Баяндама Та?ырыбы: «Бастауыш сыныпта мазм?ндама ж?мысын ж?ргізу т?сілдері»

ТаKырыбы: «Бастауыш сыныпта мазмaндама жaмысын ж_ргізу т‰сілдері»

`стаздардыS алдында тaрCан басты міндеттердіS брі- Отан с_йетін еSбекс_йгіш, кез келген жаCдайда шешімін тауып шыCа алатын жеке тaлCа т‰рбиелеу. МaныS б‰рі тіл арKылы ж_зеге асады. БаланыS тілі бай болса, оныS ойы да кеS болады. СондыKтан баланыS тілін байытып, ой- ™рісін кеSейте т_су _шін, ™з ойын жазбаша жеткізе білудіS маSызы ™те зор. ОKу мен жазуды жаSа меSгерген бірінші сынып оKушыларына мазмaндама, шыCарма жазып кету бірден оSайCа т_спейтін кез -келген бастауыш сынып мaCалімі жаKсы біледі. ОKушылардыS KызыCушылыCын арттыру _шін т_рлі т_сті суреттермен жaмыс жасалады. Мазмaндама дегеніміз белгілі бір шыCараманыS, м‰тінніS мазмaнын ауызша немесе жазбаша т_рде баяндап беру. Бaл оKушылардыS алаCан білімдерін тиянаKтап, тілін дамыту маKсатын к™здейді. Мазмaндаманы екінші т™ртінші сыныптарда бірте бірте к_рделендіре ж_ргізіледі. ОKушылар ауызша мазмaндауCа толыK т™селіп болCанCа дейін жазуCа кірісер алдында оKушылармен ауызша ‰Sгіме ™ткізіп, жазу жaмысына дайындау міндетті т_рде Kажет болады. М‰тінніS к™лемі біріншісынып _шін 40-50 с™з. Екінші сынып _шін 50-60 с™з. ^шінші сынып _шін 60-80 с™з. Т™ртінші сынып _шін 80-90 с™з болCан дaрыс. МазмaндамаCа екі баCа Kойылады
сауаттылыCына
мазмaндылыCына
Бастауыш сыныптарда мазмaндаманы мына сияKты материалдар бойынша жаздыруCа болады.
дайын м‰тін бойынша
сурет бойынша
шыCармашылыK жолмен
кино, бейнефильм бойынша
Енді ™зімніS екінші сыныбымда ™ткізген «JарлыCаш пен торCай» атты мазмaндамаCа тоKталып ™тейін.
МаKсаты: а) мазмaндама жазуCа _йрету, мазмaндаманыS жазу ‰дісімен таныстыру.
‰) KaстардыS аттарымен таныстыра отырып сабаKты жоспарлы т_рде ж_йелі баяндауCа ыKпал ету.
б) Kaстарды KорCауCа, достыK к™мекке, адамгершілікке _йрету.
Корнекі Kaралдар: тексті к™ркем т_рде жазу, KaстардыS суретін салу, жоспар жазу, маKал м‰тел, сюжетті сурет.
€дістер: сaраK жауап, демонстрациялау, т_сіндіру, байKау.
СабаKтыS барысы: `йымдастыру кезеSі.
Балалар, б_гін біз мазмaндама жазуды _йренеміз. Мазмaндама жaмысы берілген таKырып бойынша жазылады. Б_гінгі жазатын мазмaнамамыздыS таKырыбы «JарлыCаш пен торCай» БарлыCымыз мaKият тыSдаймыз. Мен мына м‰тінді сендерге оKып беремін. Балалар, м‰тінніS мазмaнын т_сіндік пе? ШыCарманыS ™н бойындаCы ойды ашу _шін сaраK жауап ‰дісін aйымдастырамын.
-JарлыCаш не салды?
-JарлыCаш aя салды.
-JарлыCаштыS дайын aясын не тартып алды?
-ТорCай KарлыCаштыS aясын тартып алып, ™зі орналасып алды.
-ТорCайды Kуып шыCуCа несі жетпеді?
-ТорCайCа KарлыCаштыS жалCыз ™зініS шамасы келмеді.
