Д?ниетану ж?не математика п?ндеріне арнал?ан к?мекші ??рал

Мақсаты: Оқушылардың дүниетануын қалыптастыру.Ойлау қабілеттерін дамыту, пәнге деген қызығушылығын арттыру. Табиғатты сүюге, қорғай білуге, ойшыл, тапқыр болуға тәрбиелеу.

Пайдаланылған әдебиеттер.
1. Ә. Бейсенова «Қазақстанның өзен – көлдері»
«Аруна» 2003 ж.
2. А.Ф. Ковшарв «Животный мир Казахстана»
Алматы «Кітапі» 2004 ж.
3. А.А. Иващенко «Қазақстан өсімдіктер әлемінің қазынасы»
Алматы 2006 ж.
4. А.А. Иващенко «Қазақстан өсімдіктер әлемі»
Алматы 2004 ж.
5. «Жануарлар әлемінің үлкен атласы»
Алматы «Кіәтап» 2001 ж.
6. Ө. Тұрманжанов «Қазақ мақал-мәтелдері.»
Алматы «Ана тілі» 1993ж.
7. Қ. Мырзалиев «Күміс қоңырау»
«Жазушы» 1970ж.
8. Е. Өтетілеу. «Жаттамақ»
Алматы «Балауса» 1994ж.
9. С. Қалиев «Өзіміз оқимыз»
Б. Баймұратова Алматы «Кітап» 1991ж.
10. М. Сансызбайқызы «Баланы отбасында санауға үйрету»
Г. Көшенқызы Алматы «Рауан» 1995ж.
11. Ұ. Жұмаділдаева «Әріптер әлемінде»
Алматы «Ана тілі» 1997ж.
3.
8 1 9
7 6 5
3 11 4
4.
22 1 16
7 13 19
10 25 4
І Адам – қоғам перзенті.
Сөйлемді оқып, жаз
А Д А К Е К
Д Ы М Е Ң А А Е Н Б М Д Т - Е ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Еңбек туралы 5 мақал жаз.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Кестені толтыр.
Ұқсастығы Айырмашылығы
Адам Маймыл Алғашқы адамның еңбек құралдарын тізбектеп жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Әлемнің жеті кереметін тізбектеп жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
ІІ. Табиғат
Мына жолдарды қатыстырып, өлең құрап жаз .
Табиғат қандай тамаша?
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Жауаптары
11. 5
12. 105, 150, 501, 510
13. 7 жылдан кейін
14. 1 сағат 30 минут = 90 минут
15. 3
16. 12 киллограмм
17. 750 тг
18. 8 км19. 35
20. 96
Қызықты шаршылар
1.
8 1 6
3 5 7
4 9 2
2.
30 1 29
19 20 21
11 39 10
6. 5 бала
7. 25 шақырым
8. атасы, әкесі, немересі 1 алмадан алды.
2 әке 2 бала
9. 2 сағат
10. 4 кгСөзжұмбақтардың шешуі
1. Көлденеңінен: Қосынды.Елу
Тігінен: Бес. Нөл. Теңдеу.
2. Көлденеңінен: Шаршы
Тігінен: Азайту. Төрт. Алты
3. Көлденеңінен: Теңдеу. Сексен.
Тігінен: Жетпіс. Тең
4. Көлденеңінен: Қосу. Өрнек. Артық
Тігінен: Қырық.
5. Көлденеңінен: Ғасыр.
Тігінен: Сағат. Жыл.
6. Көлденеңінен: Мүшел. Апта.
Тігінен: Минут. Тәулік
7. Көлденеңінен: Жұма. Наурыз.
Тігінен: Мүшел.
8. Көлденеңінен: Мерт. Сызғыш
Тігінен: Отыз. Шаршы.
2. Сөзжұмбақтарды шеш.

