Ж?ректі? ??рылысы 8 сынып
Сабақ №35 Биология. Күні: 13.01.2017. Сыныбы: 8 «а»
Тақырыбы: Жүректің құрылысы.
Оқу мақсаты: Оқушылар жүректің құрылысын, жүрекшелер мен қарыншалардың рөлін меңгереді. Жүрек қақпақшаларын,жүрек жұмысының кезеңдерін біледі.Оқушылар ой түйін жасай алады,әр дайым ізденіс үстінде болады
Алдыңғы оқу Иммунитет, иммунитеттің түрлері. ЖИТС. ЖИТС-тің алдын алу.
Оқу нәтижелері Оқушылардың барлығы: жүрек және қан тамырларының құрлысымен танысады.
Басым бөлігі: қан айналым мүшелерін сипаттап,өзіндік ерекшеліктерін біледі.
Кейбір оқушылар: қан тамырларымен (артерия, капилляр, вена) танысады.
Ресурстар: Биология оқулығы 8-сынып. Әдістемелік оқу құралы. Күнтізбелік жоспар.
Әдіс-тәсілдер. түсіндіру, әңгімелеу, баяндау, топтық жұмыс, жеке жұмыс, , оқулықпен жұмыс.
Көрнекіліктер Интербелсенді тақта, слайд, оқулық т.б.
Жоспар
Басталуы 1.Қызығушылықты ояту: «Шаттық шеңбері»
«Жақсы тілек, жылы жүрек»
Оқушылар шеңбер құра отырып, жүрек шарды бір-біріне ұсынып өз жүрек жарды тілектерін айтады.
2.«Миға шабуыл» стратегиясы– Біз бүгін адам организмі туралы білімді толықтыруды жалғастырамыз. Кәнеки, балалар, мен бірнеше жұмбақ оқимын, ал сендер шешуін табасыңдар.1.Таппайтын тағат,Тығулы сағат. (Жүрек)2.Сыртқа шығар жолы тұйық,Түсі шымқай қызыл сұйық. (Қан)
– Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы: «Қанайналым жүйесі. Жүрек және оның қызметі»
3.Тақырыпқа байланысты видеоролик көрсетіледі.
Ортасы ІІ. Мағынаны тану.
Кітаппен жұмыс
Кітапта берілген мәтінмен танысып, суреттермен жұмыс жүргізіледі.– Жүрек неше бөліктен тұрады?– Күретамырдың қызметі қандай?– Қанның адам организміндегі рөлі қандай?– Ересек адам организміндек неше литр қан бар?
- Артерия қанны жайлы не білдін?
- Ең жіңішке қан тамыры қандай?
- Ең ірі тамыр?2.Топтық жұмыс (әр топқа сұрақ беріледі)
«Жылдам және дұрыс»
1 топ сұрақтары.
1. ішкі ортаға не жатады:(қан, ұлпа сұйықтығы, лимфа)
2. қанның мөлшері қанша:(4,5-5 л)
3. қан пластинкасы қалай аталады(тромбоцит)
4. гемоглобин не: (қанның қызыл пигменті)
5. эритроциттің диаметрі:(7,5 мкм)
6. плазма нәруызы қаншаға бөлінеді:(3)
7. оксигемоглабин деген не:(оттекті гемоглобин)
8. фагозитоз қандай процесс: ( бөгде бөлшектерді сіңіру, қорыту)
9. лейкоцит қызметін ашқан ғалым:( Мечников)
10. протромбин не:( фибриногеннің фибринге айналуы)
2 топ:
1. АИВ: адам иммунитет тапшылығы вирусы
2. қанның түссіз жасушалары: лейкоцит
3. қанды қабылдайтын адам: реципиент
4. егу арқылы қабылданатын иммунитет: жасанды5. қан ұйымайтын ауру:гемофилия6. қан ұю ұзақтығы: 4-5 мин
7. қанның қызыл пигемнті: гемоглобин8. қан ұюына қатысатын жасуша: тромбоцит
9. бөгде бөлшектерді сіңіру процесі: фагоцитоз10. тұқымқуалайтын иммунитет: табиғи 3 топ:
1. иммунитет қаншаға бөлінеді: 2
2. реципиент: қан қабылдаушы
3. резус-фактор қанда болмаса: резус фактор теріс 4. ЖИТС қоздырушысмы: АИВ
5. қан жасушасын түзетін, уақытша сақтайтын мүше: көкбауыр
6. лимфоциттер қызметіне қарай қаншаға бөлінеді: 2-Т,В
7. құрамында нәуызы мол сұйықтық: қан
8. лимфадағы су мөлшері: 95
9. табиғи иммунитет: ағзаның өзінде түзіледі
10. лейкоциттің қызметі: фагоцитоз
4 топ:
1. ағзаның қорғану реакциясы: иммунитет
2. лейкоцит тіршілігі: 2-5 тәулік
3. қан плазмасының мөлшері: 55
4. мөлдір сұйықтық: лимфа
5. Гемофилия қандай ауру: қан ұйымауы
6. ішкі ортаға не жатады: қан, лимфа, ұлпа сұйықтығы