-JарлыCаш к™мекке басKа KарлыCаштарды неге шаKырады?
-Шамасы келмеген соS.
-JарлыCаштар т_гел жиналып не істеді?
-JарлыCаштар торCайды _йінен Kуып шыKты.
-JарлыCаш ™зініS aясына Kайта келді ме?
-JарлыCаштар ™зініS aясына Kайтадан келіп Kоныстанды.
Бaдан кейін балалардыS назарын таKтадаCы маKал- м‰телдерге аударамын.
Досы к™пті жау алмайды,
АKылы к™пті дау алмайды.
деген маKалды алдын-ала дайындап жазып ‰келемін. Оны сабаK барысында таKтаCа іліп, м‰нін таKырыппен байланыстыра т_сіндіремін. Jарапайым с™збен айтKанда досыS к™п болса басыSа Kиын жаCдай т_скенде жалCыз Kалдырмайды, Jатты KиналCан кезде Kол aшын береді. Бaдан кейін балалардыS Kaстар туралы білімін кеSейту _шін таKтаCа KaстардыS суретін ілемін.
-Балалар, Kaстар екі топKа б™лнеді. ^й Kaстары ж‰не жабайы Kaстар. ^й Kaстары адамныS асырауымен ™седі, етін жейміз, ж_нін пайдаланамыз. Жабайы KaситардыS да _йде тaраKтап ™спегенменен табиCатKа тигізер пайдасы зор. АCаштарды зиянды ж‰ндіктерден тазартады, еліміздіS, табиCи байлыCымыздыS с‰ні болып саналады. ^й Kaстарына мыналар жатады: Kаз, _йрек, к_ркетауыK, тауыK. Ал жабайы KaсатарCа KарCа, сауысKан, к™гершін, торCай, KарлыCаш. Балалар б_гін біздіS жазатын мазмaндамаыздыS таKырыбы JарлыCаш пен торCай болCандыKтан таKтадаCы суреттен KарлыCаш пен торCайды ажыратып алайыK.
-Балалар, таKтадаCы суреттен KарлыCашты, торCайды ажырата аламыз ба?
-И‰.
-Ендеше, KарлыCаш жайлы айтып ™тейік. JарлыCаш адамдар ж_ретін жерде ж_реді. ОныS басKа Kaстардан ерекшелігі aясын сарайдыS ішіне, адам ж_ретін жерлерге салады. JарлыCаш ™те киелі Kaс. ОныS aясын бaзуCа боламайды.
Мазмaндама барысы толыCыраK т_сінікті болу _шін, оKушылар оны ж_йелі т_рде баяндау _шін жоспар Kaрамын. Бaл жоспар шыCарма кейіпкерініS толыK іс ‰рекетін ашуCа к™мектеседі.
ЖОСПАР
JарлыCаштыS aя салуы.
Дайын aяны торCайдыS тартып алуы.
€лі жетпеген KарлыCаштыS достарын шаKыруы.
ДостарыныS к™мееке келуі.
JарлыCаштыS Kайтадан _йіне Kоныстануы.
Осы жоспарды _йден арнайы плакатKа жазып, дайындап ‰келемін. Дайын жоспарды таKтаCа ілемін. Осы жопар арKылы яCни осы жоспарды пайдалана отырып 1-2 оKушыCа мазмaндама жaмысынан т_сінгенін айтKызамын. Содан кейін балалардыS назарын таKтаCа аударып,
-Осы мазмaндама текстініS ішінде сендерге т_сініксіз с™з бар ма? «И‰» деп жауап береді
МaCалім: Ол Kандай с™здер? деп сaрайды.
Сонда оKушылар: Дайын, шамасы, т_гел, Kуып шыKты, Kоныстанды деп жауап береді.
Ендеше осы с™здерге жеке- жеке тоKталып ™тейік деп с™здік жaмысын ж_ргіземін.
Дайын- салынып біткен.
Jоныстанды -орналасты
Т_гел- барлыCы
Шамасы- к_ші, ‰лі жетпеді деген маCынада.
Осы жоспар бойынша балалар мазмaндаманы жазып аяKтайды.


15