Карбон ?ыш?ылдары (11 класс) Презентации

Үй тапсырмасын тексеру Сұрақ – жауап1. Оттекті органикалық қосылыстарға қандай кластарды жатқызуға болады?2. Олардың көмірсутектерден қандай айырмашылығы бар?3. Альдегидтерге тән сапалық реакция қалай аталады?4. 40% формальдегид ерітіндісі қалай аталады?5. Күміс айна реакциясы дегеніміз не? 1. Карбон қышқылдарының құрамыМолекуласында – СООН карбоксил тобы болады. O (карбонил тобы)R – (COOH)x немесе R – C ОН (гидроксил тобы)немесе CnH2n+1 COOH 2. Карбон қышқылдарының жіктелуі.1. Көмірсутек радикалының табиғатына байланысты жіктеу.         Карбон қышқылдары Ароматты Қаныққан Қанықпаған СН3СООН сірке (этан) қышқылы, СН3СН2СООН пропион (пропан) қышқылы, С17Н25СООН стеарин қышқылы СН2 = СН – СООН пропен (акрил) қышқылы, С17Н33СООН олеин қышқылы СООН Бензой қышқылы Карбон қышқылдары Көпнегізді Бірнегізді СН3СООН – сірке қышқылы,СН2 = СН – СООН акрил қышқылы НООС – СООН қымыздық қышқылыНООС – СН2 – СООН янтарь қышқылы Қосымша функциональды топтары бар қышқылдарда боладыМыс: СН3 – СН – СООН ОН Сүт қышқылы СН2 – СООН NH2 Аминсірке қышқылы 3. Карбоксил тобының құрылысы Оᵟ- OR → Cᵟ+ R – C О←Н O- + H+Т: құмырсқа қышқылы құрылымдық формуласы ОН – С ОН Электрондық формуласы ꞉꞉ O H : C ̤ : O : H Ё 4. Атаулары және изомерлеріСН3 – СН – СООН 2 метилпропан қышқылы СН3 СН3СН3 – С – СООН 2,2 диметилпропан қышқылы СН3 СН3СН3 – С – СН2 – СООН 3,3 диметилбутан қышқылы СН3 СН3 – СН2 – СН2 – СООН май немесе бутан қышқылы OСН3 – C С2Н5 Этилацетат СН3 – СН – СООН Изомай немесе метилпропан қышқылы СН3 5. Карбон қышқылдарының табиғатта кездесуі және алу жолдарыСН3 – СН2 – СН2 – СН3 [O] Алкандарды – Н2О 2СН3 – СООН Спирттерді СН3 – СН2ОН – Н2О СН3 – СООН [O]Альдегидтерді СН3 СНО СН3 – СООН О [O]Кетондарды СН3 – С – СН3 Н СООН + СН3СООН тотықтырып аладыАлкендерді СО, Н2О, Kt, P, t → R – COOH R – CH = CH2 + CO + H2O kt R – CH2 – CH – COOH R – OH + CO→ R – COOH 6. Физикалық қасиеттері:Н – СООН СН3 – СООН И, сұйық, Н2О ЕмСН3 – СН2 – СООН СН3 – СН2 – СН2 – СООН (Н2О) Ае Жағымсыз иістіҚайнау температурасы спирттерге қарағанда карбон қышқылдарында жоғары болады. Себебі: 2 карбон қышқылдарының арасында молекулааралық сутектік байланыс түзіліп димерленді. Oᵟ- … Hᵟ+→ OR – C C – R O ← Hᵟ+ … Oᵟ- 7. Химиялық қасиеттері Төрт түрлі реакция жүреді   C * R – C диссоциациялану, тұз түзілу CH ᵟ+ O *R – C күрделі эфир, ацилгалогенид түзу, тотықсыздану OH реакциясы * Декарбоксилдеу реакциясы R - COOH * L – галоген карбон қышқылының түзілуі  5. Күрделі эфир түзілуі (этерификациялау) О О СН3С + С2Н5ОН → СН3 – С + Н2О ОН С2Н56. Декарбоксилдену ОСН3 – С NaOH + CaO CH4 + CO2 О – Н t 8. Көмірсутек радикалы бойынша реакцияға түсуі H HCL – CL + H – C – COOH → CL – C – COOH + HCl H H хлорсірке қышқылы Тест сұрақтары Білемін Білгім келеді 1.Молекуласында карбоксил тобы болады. 1.Халықаралық атаулары.Мыс: метан қышқылы, этан қышқылы 2.Сірке қышқылы бір негізді әлсіз қышқыл. 2.Этерификация реакциясы. 3.Сірке қышқылы зат алмасу процесіне қатысады. 3.Декарбоксилдену реакцисы. 4.Қаныққан карбон қышқылдары иісті, суда ерімейді. 4.Химия өнеркәсібінде сірке қышқылының алынуы. Қолданылуы Карбон қышқылдарының құрамында R – COOH карбоксил тобы толады. Карбон қышқылдары әлсіз қышқылдар, карбон қышқылдарытуындылары өнеркәсіппен тұрмыста кең қолданылады.  Қолданылуы1. Дәрі-дәрмектер2. Тұздар3. Ацетат жібегі4. Тамақ өнеркәсібі5. Жемістер эссенциясы6. Лактардың еріткіші7. ­Өсімдік зиянкестерімен күресте8. Өсімдіктердің өсуін тездететін заттар9. Мата бояуда10. Кинопленкаларда Үйге тапсырма §10.1; 10.2; 10.3 оқу