7. эритроциттің тіршілік ұзақтығы: 120 күн8. лимфа диаметрі: 5-6.5 мкм
9. кемік май түрлері: 1. түтікті 2. жалпақ, қысқа сүйектер10. 1 қантоп реципиенті: барлық топтар5-топ
1.гемоглобин қай қан жасушасында болады: эритроцит2. иммунитет латынша: құтылу, босау3. көкбауыр қызметі: қан жасушасын түзіп, сақтау4. ұлпа сұйықтығы түсі: сарғылт5. лимфада болатын лейкоцит: лимфацит6. айырша без қызметі: иммунитетті жоғарылататын тимозин гормоны
7. қан қызметі: мүшелердегі жасушаға оттегі, қор зат тасымалы8. резус*фактор қанда болса: резус-фактор оң9. қан плазмасының басқаша атауы: қан сарысуы10. тромб деген не: ұйыған қан Сергіту: «Жүректен жүрекке» Адам организмінде жүректің құрылысын, қызметінің маңызын білдік.Адам өмірінде осы жүрегіміздің ерекшелігі өзінің айналасындағы адамдармен қарым-қатынасына байланысты.Әр адам жүрегі мейірімділік пен махаббатқа толы болсын дей келе, сабағымызды ақын ағамыз Мұқағали Мақатаевтың «Жүрек арызы» атты өлең жолдарымен қорытындылаймыз. Жүрек арызы "Бас, ием менің. Өзіңнен бұрын жаралғам. Алдымен - менмін, Сонан сон, - сенсің жаралған. Басың мен миың, ақылың, есің, қимылың, Аяқ пен қолың - Барлығы менен нәр алған. Балғын шағыңда, өмірге жаңа аттанған, Бағыңа бастар адамдық жолға ап барғам. Кезім де болды қайғырған әрі шаттанған, Кезің де болды, қайтейін, маған дақ салған. Келеді сенің кей-кейде мені мұз еткің, Бәріне көндім, қателігіңді түзеттім. Төсек тартқызып, төнгенде қатер басыңа, Айнымай соқтым, аялап сені күзеттім. Жалындым саған жақыны бол деп баршаның, Жан-ием, сенің жақсылығыңды аңсадым, Өткіздім сені қаншама қауіп-қатерден Ал енді, маған, демалыс берші, шаршадым!.. ...Қақың жоқ сенің дем алуға да, соқпауға, Қарсы барамыз оқтарға, әлі оттарға. Қақым жоқ менің демалыс саған беруге, Қақың жоқ сенің қалдырып мені тоқтауға!!!
2.Жеке жұмыс: Биологиялық диктант:
1.….. ….. деп, жүрекше мен қарынша аралығында ашылып-жабылып тұратын арнайы бөлімді айтады.(үш жақтаулы, екі жақтаулы қақпақша)
2.Ең үлкен артерия … деп аталады. Ол жүректің … …. ……. басталады(қолқа, сол жақ қарыншадан )
3.Жүрек сұйықтықтың аздаған мөлшері бар …. орналасады.(жүрек қабында)
4.Жүректің ортаңғы бұлшық ет қабаты … деп аталады. (миокард)
5.Капиллярдың вена ұшы бірігіп … түзеді. (венула)
Аяқталуы Бекіту:
«Біздің жүрегіміз» қызықты мәліметтер оқу (мұғалім баяу оқиды) «Жүрек» деп аталатын бұлшық ет әлемде махабаттың символы болып табылады. Гректер жүрек жанның арашасы деп ойласа, қытайлықтар бақыт жүректе деп сенген, ал египеттіктер эмоция мен интелект жүректе туады деп санаған. Жақында америкалық ғалымдар достармен көп араласу жүректің саулығын сақтайтынын анықтады. Адамның араласатын ортасы кеңейген сайын, оның жүрек ауруымен ауру қаупі азаяды екен. Мамандардың есептеуінше вальс музыкасы адамның жүрек ырғағына сәйкес келеді. Жүректің біздің өмірімізде алатын орны тым ерекше болғаны соншалықты барлық елде «Жүрек күні» аталып өтіледі, ол 25 қыркүйек. Бұл күні адам өміріндегі ең басты мүшеге ерекше көңіл аударылады. Сонымен қатар шведтік ғалымдардың зерттеуінше хор айтылғанда хорға қатысушылардың жүрек ырғағы бір үйлесімдікте болатынын анықтады.
Кері байланыс «Уақыт шеңбері»
Оқушылар ортаға шығып сабақты талқылап әңгімелесу
арқылы қорытады.
Үй тапсырмасы
Бағалау
§ 34 оқу 131-135 бет. 135 беттегі сұрақтарға жауап беру