Бастауыш сынып о?ушыларыны? функционалды? сауаттылы?ын арттыруда ?олданылаын тиімді ?дістер
«Jостанай Kаласы ‰кімдігініS білім б™лімініS
№3 мектеп-гимназиясы» ММ
JазаK тілі мен ‰дебиет п‰нініS мaCалімі:
Jабдырашова Айк_міс JабимоллинKызы
Бастауыш сынып оKушыларыныS функционалдыK сауаттылыCын
арттыруда Kолданылаын тиімді ‰дістер
Білім алу - батылдыK, оны толыKтыру – даналыK, ал шебер Kолдана білу – ™нер!
Елбасы Н.€.Назарбаев «JазаKстан-2050» Стратегиясында: «БалаларымыздыS жалпы барлыK жеткіншек aрпаKтыS функционалдыK сауаттылыCына да зор к™Sіл б™лу Kажет. Балаларымыз Kазіргі заманCа бейімделген болу _шін бaл аса маSызды» деп атап к™рсетті. Jазіргі заманныS осындай ерекше талабын орындау да ™зініS ™ткір ой – ™рісімен, шабытты шыCармашылыCы мен ордалы білім мекемесініS маKтауCа да, маKтануCа да лайыK aстаздар Kауымы талмай еSбек ете бермек.
JазаK тілініS т_сіндерме с™здігінде: «фукционалды aCымы бір н‰рсеніS Kaрылысы, Kaрамынан емес, Kызметінен болатын, соныS ‰рекетіне байланысты болады» – деп сипаттама беріледі. Бaдан «функция» категориясы белгілі бір заттыS атKаратын Kызметіне немесе іс-‰рекетіне Kатысты айтылатыны танылады. Мысалы: аKпарат KaралдарыныS функциясы – халыKKа аKпарат тарату. Ал «функция» aCымы адамCа Kатысты айтылCанда, оныS іс-‰рекетіне байланысты Kарастырылады. ЖоCарыда сауаттылыK адамныS білімділігіне Kатысты aCым екені наKтыланды. ЯCни, «функционалдыK сауаттылыK» белгілі бір кезеSге сай субьектініS алCан білімі мен білігі негізінде сауатты іс-‰рекет ете алуы деген маCынаны білдіреді.
«€леуметтік-экономикалыK жаSCырту – JазаKстан дамуыныS басты баCыты» атты Елбасы Нaрсaлтан €бішaлы НазарбаевтыS 2012 жылCы 27 KаSтардаCы JазаKстан халKына [ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ] мектеп оKушыларыныS функционалдыK сауаттылыCын дамыту маKсатында бес жылдыK aлттыK жоспарды Kабылдау міндеті Kойылды.
Осы міндетті ж_зеге асыру барысында Мектеп оKушыларыныS функционалдыK сауаттылыCын дамыту ж™ніндегі 2012 - 2016 жылдарCа арналCан aлттыK іс-Kимыл жоспардыS маKсат, міндеті наKтыланып жасалды. `лттыK жоспарда мектеп оKушыларыныS функционалдыK сауаттылыCын дамыту _шін т™мендегідей кешенді жоспар жасалды. Олар: мазмaндыK, оKу-‰дістемелік, материалдыK-техникалыK іс-шаралар кешені. Бaл кешен JазаKстан РеспубликасындаCы білім сапасын жетілдірудіS негізгі баCдары ретінде мектеп оKушыларыныS функционалдыK сауаттылыCын дамыту барысында жасалатын іс-шаралардыS маKсаттылыCын, біртaтастыCын ж‰не ж_йелілігін негізге ала отырып дайындалCан.
АталCан `лттыK жоспардыS маKсаты - JазаKстан РеспубликасындаCы мектеп оKушыларыныS функционалдыK сауаттылыCын дамыту _шін жаCдай жасау. Ол _шін т™мендегідей міндеттер Kойылды: Мектеп оKушыларыныS функционалдыK сауаттылыCын дамытудыS отандыK ж‰не халыKаралыK практикасын зерделеу.
Мектеп оKушыларыныS функционалдыK сауаттылыCын дамыту бойынша шаралар ж_йесін іске асырудыS тетіктерін аныKтау. Білім мазмaнын жаSCыртуды Kамтамасыз ету: стандарттар, оKу жоспарлары мен баCдарламалар.
Білім беру процесін оKу-‰дістемелік Kамтамасыз етуді ‰зірлеу. Мектеп оKушыларыныS білім сапасын баCалау ж‰не мониторинг ж_ргізу ж_йесін дамыту.
МектептіS ж‰не Kосымша білім беру ж_йесі aйымдарыныS материалдыK-техникалыK базасын ныCайту.
Осы `лттыK жоспардыS маKсатын орындау – еS алCаш мектептегі бастауыш сатыдан басталады.
