??зыреттілік т?р?ысынан студенттерді? ?ылыми-зерттеу ж?мыстарын ?йымдастыруды? м?селелері.
Ж.Досхaхамедов атындаCы педагогикалыK колледжініS оKытушысы : Г_лбаршын М_тиCоллаKызы Сапахова.
Орал Kаласы
ТаKырыбы: Jaзыреттілік тaрCысынан студенттердіS Cылыми-зерттеу жaмыстарын aйымдастырудыS м‰селелері.
ЕліміздіS к™шін болашаKKа с_йреп апаратын негізгі к_штіS бірі – білім. Ал елдіS ертеSі тереS білімді, ой - ™рісі мен таным – т_сінігі биік жас aрпаKтыS Kолында. Олай болса, біздіS басты міндетіміз – жаSа заман _рдістеріне с‰йкес экономикалыK ‰леуметімізді молайту _шін Kажыр – Kайрат к™рсете білетін, CылымныS мол жетістіктерімен KаруланCан, алCан білімдерін ‰лемдік талаптармен _ндестіре алатын жастарды т‰рбиелеу.
Бaл аумаKты м‰селелерді ж_зеге асыруда аса маSызды, KоCамныS белсенді ™кілі, жетекші тaлCасы – мaCалім. ХалыKKа білім беру ж_йесін жетілдіру м‰селелері мaCалімдердіS к‰сіби даярлыKтарыныS жоCары болу сапаларына ‰рдайым талаптар ж_ктеп отырады. Н‰тижеге баCдарланCан жалпы орта білім берудіS жаSа ж_йесіне к™шу психологиялыK-педагогикалыK кадрларды к‰сіби даярлауды aйымдастырудыS мазмaны мен технологияларын, маKсаттар проблемаларын ™зектендіреді. П‰ндерді тереSдетіп оKытатын сыныптар мен мектептердіS, колледждердіS, гимназиялардыS ж‰не т.б. білім беру мекемелерініS к™беюі, сонымен Kатар ‰р т_рлі оKу баCдарламаларыныS, оKулыKтар мен оKу KaралдарыныS жарыK к™руіне байланысты мектеп п‰ндерініS маKсаттары да ™згереді. Бaл м‰селелердіS барлыCы мaCалімдерге, олардыS жоCары оKу орындарында оKу мерзімі аралыCындаCы к‰сіби даярлыKтарына жаSа, жоCары талаптар ж_ктейді. ПедагогикалыK оKу орындары жаKын арада бaрынCыдай жалпы орта білім беретін мaCалімдер дайындау ж_йесінен ‰р т_рлі оKу мекемелерінде жaмыс істей алатын к™п деSгейлі ж_йеге к™шу керек. Ендеше мaны ойдаCыдай шешу _шін мaCалімдер дайындау ісін к‰сіби баCдар беру тaрCысынан жоCары сатыCа к™теру м‰селесі тaр. €сіресе, математикалыK білімдердіS р™лі артып отырCан Kазіргі мезгілде болашаK математика мaCалімдерініS к‰сіби даярлыKтары ™зекті м‰селеніS бірі болып отыр.
ПедагогикалыK оKу орындарында білікті матеметика мaCалімдерін даярлау – мектеп оKушыларыныS математика п‰ні бойынша алатын білімдерініS жоCары деSгейде болуыныS кепілі. Бaл м‰селеніS шешімін табу арKылы біз педагогикалыK ж‰не жалпы м‰дени деSгейі жоCары, ™з ісін жетік меSгерген жеке тaлCаны Kалыптастырамыз. ОныS шешімін іздеудіS ‰рт_рлі жолдары бар. СоныS бірі – болашаK мaCалімдер даярлайтын оKу орындарында оKылатын математикалыK курстар арKылы студенттер бірнеше Kaзыреттілікті игеруге міндетті. Олар мыналар:
Коммуникативті Kaзыреттілік-™зара ‰рекет пен Kарым-Kатынас т‰сілдерін білуге,т_рлі ‰леуметтік топтарда жaмыс істеу даCдыларын KалыптастыруCа _йрету;
ОKу-танымдыK Kaзыреттілік-студенттердіS зерттеу ‰рекеті мен ™зіндік оKу-танымдыK процесін Kамтамасыз ететін Kaзыреттілік;
М‰дениет танымдыK Kaзыреттілік - болашаK мaCалімдерді мектепте оKылатын математикалыK т_сініктердіS Cылыми негіздерін білуге баулу;
АKпараттыK-технологиялыK Kaзыреттілік - студенттерді Kазіргі заман математикасыныS міндеттерімен таныстыру;
ТaлCалыK ™зін-™зі дамыту Kaзыреттілігі - болашаK мaCалімдерді есеп шыCара білу мен ‰рт_рлі Cылым салаларында туындайтын м‰селелерді математика тілінде тaжырымдай алу іскерліктеріне _йрету;
‰леуметтік Kaзыреттілік-студенттерді математикалыK теориялардыS жаратылыстану Kaбылыстарында, техникада ж‰не т.б. Kолдану аясымен таныстыру;
арнайы Kaзыреттілік-болашаK мaCалімдерді оKытудыS т‰рбиелік міндетімен Kамтамасыз ету арKылы оKушылардыS жалпы м‰дени деSгейін ™сіру ж‰не д_ниетанымы мен жеке тaлCаларын Kалыптастыруы жолдарына _йрету.
