Та?ырыбы: Тіл дамыту саба?ында ?олданылатын дидактикалы? материалдар, символдар, тірек-сызбалар, белгілер.

«Павлодар қаласының №11 сәбилер бақшасы»
Мемлекеттік қазыналық коммуналдык кәсіпорыны
Тақырыбы: Тіл дамыту сабағында қолданылатын
дидактикалық материалдар, символдар, тірек-сызбалар, белгілер.
Тәрбиеші: Камарья Кабыкенқызы Бүркітбаева
Павлодар қаласы. 2016 ж.
Символдардың үлгісі

Әңгіме, ертегі құрастыруда немесе оқылған әңгіме мен ертегінің мазмұнын айтуда, тақпақтарды жаттауда және еске сақтауда осы символдардың көмегі септігін тигізеді.
1-қатар: қыз бала, ұл бала, ересек адам, үй немесе т.б. ғимарат, ойланды, болмайды белгілері
2-қатар: ауа райына қатысты белгілер: күн жылынды, мұз еріді, жылғадан су ақты, құстар ұшып келді
3-қатар: Мысалы: Бұл қандай мезгіл тауып көр, күн жылынады, шатырдан тамшылап ағады, жылғадан еріген қар ағады, құстар ұшып келеді т.б.
Ұл бала
?
Ұл бала
Ұл бала





мұздар

жылғалар
құстар



Т.Б.
құстар
жылғалар
мұздар
?



Тірек сызба үлгілері

Айналамен таныстыру немесе тіл дамыту сабақтарында тірек
сызбаны қолданған тиімді, әңгімелеуде сызбаға қарап айтып
береді, еске сақтауына септігін тигізеді.
?


мұздар
жылғалар

құстар



Ертегіні суреттерден жасалған сызба арқылы әңгімелеу





«Балықшы мысық» ертегісін
арнайы белгі бойынша айту


«Түлкі және шаян» ертегісін
арнайы белгі бойынша айту

Ұйымдастыру әрекетінде қолданылатын сызба түрлері
Балалар символдарды қолданып бір-біріне жұмбақ жасырады, затты, ауа райына қатысты өзгерістерді сипаттайды. Осы құралдарды жүйелі қолдану нәтижесінде байланыстырып сөйлеуге үйренді, өздігінен жұмбақтауға, әңгімелеуге үйренді, сөздік қорын байытып, пікірлерімен алмасуға үйренді.


«Күз туралы әңгіме»
Күзде ағаш жалаңаштанады, құстар ұшып кетеді,
жиі жаңбыр жауады, жел болады, күн суытады,
адамдар қысқа дайындалады


Символдарды қолдану арқылы әңгімелеу


Затты сипаттауда сызбаны қолдану



Жыл мезгілдері бойынша әңгімелеуде
қолданылатын тірек-сызбалар



Ұйымдастыру әрекетінде қолданылатын
дидактикалық материалдар




Тірек-сызбалар

«Қыс туралы әңгіме»

Қыста қар болады, боран болады, құстарға жем береміз, адамдар
жылы киінеді, қардан Аққала жасаймыз, ағаштың түбін жабамыз
қыста шана, шаңғы, коньки тебеміз

«Аң мен үй жануарын ажыратып сипатта»




«Кім қайда тұрады»

Құсқа ұя керек Адам үйде тұрады
Қоянға ін керек Балық суда мекендейді


«Күз» Абай
Сұр бұлт түсі суық қаптайды аспан,
Күз болып дымқыл тұман жерді басқан,
Білмеймін тойғаны ма, тонғаны ма,
Жылқы ойнап, бие қашқан,
Тай жарысқан.
Ертегіні сипаттау, талдау
Ертегінің аты
Қайда болды?
Атап бер, қандай кейіпкерлер болды?
Кейіпкерлердің іс әрекеттері
Көңіл- күйі
Ертегіде не ұнады?


Жануарды сипаттау
Үй, дала жануары 4. Немен қоректенеді
Үлкен, кіші 5. Бұл қандай жануар?
Түсін ажырату
Тірек-сызба арқылы өлеңді жаттау.

Ұшты талдан жапырақ
Сары көбелек секілді
Аспанда жай шатырлап
Тамшы жерде секірді
Жаңылтпаш жаттау
Бір қыз кесте тікті
Кестені түсте тікті,
Кеште тікті

Жаңылтпаш
Қар ақ, мақта да ақ
Қар мақтадай аппақ

«Сюжетті суретті сипаттау»


Суреттің аты қалай аталады?
Оқиғаның орнын көрсететін белгі
Оқиғаның уақытын көрсететін белгі
Суреттің композициясын білдіретін орта
(алдынғы, артынғы, ортада)
Суреттегі тұлғалар
Кейіпкерлердің іс әрекеті
Кейіпкерлердің киімі
Тұлғалардың көңіл- күйімен, мінезі
Түстік-палитра
Сезім-белгісі (нені сезетінін әңгімелейді)