Тігінен:
Алатау, Алтай - нелер?
Қазақстандағы көл
Табиғатты зерттеу жұмысындағы қолданылатын әдіс
Еліміздің Шығыс Жағында орналасқан тау.
Көкжиек тұстарын анықтайтын құрал
Аспан денесі
Еліміздің басқаласы.
«Табиғат – алтын бесік» тақырыбына шағын шығарма жаз.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Табиғи құбылыстарды тізбектеп жаз.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Қандай табиғи белгілерге қарап бағдарды анықтауға болады?
10. «Климат»
Көлденеңінен: Көгалдандыру, Шілде, Метеорит, Ауа, Термометр
11. «Өсімдіктер»
Көлденеңінен: Көкөніс, Селеубояу, Бүлдірген, Емен, Мандарин, Жүзім, Орамкөк, Бетеге, Бәйшешек, Арша
12. «Топырақ»
Тігінен: Тас, Фасфорит, Шайылу, Қарашірік, Ластану, Құмды
13. «Сырдария»
Көлденеңінен: Су, Сарыағаш, Ертіс, Әмудария, Арал, Сұрауы, Каспий, Аягөз
14. «Табиғат»
Көлденеңінен: Бүркіт, Адам, Жаңбыр, Алюминий, Ағаш, Маймылдар, Тас
15. «Аягөз»
Көлденеңінен: Абай, Қоян, Гүлдер, Өскемен, Көз
Жауаптары
Қызықты әзіл-есептер.
1. 4 минут – 2 бірдей
5. 1 әжесі 1 анасы 1 қызы
2 ана 2 қыз
Сөзжұмбақтардың шешуі
1. «Табиғат»
Тігінен: Тау, Балқаш, Бақылау, Алтай, Тұсбағдар, Ай, Астана
2. «Қазбалар»
Көлденеңінен: Қарағанды, Антрацин, Жаз, Асбест, Пластмасса, Алюминий, Қорғаныс, Мырыш
3. «Жануарлар»
Тігінен: Жапалақ, Аю, Қоян, Суыр, Қасқыр, Сиыр, Түлкі, Жылан, Кірпі
4. «Отбасы»
Көлденеңінен: Отан, Әке, бала, Ана, Нәресте, Нағашы
5. «Мектеп»
Көлденеңінен: Мектеп, Директор, Күнделік, Дәптер, Білекті, Кітап
6. «Қазақстан»
Көлденеңінен: Мақта, Астана, Назарбаев, Отбасы, Қабанбай, Астық, Отан, Ана, Кен
7. «Дүниетану»
Көлденеңінен: Дала, Күн, Отан, Каспий, Емен, Метефит, Табиғат, Арыстан, Сатурн
8. «Мұнай»
Көлденеңінен: Маңғыстау, Сұйық, Капрон, Газ, Жарықмай
9. «Орман»
Көлденеңінен: Доңыз, Шырша, Шымшық, Қайың, Тиін
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Шығыс Қазақстан облысындағы қорықты ата.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
ІІІ. Еліміздің географиялық картасы.
Картадан Қазақстанның ірі қалаларын алфавит бойынша жаз.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Қазақстан қандай мемлекеттермен шектеседі?
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Аягөз қаласы еліміздің қай облысында орналасқан?
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
ІҮ. Құрлық бетінің негізгі түрлері.
Қазақстанның физикалық картасынан тауларды тауып жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Ү. Пайдалы қазбалар.
1. Кенді пайдалы қазбалар картасын сыз және белгіле.
1 16
13 10 39 саны
Қызықты шаршылар
1 6
5 4
15 саны
30 29
20
60 саны
7 3 4
18 саны
2. Кестені толтыр
Түсті металдар Жанғыш пайдалы қазбалар Кенге жатпайтын пайдалы қазбалар
3. Мұнайдан өндірілетін заттарды тізіп жаз.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4. Аллюминийден жасалатын тұрмыстық заттарды жаз.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
5. Сөзжұмбақты шеш

Көлденеңінен:
Тас көмірдің кен орны.
Көмірдің ең сапалы түрі
Сарғыш түсті металл
Талшықты тау жынысы
Көмірден алынатын зат
Қасық, шанышқы жасайтын металл
Сұрғылт түсті ауыр металл.
Тот баспайтын металл.