Бастауыш саты –
Бaл оKушы тaлCасы мен санасыныS KарKынды дамитын Kaнды, Kайталанбайтын кезеSі. СондыKтан бастауыш мектеп – оKушыны тaлCа етіп KалыптастырудыS алCашKы баспалдаCы.
ПрезиденттіS жолдауында: «`лттыS б‰секеге Kабілеттілігі бірінші кезекте білім деSгейімен айKындалады» - деген байламы жеке адамныS KaндылыCын арттыру, оны дайындайтын aстаз жауапкершілігініS ™суі, тынымсыз еSбек, сапалы н‰тиже деген aCыммен егіз.
Т‰уелсіз ел тірегі – білімді aрпаK.
Jазіргі бастауыш мектеп жаCдайындаCы білім берудіS aлттыK моделіне ™ту оKыту мен т‰рбиелеудіS соSCы ‰діс-т‰сілдерін, жаSа инновациялыK педагогикалыK технологияны игерген, психологиялыK-педагогикалыK диагностиканы Kабылдай алатын, педагогикалыK жaмыста KалыптасKан бaрынCы ескі с_рлеуден тез арада арылуCа Kабілетті ж‰не наKты т‰жірибелік іс-‰рекет _стінде ™зіндік даSCыл жол салуCа икемді, шыCармашыл педагог-зерттеуші, ойшыл мaCалім болуын Kажет етеді. Осындай білікі мaCалімдер бастауыш сынып оKушыларыныS функционалдыK сауаттылыKтарын арттыруда тиімді ‰діс-т‰сілдерді Kолданады.
Жалпы функциональдыK сауаттылыK деген aCымды таратып айтар болсаK, адамдардыS (жеке тaлCаныS) ‰леуметтік, м‰дени, саяси ж‰не экономикалыK Kызметтерге белсене араласуы ж‰не ™мір бойы білім алуына ыKпал ететін базалыK факторы. ЯCни б_гінгі жаkандану д‰уіріндегі заман аCымына Kарай ілесіп отыруы. Бaл жаSа Cана ™мірге бейімделіп келе жатKан жас б_лдіршіндердіS Kалыптасуы, ™мірге, мектеп ™міріне бейімделіп кетуі. МaндаCы басшылыKKа алынатын функциональдыK сапалар: оKушыныS белсенділігі, шыCармашылыCы, ойлауы, шешім Kабылдай алуы, Kабілеттілігі т.б. ЯCни, жалпы білім беретін мектептерде JазаKстан республикасыныS зияткерлік, дене ж‰не рухани тaрCысынан дамыCан азаматын Kалыптастыру, оныS физикалыK Kaбылмалы ‰лемде ‰леуметтік бейімделуін Kамтамасыз ететін білім алудаCы Kажеттіліктерін KанаCаттандыру болып табылады.
ФункционалдыK сауаттылыK – адамныS сыртKы ортамен Kарым-KатынасKа т_се алу Kабілеті ж‰не сол ортаCа барынша тез бейімделе алуы мен Kарым-Kатынас жасай алу деSгейініS к™рсеткіші. Олай болса, функционалдыK сауаттылыK тaлCаныS белгілі бір м‰дени ортада ™мір с_руі _шін Kажетті деп саналатын ж‰не оныS ‰леуметтік Kарым-Kатынас жасауын Kамтамасыз ететін білім, білік, даCдылардыS жиынтыCынан Kaралады. Ал кеS маCынасында ол тек білік пен білімділік ‰леміне барудыS жолы Cана емес, ол – aлттыS, елдіS немесе жеке адамдар тобыныS м‰дени ж‰не ‰леуметтік дамуыныS ™лшемі. Осындай сапалыK сипаты тaрCысынан KараCанда функционалдыK сауаттылыK жеке адамды дамытудыS тетігі ретінде Kолданылады. ФункционалдыK сауаттылыK оKушылардыS сыртKы ортамен Kарым-Kатынас жасау Kабілеті, оKушылардыS ™згермелі ™мірге бейімделуініS шарты, оKушылардыS жеке бас Kабілеттерін дамытудыS тетігі, оKушылардыS ‰леуметтік даCдыларын дамытудыS негізі, ‰леуметтік-м‰дени дамуыныS ™лшемі, білім, білік, даCдыларыныS Kaзіреттілікке aласу жолы. Ол оKушылардыS KатысымдыK, аKпараттыK, проблемалардыS шешімін табу KaзіреттіліктерініS бірлігінен Kaралады. Мемлекеттік білім стандарты деSгейіне оKыту _рдісін aйымдастыру жаSа педагогикалыK технологияны ендіруді міндеттейді. СондыKтан оKу-т‰рбие _рдісіне жаSа инновациялыK ‰діс-т‰сілдерді енгізу оKушылардыS білімге деген KызыCушылыCын, талпынысын арттырып, ™з бетімен ізденуге, шыCармашылыK еSбек етуге жол салу.
