А?заны? ішкі ортасы. ?анны? ??рамы мен ?асиеттері

“Жай мұғалім хабарлайды, Жақсы мұғалім түсіндіреді, Керемет мұғалім көрсетеді,Ұлы мұғалім шабыттандырады” Уильям Уорд Тақырыбы:Ағзаның ішкі ортасы. Қанның құрамы мен қасиеттері Орындаған:1.Жамбыл ауданы Ақтерек орта мектебініңбиология пәні мұғалімі Алмасбекова Нуршакуль Кыдырбековна Тақырыбы: Ағзаның ішкі ортасы. Қанның құрамы мен қасиеттерімақсаттары: 1.Білімділік оҚУШЫЛАРҒА АҒЗАНЫҢ ІШКІ ОРТАСЫ ТУРАЛЫ ТОЛЫҚ МАҒЛҰМАТ АЛУ ;ҚАННЫҢ ҚҰРАМЫН, ҚЫЗМЕТІН БІЛУ 2.Дамытушылық тАРАУ БОЙЫНША АЛҒАН БІЛІМ, БІЛІК ДАҒДЫЛАРЫН , МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨЗҚАРАСЫН ДАМЫТУ.3.Тәрбиелік: оҚУШЫЛАРДЫ ҰЙЫМШЫЛДЫҚҚА, ӨЗАРА САБАҚТАСТЫҚҚА , ГИГИЕНАҒА, ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУҒА ТӘРБИЕЛЕУ; сАБАҚТЫҢ ТҮРІ: ЛЕКЦИЯсАБАҚТЫН ӘДІСІ: «иНТЕРАКТИВТІ МОДУЛЬДЫ ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ»кӨРНЕКІ - ҚҰРАЛДАР:эЛЕКТРОНДЫ ОҚУЛЫҚ, «аCTIVSTUDIO» БАҒДАРЛАМАСЫ БОЙЫНША ФЛИПЧАРТ, КЕСТЕЛЕР, ТІРЕК СЫЗБАЛАР. Оқушы нені білу керек: 1.Ағзаның ішкі ортасын және оның маңызын білу;2.Қанның құрамын, құрылыс ерекшеліктерін;3.Лейкоциттердің құрылысын , қызметін, маңызын білу;4. Тромбоциттердің құрылысын , қызметін, маңызын білу;5. Эритроциттердің құрылысын , қызметін, маңызын білу;6.Қан топтарын білу; Резус фактор; 7.Иммунитет түрлерін; Қан аурулары; ЖИТС дерті;   Оқушы нені меңгеруі керек: 1. Ағзаның ішкі ортасындағы сұйықтықтарды ажырата білу;2.Қанның атқаратын қызметтерін талдай білу;3.Қан жасушаларының атқаратын қызметтеріне , құрылысына байланысты ажырата білу;4.Лимфа айналымын және оның маңызын айта білу;5.Қанның төрт тобын ажыратып, донор- рецепиент сәйкестігін білу;6.Вакцинацияның маңызын; Қан ауруларының алдын алуын білу.7.Ғалымдардың ашқан еңбектерін білу.  Негізгі ұғымдар:Эритроцит, лейкоцит, тромбоцит; Плазма, лимфа; Гомеостаз;Гемоглобин, Оксимемоглобин, Карбоксигемоглобин; Фагоциттер; Фагоцитоз, Фагоцитоз теориясы, И.И. Мечников. Агглютинация; Қан тобы. , Рецепиент , донор, резус фактор. Иммунитет, антиденелер,туа біткен иммунитет, енжар иммунитет, белсенді иммунитет. Емдік қан сарысуы.   {5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A}Модуль құр-мыСағат саныМодульдың мазмұныуақытыІ.Кіріспе бөлімі1сабақ  1. Модуль құрылымы, мақсаты2.Лекция .Ағзаның ішкі ортасы және оның маңызыҚанның құрамы мен қасиеттері.3.Зертханалық жұмыс5мин30мин1 0 мин2 сабақ1.Лекция.Лимфа .Қан топтары. Иммунитет2. Кестемен жұмыс3. Терминология. Дәптермен жұмыс30 мин5 мин.10 мин.ІІ.Сөйлесу бөлімі3 сабақ1.Қарлы- кесек ойыны (меңгерту)2.Сергіту сәті2.Өзін- өзі бағалау35 мин.5мин.5 мин.4 сабақ1.Ойын «Өз жартынды тап» (пысықтау)2.Футбол ойыны3.Өзін- өзі бағалау10 мин.30 мин.5 мин. 5 сабақ1.Жеке, топтық жұмыс ( бекіту)2.Өзін- өзі бағалау40мин.5 мин.6 сабақ1.