Ежелгі д?ние тарихы п?ні бойынша презентация Ежелгі ?ытай м?дениеті (6 сынып)

Ежелгі Қытай мәдениеті
Сабақтың мақсаты: Үй тапсырмасын тексеру:1.Миға шабуыл (Сұрақтар қою техникасы)
ІІ. Ежелгі Қытайдың негізгі оқиғалары



Жаңа сабақ жоспары





      Қытай жазуы
Қытай жазуы– қытай халқының жазу жүйесі. Қытай жазуы морфема – логографтық жазу саналады. Көне қытай тілінде сөздер бір буынмен, яғни бір ғана иероглифпен жазылса, кейін көп буынды – бірнеше иероглифті сөздер саны ұлғайып, бір буынды сөздер көп буынды сөздердің түбір морфемаларына айналған. Қытай жазуы Дауынкоу өңірінен табылған алғашқы жазудан (қыш ыдыстағы жазу) басталады, бес мыңжылдық тарихы бар. Археологиялық зерттеулер жазудың қытайдың Инь-шан дәуірінде (б.з.б. 2140 – 1711) пайда болғандығын көрсетті. Хань дәуірі тұсында түрліше жазылып жүрген иероглифтер бірізділікке түсті. Китайский шелк 1. Ежелгі Қытай Философиясы Біздің дәуірімізге дейінгі үшінші ғасырдың аяғында пайда болған Ежелгі Қытай философиясы кейінірек негізгі алты философиялық бағытқа — мектептерге бөлінді. Олар: конфуцийшылдық, моизм, заң мектебі (легистер), даосизм, тұрпайы философтар (натурфилософия) және Атаулар мектебі. Біз бұл аталған философиялық мектептердің ішіндегі ең көрнектілері — конфуцийшылдық, даосизм және легистерге ғана қысқаша тоқталамыз. КонфуцийОның негізін қалаушы Кун Фуцзы, яғни Кун — ұстаз. Конфуций б.з.б. 551 жылы шамасында өмірге келген. Бала кезінен-ақ білімге өте құштар болған Ұлы уағызгер көне заман тарихын қызыға оқып, ескі салт-дәстүрлерді өте жақсы көрген. Өмір жолында талай қиындықтарды басынан кешірген Конфуцийдің бойында өзі өмір сүрген ортаға көңілі толмаушылық сезімі белең алды. Ол елдегі бей-берекетсіздіктен құтылу және халықтың тұрмыс-тіршілігін дұрыс жолға қоюдың басты жолы — ата-бабалар дәстүрлері мен зандарына, көне заман тәртібіне оралу деп санады. Конфуцийдің ойынша, бұл мақсатты жүзеге асыру жолындағы шараларды әрбір адам саналы түрде жүзеге асыруы, өз-өзіне жоғары талаптар қоя білуі және қабылданған ережелер мен канондарды мүлтіксіз орындай білуі шарт, міне, сонда ғана қоғамда келелі өзгерістерді жүзеге асыруға мүмкіндік туады. Бүл қағида — оның этикалық-әлеуметтік бағдарламасының негізі болып табылады және Қытайдың мәдени-тарихи дамуына ерекше ықпал жасады Даосизм Атақты ойшыл Лао Цзы идеяларына негізделіп құрылған ежелгі Қытай философиялық және діни дәстүрі (тікелей аудармасы«жол мектебі»), Даосизм - табиғат күштерін мойындаудың және онымен үйлесімділікте болудың маңыздылығын қолдайтынтеория.Даосизм - байырғы Қытай философиясындағы негізгі бір бағыт. Б.з.д. 4-3 ғасырда пайда болған. Даосизмнің негізгі идеялары «Лао-цзы» және «Чжуан-цзы» трактаттарда берілген.«Чжуан-цзыда» конфуцийшілікке қас идеялар айтылып, табиғат қоғамға карсы қойылады. Адам өзін қоршаған міндеттерден босанып, табиғатқа жақын тұрмысқа қайтса, Дао (әлемнің түпкі негізі, сезімге қонбас сырды, тіршіліктің бүтіндігі) жолына келеді деген ой-пікірді білдіреді. Осынымен бірге Даосизмдегі табиғатты зерттеуге шақырған идеялар Қытайда алғашқы іліми түсініктердің және ойлап табулардың шығуына көмекші болады.