Көлденеңінен:
1. Ұзындықтың өлшем бірлігі
2. Оқу құралы
Тігінен:
1. 15-15=
2. Геометриялық фигура
Көлденеңінен:
1. 12 жыл
2. 7 күн
Тігінен:
1. Уақыттың өлшем бірлігі
2. 24 сағат


Көлденеңінен:
1. Аптаның бесінші күні
2. Жыл басы
Тігінен:
1. Аптадағы күн саны
2. 12 жыл
6. ШҚО-да қандай пайдалы қазбалар өндіріледі?
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
7. Облысымыздағы өндіріс орындарын тізбектеп жаз.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
ҮІ. Топырақ.
Топырақтың түрлерін жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Кестені толтыр.
Органикалық тыңайтқыш Минералдық тыңайтқыш
ҮІІ. Су.
Судың үш түрлі күйін жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Кестені толтыр.
Аттары Көл Өзен
Ертіс Балқаш Ақсу Аякөз Арал Шартты белгісі: +
«Судың да сұрауы бар» тақырыбына шағын шығарма жаз.
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Аякөз өзені туралы не білесің?

Көлденеңінен:
1. 100 жыл
Тігінен:
1. 60 минут
2. 12 ай
Көлденеңінен:
1. Белгісізі бар теңдік
2. Сегіз ондық
Тігінен:
1. Жеті ондық
2. Математикалық таңба

Көлденеңінен: 1. Арифметикалық амал 2. Сандар мен амалдардан құрастырылған жазу 3. «Кем» ұғымына қарама-қарсы ұғым Тігінен:
1. Төрт ондық
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
ШҚО-дағы өзен көлдерді тізбектеп жаз.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
ҮІІІ. Ауа және ауа райы.
Термометрге байланысты жұмбақ құрап жаз.
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Диаграмманы толтыр

Ауа Қорғау
Ластануы А


Халықтың ауа-райының болжауларын жаз.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
ІХ. Біздің өлкенің өсімдіктері мен жануарлары.
Кестені толтыр.
Өсімдіктер мен жануарлар аттары Жусан Лалагүл Селеубояу Көктерек Күреңот Жонышқа Бөдене Барыс Қосаяқ Аю Ақбөкен
Тау Шалғын Дала Орман-тоғай Шөл Су қоймасы Шартты белгі: +
Сөзжұмбақты шеш.

Көлденеңінен:
1. Геометриялық фигура
Тігінен:
1. Қалдықты табу үшін пайдаланылатын амал.
2. 72-68=
3. 95-89=

Сөзжұмбақтар


Көлденеңінен:
1. Қосудың нәтижесі
2. Екі таңбалы сан.
Тігінен:
1. Бір таңбалы сан
2. 81-81=
3. Белгісіз саны әріппен белгіленетін теңдік