Бақытты сәт (бекіту)45 мин.ІІІ.Қорыт.бөлімі7 сабақ1.Бақылау жұмысы ( тест, биологиялық диктант)45 мин. VII бөлім. Ағзаның ішкі ортасы. Қанның құрамы мен қасиеттері (7сағат) Кіріспе бөлімі Лекция №11- сабақ Ағзаның ішкі ортасықанжасушааралық,ұлпааралық сұйықтықлимфа Қанның атқаратын маңызды қызметтеріқорғаныштасымалдаугомеостазжылу реттеугуморальдық Қан сарысуы-55%Су -90%Тұздар-NaCl 9%-дықГлюкоза - 0,12%Майлар - 0,8%Нәруыз – 7-8%Глобулиндер- қорғаушыФибриноген-ұйытушыҚан жасушалары -45% арнаулы элементтерСұйық қан ұлпа – ҚАН - 5литр дене массасының 6-8% Қан жасушаларыЭритроциттер- 1мм қанда 4,5-5 млн. Ең ірі жасуша , екі жағы ойық дискі. Ядросы жоқ Құрамында гемоглобин нәруыз бар- Fe 120-140г қызыл түсті газ тасымалдайдыЛейкоциттер-1 мм қанда 6-8 мың.Ядросы бар, амеба тәрізді, қозғалады.Бактерияларды жояды.Тромбоциттер –1 мм қанда 250-400 мың өте ұсақ , ядросы жоқҚанқатпа тұзеді. акт Зертханалық жұмыс №8Тақырыбы: Адам қанымен бақа қанын салыстыруКұрал жабдықтары:микроскоп, микропрепараттарЖұмыс барысы:көру,салыстыру,суретін салу, қорытынды шығаруҚорытынды шығарады:Адам қаны оттегіне қаныққанБақа қаны аралас. Кіріспе бөлімі Лекция №22-сабақ жарақаттану=тромбоциттердің бүлінуіФибриногенФибрин-қанқатпа жасушалары (ұйыған қан) Фибрин-ерімейтін нәруызАнтигемофильдік фактор+CaҚанқатпа түзу сызбанұсқасы Қанның түзілуіҚан түзетін мұшелер:Сүйектің қызыл кемігіТимусКөкбауыр бадамшаларсоқырішекЖетілу орны , жинақталуыҚан жасушаларыныңбұзылуы:БауырКөкбауырТимусЛимфа түйіндеріҚанның жинақталуы:Көкбауыр 0,3литрӨкпе 0,5 -1,2литрБауыр 0,5литрТері 1литр ИммунитеттабиғижасандыТуа пайда болғанЖүре пайда болғанБелсенді(вакцина)Қан сарысуы ҚАН ТОПТАРЫІ ІІ ІІІ ІV ҚАН АУРУЛАРЫ:1.Анемия-қаназдық : темір, гемоглобин, эритроциттер немесе қантапшылығы2.Гемофилия-іштен қан ұйымайтын болып туған ауру3.Лейкемия- «аққан», қан обыры: лейкоциттердің-қанның ақ жасушаларының молдығы. Жаңа терминдер:Лимфа, лимфоцит, гомеостаз, гуморальдық;эритроцит, лейкоцит, тромбоцит;оксигемоглобин, карбоксигемоглобин, фагоцитоз, агглютинация, реципиент. Сөйлесу бөлімі Қарлы - кесек ойыны (меңгерту) 3-сабақ Оқушыларды 5 топқа бөлуӘр оқушыға тиісті рөлдер – бақылаушы, сыншы,оқушы, қорғаушылар, жүргізушілер тағайындаладыСол рөлдерге сәйкес тапсырмалар беріледі.Әр топ басшысына бағалау- бағыттау парағы беріледі. 1 топ Эритроциттер 2 топ Лейкоциттер 3 топ Тромбоциттер 4 топ Лимфалар 5 топ Иммунитет«Бірін-бірі оқыту» топтық жұмыс 1 топАғзаның ішкі ортасы неден түзілген?Қан неден тұрады?Қан қандай қызмет атқарады?Эритроциттер қандай қызмет атқарады?Эриторциттердің құрылысы мен қызметі неге байланысты? 2 топ1.Лейкоциттердің құрылысы мен қызметі неге байланысты?2.Жұқпалы аурулар неге байланысты?3.Фагоцитоз құбылысы неге байланысты?4.Фагазитозды кім ашты?5.