«Лао-цзыда» дао түсінігі әлемнің маңызы және жаратылыс себебі деген мағына береді. Адам күрес пен қалаулардан бас тартып, өзі менен өзі болып, саяси істерге қатыспау, өкімет елдің тұрмысына зиян келтірмеуі керек деген көзқарастар айтылады. Қытай Буддизмі Буддизм проник в Китай из Индии преимущественно в своей северной форме Махаяны во IIв. Процесс его укрепления и развития в Китае был сложен и длителен. Потребовались многие века и огромные усилия поколений проповедников и переводчиков текстов, чтобы выработались и вошли в обиход китайские эквиваленты индуистско-буддийских понятий и терминов. Кроме того, многое в буддизме с его восприятием жизни как страдания и зла противоречило распространенным в Китае конфуцианским нормам этики и принципам поведения; только содействие параллельно формировавшегося религиозного даосизма, помогло буддистам укрепиться на китайской земле. Неудивительно, что первые буддийские общины воспринимались в Китае лишь как одна из сект даосизма. Ежелгі Қытай мифологиясы Китай – одно из древнейших цивилизованных государств мира. Философские идеи в Китае, берущие начало в глубине веков, чрезвычайно богатые по содержанию и являются огромной кладовой идей в истории познания всего человечества. Шан-ди («верховный владыка», «высший предок», «высшее божество»; в древнейших текстах часто просто Ди), в древнекитайской мифологии и народной религии верховное божество.Шан-ди повиновались духи ветра и дождя, облаков и грома. Паньгу. В китайской мифологии первопредок, порождение животворных сил вселенной инь и ян. Паньгу, в течение долгих 18 000 лет, светлое начало, белок (ян), образовало небо, а мутное, желток (инь), — землю. Чтобы небо и земля не соединились вновь, Паньгу встал между ними, головой подпирая небо, а ногами ступая на землю. В течение 18 000 лет расстояние между небом и землей каждый день увеличивалось на 3 метра. С такой же скоростью рос Паньгу. Наконец он, увидев, что земля и небо уже не соединятся, умер. Дыхание Паньгу стало ветром и облаками, голос — громом и молнией, левый глаз — солнцем, а правый — луной. Руки, ноги и туловище образовали четыре стороны света и горы, из крови и вен возникли реки и дороги. Нюйва. В древнекитайской мифологии женское божество, «сотворившее все вещи в мире», в облике полуженщины-полузмеи. Согласно мифам, Нюйва лепила людей из глины, но так как работа была весьма сложна и трудоемка, богиня стала опускать в глиняную жижу веревку и, выдергивая, стряхивать ее. Из летевших на землю комочков получались предки людей бедных и низкородных. Знатные и богатые произошли от тех глиняных фигурок, которые Нюйва вылепила своими руками. Гуань-ди В китайской народной мифологии и в позднем официальном культе бог войны. В этом образе слились воедино древние представления о боге войны и овеянные легендами истории о действительно существовавшем доблестном воине по имени Гуань Юй, жившем в 160— 219 годах.ЦАЙ-ШЭНЬ В поздней китайской народной мифологии бог богатства. Цай-шэнь особо почитали торговцы. На народных картинах его изображали в виде страшного человека с волосами, торчащими за ушами, сидящим верхом на драконе или тигре. Иногда его изображали сидящим за длинным жертвенным столом, на котором Қытайдың көрнекті орындарының арасында Ұлы Қытай қорғаны алғашқы болып ауызға түседі. «Бізде Ұлы қорғанда болмаған адам, өмірінде ештеңені де көрмеген», деген сөз бар қытайлықтарда
Великая Китайская стена 1-тапсырма
Ежелгі Үнді мәдениетіҰқсастығыЕжелгі Қытай мәдениетіЕжелгі дүниедегі ән мен жырға өте бай елдердің бірі Үндістан.Ауыздан -ауызға таралып,ұрпақтан-ұрпаққа жетіп сақталған екі жыр әлемдік әдебиеттегі «Махабхарата» және «Рамаяна» деп аталатын ең үздік шығармалары бар.Ән-өлеңдері де ақындары да көп болған. Патша билеген. Үндістаннан да, Қытайдан да шәй шыққан.Иероглифтік жазуды қолданған.Қытайда өте ертеде иероглифтік жазу пайда болған. Қытай жазуы әлемдегі қиын және күрделі жазу.Соған қарамастан Қытайда б.з.б. I мыңжылдықтың бірінші жартысында-ақ кітаптар жазылған.Б.з. б. II ғасырда Қытайда қағаз пайда болды.Сөйтіп, әлемде бірінші рет қағазға жазу қалыптасты. “Венн диаграммасы”
style.rotation 2-тапсырмаМына тарихи даталардың оқиғаларын естеріңе түсіріп, жазыңдар.