ОKу т‰рбиесі _рдісінде педагогикалыK жаSалыKтарды енгізу IV кезеSнен тaрады:
І. ЖаSа идеяны іздеу
ІІ. ЖаSалыKтарды aйымдастыру
ІІІ. ЖаSалыKтарды енгізу
ОKу – т‰рбие _рдісінде жаSа инновациялыK ‰діс-т‰сілдерді пайдалану
IV. ЖаSалыKтарды бекіту
JазаKстан РеспубликасыныS «Білім туралы» ЗаSында оKыту формасын, ‰дістерін, технологияларын таSдауда к™п нaсKалыK KаCидасы бекітілген, білім мекемелерініS педагогтарына ™зіне оSтайлы нaсKаны тиімділігіне Kарай пайдалану мaCалімнен _лкен шеберлікті талап етеді.
Бастауыш мектеп оKушыны тaлCа етіп KалыптастырудыS алCашKы баспалдаCы.
ИнновациялыK технологиялардыS бастауыш мектептігі білім сапасын арттыру:
€р сабаKта интерактивті ‰дістерін Kолдану;
€р оKушыныS психологиялыK ерекшеліктерін ескеру;
Міндетті деSгейдегі білімді Kалыптастыра отырып, м_мкіндік деSгейлерін ашу;
ИнновациялыK технологияларды сынау арKылы тиімділігін арттыру, мектеп жаCдайына бейімдеу;
Бастауыш сынып мaCалімдері ™з сабаKтарында оKушылардыS тілін дамытуда, ™здік жaмыс жасау, ™з даCдыларын Kалыптастыруда ™з ойларын еркін жеткізе алуCа баулуда.
СабаKта Kолданылатын ‰дістер к™мегімен жеке тaлCа ретінде жан-жаKты дамыCан, шыCармашылыK ойлау білімі меSгеріледі.
ПедагогикалыK технологияларды талдау барысында мына факторлар ескерілуі керек:
Алынып отырCан технология сабаKтыS таKырыбы мен мазмaнына сай болуы;
Тиімділігі, ж_йелілігі ж‰не басKа жаKтары.
ХХІ Cасырда барлыK елдер бірінші орынCа білім беру сапасын Kояды. ОныS ™лшемі тек сауаттылыK деSгейімен (жазу, оKу, есептеу) ™лшенбейді, оныS критерийі - функционалдыK сауаттылыK.
Бaл проблемаларды шешуде жаSа технологиялардыS атKаратын орны б™лек. БолашаKта ™ркениетті елдердіS жоCары технологиясын меSгерту, д_ниеж_зілік білім кеSістігіне шыCу-б_гінгі к_нніS маKсаты
13 EMBED PowerPoint.Slide.12 1415
13 EMBED PowerPoint.Slide.12 1415
13 EMBED PowerPoint.Slide.12 1415
13 EMBED PowerPoint.Slide.12 1415
13 EMBED PowerPoint.Slide.12 1415
13 EMBED PowerPoint.Slide.12 1415
13 EMBED PowerPoint.Slide.12 1415
13 EMBED PowerPoint.Slide.12 1415 Бастауыш сынып оKушыларыныS функционалдыK сауаттылыKтарын арттыру барысында KалалыK шыCармашылыK тобы 2012-2013 оKу жылында Орыс тілде оKытылатын мектептерде бастауыш сынып оKушыларына арнап «ОKушылардыS функционалдыK сауаттылыKтарын арттыруCа арналCан тапсырмалар жинаCын (1-4 сынып)» жазып, республикалыK ISBN лицензиясын алды.
УДК 373,167,1
ББК 74,26
О – 52
ISBN 978-601-7384-02-9
ФункционалдыK сауаттылыKKа арналCан тапсырмалар:
С™здерді Kaрап айт
Тез с™з Kaрап, оKы
Сымнан с_рінбей ™т.
СуретшініS Kатесін тап.
ПайдаланылCан ‰дебиеттер:
1. Н.А.Назарбаев. €леуметтік-экономикалыK жаSCырту – JазаKстан дамуыныS басты баCыты. // Ана тілі газеті. № 5, 2-8 аKпан, 2012 ж.
2. Мектеп оKушыларыныS функционалдыK сауаттылыCын дамыту ж™ніндегі 2012 - 2016 жылдарCа арналCан aлттыK іс-Kимыл жоспары.
3. Ж.Аймауытов. Бес томдыK шыCармалар жинаCы. І^ том. Алматы, Bылым, 1998ж – 437 бет.
4. Ж.Аймауытов. Бес томдыK шыCармалар жинаCы. ^ том. Алматы, Bылым, 1999ж – 301 бет.
Root Entry