHIN
A’DEBIYATLAR DIZIMI
M.
·smoilov, P.Xabibullaev, M.Xaliulin. Fizika kurs
·. Toshkent, O’zbekiston, 2000y.
R.V.Pol`. «Optika i atomnaya fizika» M: “Nauka” 1997.
A.N. Matveev. «Optika» M: “V
·sshaya shkola” 1995.
E.
·. Butikov. «Optika» M: “V
·sshaya shkola” 1996.
A.M.Sarjevskiy. «Optika» III tom. M
·nsk. 1994.
N.M.Godjaev. «Optika» M: “V
·sshaya shkola” 1996.
B. M. Yavorskiy, A.A.Detlaf. «Kurs fiziki» I-III tom. M: “V
·sshaya shkola” 1994.
M.O’lmasova va boshqalar. “Fizika” (Elektr, optika, atom va yadro fizikas
·) T: “O’qituvchi” 1995.
U.Sh. Begimkulov, O.A.Gadoev, X.M. Maxmudova Fizikadan praktikum. Optika va kvant fizika. T., Musiqa nashriyoti, 2006 yil, 223 bet.
TDPU portal
·da: [ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ] yok
· tdpu-INTRANET ped.
Qo’shimcha adabiyotlar
Umumiy fizika kursidan masalalar to’plami (M.S.Tsedrik tahriri ostida). Toshkent, O’qituvchi, 1991y.
Feynman R.,Leyton’ R.,Sends M. Elektrichestvo. Elektrodinamika. Moskva,
·zdatel`stvo URSS, 2005 y.
V.S.Vol`kenshteyn. «Umumiy fizika kursidan masalalar to’plami». M. "Nauka", 1999.
TDPU portalida [ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ] uz yoki tdpu-INTRANET ped.
E.M.Gershenzon’ i dr. Kurs obshey fiziki. Optika i atomnaya fizika. M., "Prosveshenie", 1996.


Elektron ta’lim resurslari
www.tdpu.uz
www.pedagog.uz
www.ziyonet.uz
www.edu.uz
[ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ]














M A Z M U N I
KIRISIW ...3
Optika pa’ni boy
·nsha talabalard
·n’ o’zlestiriwi kerek temalar.........................................................................................................4
№1-O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
·. Jaqt
·l
·qt
·n’ elektromagnitlik teoriyas
·...6
№2-O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
·. Jaqt
·l
·q derekleri............6
№3-O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
·.
Jaqt
·l
·qt
·n’ shag’
·l
·s
·w
·...7
№4-O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
·.Sferal
·q aynalar........8
№5-O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
·.Jaqt
·l
·qt
·n’ s
·n
·w
·. Jaqt
·l
·qt
·n’ tol
·q shag’Il
·s
·w
·8
№6-O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
·. Linzalar.Linzada jaqt
·l
·q dereginin’ su’wretleniwin jasaw. Linzada denenin’ su’wretleniwin jasaw....9
№7-O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
·. Ko’z. Optikal
·q a’sbaplar.11
№8-O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
·. Jaqt
·l
·qt
·n’ tolq
·n qa’sietleri menen tu’sindiriletug’
·n ha’diyseler. Interferentsiya qub
·l
·s
·....12
№9-O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
·. D
·fraktsiya qub
·l
·s
·....13
№10-O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
·. Jaqt
·l
·q tolq
·nlar
·n
·n’ polyarizatsiyalaniwi......13
№11-O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
·. Fotometriya t
·ykarlar
·..................................................................................................14
№12-O’z betinshe jum
·s taps
·rmalar
·. Nurlan
·w energiyas
· ag’
·m
·...15
Test sorawlar
·...16
A’debiyatlar .39











































A.Jumamuratov, M.A.Jumamuratov, I.Sd
·kov, G.Seytmuratova










OPTIKA PA’NINEN O’Z BETINSHE JUMISLARDI ORINLAW BOYINSHA TAPSIRMALAR HA’M TEST SORAWLARI
(Metodikal
·q qollanba)





Metodikal
·q qollanba A`jiniyaz at
·ndag`
· No`k
·s ma`mleketl
·k pedagogikal
·q institut
· ilimiy-metodikal
·q ken’esinin’ - 20 -jilg’
· № protokol
· menen baspadan sh
·g’ariwg’a usinis etilgen.



Tex.redaktor
Korrektor
Operator



A`jiniyaz at
·ndag`
· NMPI kishi baspaxanas
·nda basilg’an








13PAGE \* MERGEFORMAT142515




Root EntryEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation NativeEquation Native 
·