БолашаK математика мaCалімдеріне наKты сан, комплекс сан, шек, _зіліссіздік, туынды, интеграл, Kатар, дифференциалдыK теSдеу, сызыK, доCаныS aзындыCы, бет, аудан, к™лем, кеSістік, группа, саKина, ™ріс, к™пм_ше ж‰не т.б. негізгі математикалыK т_сініктерді ж‰не олармен тыCыз байланысты теориялар мен теоремаларды Kазіргі заман математикасы тілінде, Cылыми негізде _йретуіміз Kажет.
Осындай ауKымды м‰селелердіS шешімін табуда «Мектеп математика п‰нініS курсы » п‰нініS маSызы зор. Бaл курсты оKу негізінде болашаK мaCалімдер ™здерініS жалпы математикалыK м‰дениеттерін жетілдіре отырып, келешекте мектеп математикасына Kатысты к™п м‰селелерді _йренеді. Сондай – аK мектеп математикасындаCы кейбір теориялыK м‰селелердіS аяKталмай Kалу немесе толыK берілмеу себептерін т_сінеді. ЖоCары математика курстарын білмей сауатты мaCалім шыKпайтынына к™здері жетеді. Сонымен Kатар бaл курсты болашаK мaCалімдерге оKыту жоCары математика курстарыныS негізгі идеяларын толыK ж‰не тереS т_сінуге м_мкіндік береді. ШындыCында, бaл байланыс, біріншіден, мектеп математика п‰ні мен жоCары математикалыK курстардыS арасындаCы сабаKтастыKты ж_зеге асырады, екіншіден, студенттердіS мектеп математикасынан бaрыннан таныс материалдар арKылы жоCары математика курстарын еркін т_сінулеріне жол ашады.
БіздіS колледжде «Негізгі мектептегі математика ж‰не физика п‰нініS оKытушысы» мамандыCы 2004-2005 оKу жылынан бастап ашылды. Студенттерді оKыту барысында олардыS білімдерін бір ж_йеге келтірудіS Kажетті шарты мaCалімдердіS оKу материалын ж_йелендіруі мен студенттіS жинаKталCан білімдерін ж_йелендіре білуі.
СтуденттердіS тереS білімін, шыCармашылыK Kабілетін Kалыптастыру _шін білімін жалпылауCа, наKтылауCа, салыстыруCа, меSгерген білімді ™зінше пайымдауCа баCыттау керек.
Осы маKсатта ™зім д‰ріс беретін студенттермен мектеп математика курсы п‰нініS ‰р таKырында мынадай кестемен жaмыстануCа баCыт беремін.
АKпараттыK технологиялардыS оKу _рдісінде Kолданылуы мaCалімдердіS де, оKушылардыS да м_мкіндіктерін кеSейтеді.
12-жылдыK білім берудіS стандарты авторы Ш.Х.Jaрманалина колледждегі оKытудыS шыCармашылыK технологиялары aстазбен студенттіS ынмаKтастыCы негізінде Kалыптасуына,колледж т_легініS ™згермелі жаCдайда ‰леументтік икемділігі мен ‰рекетін ж_зеге асыру Kабілетінде пайда болатын сапалыK кешенін дамытуCа зор к™Sіл б™ліп отырады.
12 жылдыK жалпы білім берудіS маKсаттарыныS таCы бірі аKпараттыK-технологиялыK Kaзіреттілік – баCдарлай білу, ™з бетінше іздей білу, таSдай, талдай білу, ™згерте білу, саKтай білу.
СтуденттердіS бaл ™зіндік зерттеулері олардыS жеке шыCармашылыK Kабілеттерін, ойлау мен зерттеу біліктерін дамытуCа м_мкіндік береді. Мaндай жеке тaлCалыK Kасиеттерге баCдарланCан оKыту шыCармашылыK сипатKа ие ж‰не басты баCдары – білім беру, іздеу арKылы білімді практикаCа Kолдану, студенттіS жалпы ж‰не арнайы Kабілетін дамыту, білім-біліктерді меSгеру м_мкіндіктеріне жол ашу.
СтуденттердіS таSдайтын еркін таKырыптары:
Функция;
ТеSдеу;
ТеSсіздік;
Д‰реже;
Т_бір;
Сан aCымыныS кеSеюі;
Туынды;
Логарифм;
ТaраKтылар (е – саны,
·-саны);
ЖазыKтыKтаCы фигуралар;
КеSістіктегі фигуралар;
Геометрия курсындаCы аксиомалар;
К™рсеткіштік функция;
Тригонометрия
Осы таKырыптарды студенттер таSдап алып, жaмыстанады. €рі Kарай осы таKырыпты курстыK жaмыс ретінде жалCастыруCа ерікті.
JолданылCан ‰дебиеттер :
1. Ш.Х.Курманалина. Оценка качества профессиональной
компетентности учителя.
2.А.Е.Кондратенков. Труд и талант учителя.
3.И.Ф. Шарыгин. Факультативный курс по математике.
4. 12-жылдыK білім. Журнал № 6,8 . 2006 .
ТаKырыбы
Тарихи маCлaмат
Jай сыныптан бастап оKиды?
Jасиеттері т_рлері
ГеометриялыK маCынасы
ФизикалыK маCынасы
Туындысы
Графигі
Jолданылуы
К_рделі жаттыCулар
15