3-тапсырмаЖауаптарын сәйкестендіріңдер. №СұрақтарыЖауаптары1Өте ертеде иероглифтік жазу қайда пайда болды ? Арнайы пеште қайнатып, қоймалжың күйге келтіріп,одан соң қағазға айналдырған.2Кун-фуцзы (Кунфуций) қашан дүниеге келген ?Қытай елінің тарихын жазуға кірісті.3Сыма Цянь әкесінің өсиеті бойынша не жазуға кірісті ? «Шай»сөзі қытайлықтардан шықты.Алғаш шайды сырқат адамның күш-қуатын сақтайтын дәрі ретінде пайдаланған. Кейіннен сусын ретінде қолданды.Сөйтіп,ол басқа елдерге де тарады. 4Алғаш шайды қалай пайдаланған ?Кун-фуцзы б.з.б. 551 жылы дүниеге келген. 5.Қытайлықтар ұсақ,жұмсартылған маталардың қалдықтарын неге айналдырған ?Қытайда



4-тапсырма
5-тапсырмаТарихи диктант.Сөйлемдерді толықтырыңдар. 1.Ежелгі Қытайда ән-өлеңдері де,.................(ақындары) да көп болған.2.Солардың бірі б.з.б. II ғасырда өмір сүрген...................(Сыма Сянжу ) атты ақын.3.Қытайдың сонау ежелгі замандардағы..................( иероглифтік ) жазулары бүгінгі күнге дейін сақталған.4.Сыма Цянь әкесі қайтыс болған соң, сарай................(тарихшысы ) болып тағайындалады.5. «....................»( Тарихи жазбаларда) қытай тарихының өте үлкен кезеңіндегі-екі жарым мың жылдағы оқиғалар баяндалады.

style.rotation


6-тапсырмаӨздеріңді тексеріңдер. Тест жұмысы

7-тапсырмаТақырыптың түйінді сөздеріКелтірілген сөздердің қайсысы Қытай мәдениетіне жатады ?Бұлармен бірге жоғарыда айтылған жібек матаны,жұлдыздар картасын да алғаш қытайлықтар ойлап тапты.III ғасырда қазіргі Иранның солтүстігінде Парфия мемлекеті пайда болды. Алғашқы адам пайда болды.Ол Паньгу деп аталды.Ману заңдарын оқи отырып ежелгі үнділіктердің шаруашылығы, әдет-ғұрыптары туралы мәліметтер ала аламыз.Мылтық атуға арналған оқ-дәрісін алғаш ойлап тапқан да қытайлықтар. Бұл жаңа -дін буддизм деп аталады.
8-тапсырмаБілемінБілгім келеді ҮйрендімББҮ Тақырыбы: Ежелгі Қытай мәдениеті

style.rotation 1. Мәтінді оқып келу мазмұндау.2. «Қытайдың мәдениеті »тақырыбында шығарма жазып келу.IV.Үйге тапсырма: V.Бағалау
style.rotation
style.rotationppt_wppt_y