Лейкоцит тіршілігінің кезеңдері? 3 топ1.Тромбоциттердің құрылысы мен қызметі қандай?2.Қанның ұюы қалай жүреді?3.Гемофилия ауруы қалай сипатталады?4. Қанның ұюы үшін қандай жағдай қажет ?5.Фибриноген дегеніміз не? 4 топ1.Лимфа жүйесінің құрылысы қандай?2.Лимфа құрамы қандай?3.Лимфа түйіндері қалай түзілген және қандай қызмет атқарады?4. Ұлпа сұйықтығын зиянсыздандыру және сүзу қайда жүреді ?5.Фагоциттер қандай қызмет атқарады? 5 топ1.Қан топтары қандай болады?2.Қандай белгілеріне байланысты қанды топқа бөледі?3.Резус фактор дегеніміз не?4.Агглютинация дегеніміз не?5.Донор, рецепиент дегеніміз кім? Бағалау парығы {5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A}-1-2-3-4-5Т о п т ы ң ортақ ұпайыЛейкоцитЭритроцитТромбоцитЛимфаИммунитет ОРТАҚ БАҒАЛАУ ПАРАҒЫ 4- сабақБақытты сәт ойыны (бекіту бөлімі)
ppt_xxshearppt_x 1 гейм «Бой сергіту» 2 топАнемия (қаназдық) ауруы1 топ Ақ қан ауруы 2 гейм 1топТаулы жерде өмір сүретін адаммен қалалы жерде тұратын адамның қанындағы эритроциттердің айырмашылығын айтыңыз? 2 топ Лейкоциттердің қорғаныштық қызметіне күнделікті өмірден мысал келтіру.«Басқатырғылар» 3 гейм «Сен- маған, мен- саған» (үй тапсырмасы)Командалар бір -біріне екі сұрақтан қояды 4 гейм«Жұмбақтас» 1 топГемофилия 4 гейм 2 топ 5 гейм«Көсемдікке ұмтылу» 1.Қазіргі кезде жарнамаланып жатқан вакцина түрі 2.Қан құю орталықтарындағы кемшіліктер. (мысал келтіру) Бала, ойын, дәріхана Тұқым қуалайтын аурулар Бағалау парағы{5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A} топ1гейм2гейм3гейм4гейм5геймқорытындыБағалау критерийлері«5»-9-10«4»-8-7«3»-5-6«5»-4«4»-3«3»-1-2«5»-3«4»-2«3»-1«5»-2«4»-1«3»-0«5»-10-12«4»-7-9«3»-3-6-4А- тобы1-101-41-31-21-12Артық уақытДұрыс жауап саныБаға СинквейнҚанАлқызыл, сұйықҚорғайды, тасымалдайды, жылу реттейді Адамда бес литр қан боладыӨмір РЕФЛЕКСИЯ 7сабақ Қорытынды бөлімі
ppt_xxshearppt_x Биологиялық диктантАдам организмінің ішкі ортасын _____ , ______,_______түзеді .Ұлпа сұйықтығы қанның сұйық бөлігі __________түзіледі.Лимфа тамырлары қан капиллярлары сияқты барлық ______ мен _______енеді.Организмді_______бактериялардан қорғауға қатысады.Эритроцитте ерекше нәруыз –қанға қызыл түс беретін ______ болады.Гемоглобин эритроциттерде оттекті байланыстырып, берік емес қосылысқа ______айналады.Бұл құбылысты И.И Мечников ашып, оны _______ деп атады. Тест сұрақтары Қолданылған әдебиеттер:1.Модульдік оқыту технологиясы оқушыны дамыту құралы ретінде авторы: М.М Жанпейсова2.Биология Адам Алматы «Мектеп» 2008 жыл авторлары: Е.Очкур, Л.Аманжолова,Р.Жұмабаева3.Биология 8 сынып Алматы «Атамұра» 2012 жылавторлары : Р.Әлімқұлова, Р.Сәтімбеков,А.Соловьева4.Биология Республикалық ғылыми- әдістемелік Журнал №4 5.Ақпараттық желілік жүйе. НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!