Тігінен:
Түнде ұшатын құс
Орманда болатын жыртқыш аң
Ең қорқақ аң
Қыс бойы інінде ұйықтайтын аң
Итке ұқсас жыртқыш аң
Төрт түліктің бірі
Айлакер аң
Бауырымен жорғалаушы
Тікенекті аң
Құстар мен жануарларға байланысты алты мақал жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Біздің ауданымызда мекендейтін құстарды, жануарларды ата.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
«Қызыл кітапқа» енген жануарларды тізбектеп жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Қаламызда өсетін өсімдіктерді жаз.
Ағаштар Шөптер Жемістер Көкөністер Дақылдар Дәрілік шөптер
1. Егер столдың төрт бұрышы бар болса, оның бір бұрышын қиып тастағанда , неше бұрышы болады?
2. 0,1,5 цифрларын пайдаланып, үш таңбалы барлық сандарды жазыңдар. Әрбір санда цифрлар әртүрлі болуы керек.
3. Қызы 8 жаста, ансы 38 жаста. Арасырың жасы қанша жылдан кейін, қызынан 3 есе үлкен болады?
4. Семейден Алматыға ұшақ 1 сағат 30 минутта ұшады. Алматыдан Семейге 90 минутта ұшады. Бұны қалай түсіндіруге болады?
5. Үш адам бір – бірімен қол алысты. Барлығы қанша қол алысу болды?
6. Бүлдіргеннің тосабын қайнату үшін 3 кг жидекке 4 кг қант жұмсалды. 16 кг үшін қанша жидек керек?
7. Жарты килограмм тартылған ет 150 кг тұрса, екі жарым килограмм ет қанша тұрады?
8. Жылан 4 км/сағат жылдамдықпен 2 сағат жылжып жүріп барады. Жылан осы уақытта қанша аралықты жүріп өтеді?
9. Мынадай екі таңбалы санды ойлап табыңдар. Бірлік цифры сол ойлап тапқан саннан 7 есе кіші болатын болсын.
10. 4-ке бөлінетін ең үлкен екі таңбалы санды көрсет.
Біледі көп ертегі
Абаң, Манат екеуі.
Тай үйретіп жүреді.
Жанат, Манат екеуі
Киім-кешек тігеді.
Балаларды өнерлі
Есептеп көр сен енді (12 бала)
Х. Жер – Ғарыш денесі.
1. «Ғарышкер ағалар» тақырыбына шығарма жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Мына өлеңді жалғастыр
Мен ғарышкер боламын
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Материктерді тізбектеп жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Планеталарды тізбектеп жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
ХІ. Қоғам.
Ата-анаға байланысты мақалдар жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Сызбаны толтыр.
паиасы
Әке

Сөзжұмбақты шеш.
Сонда барлығы неше ешкі далаға шықты?
(5 ешкі)
11. Менің бес ешкім бар
Сенің бес ешкің бар
Менің екі ешкімді ал
Енді неше ешкім бар? (3 ешкі)
12. Сиырда бар қос мүйіз,
Ешкіде бар қос мүйіз
Қосып көрші екеуін
Болады сонда неше мүйіз? (4 мүйіз)
13. Бақшаға жақсы аға
Көп-көп ойыншық
Келді алып 1 балық
2 есек, 4 түлкі
5 бүркіт, 6 арғымақ
7 жарқанат, 8 саулық
9 тауық, 10 торпақ
Болма есепе сен шорқақ
Ауызша, жазбаша қосып шық!
Бақшаға жақсы аға қаншама
Әкелді ойыншық? (52 ойыншық)
14. Қанат, Марат екеуі
Қамшы өре алады
Танат, Талап екеуі
Тамаша ән салады.
Самат, Сағат екеуі
Төгілтіп күй шертеді.
Барақ, Бабақ екеуі
(Жауабы: х+3=30; х=27)
Қанша бала?
Әсел шұлық тоқып отыр
Ләйла сабақ оқып отыр
Сара сырмақ тоңып отыр
Нұрлан өрмек құрып отыр
Бекен отын тасып жатыр
Қуыршағын жуындырып
Ләззат отыр кейндіріп
Алданбайды Мұрат бірақ
Апасынан кәмпит сұрап
Жоқ десе де қоймай жатыр
Қанша бала ойнап отыр
Қанша бала тоймай жатыр? (8 бала)
9. Біз үлкен жанұя
Ең кішіміз Әлия
Қалғанымыз мыналар:
Раушан, Болат, Дариға.
Айтжан, Ержан, Даналар
Гүлжанымыз тағы бар.
Қане, есептеп табыңдар. (8 бала)
10. Ертеңгісін атам
Екі серкені қорадан қуып еді
Қос бөрте лаң ере шықты
Бөрте лақтардың енесі
Оларменен бірге шықты
1 О 2 Т 3 Б 4 А 5 С Ы
Көлденеңінен.
Туып өскен жер.
Мақалды аяқта.
Ана көрген тон пішер,
....... көрген оқ жанар.
Ата-ананың ұрпағы.
Дүниеге әкелуші адам.
Сәби сөзіне мағыналас сөз.
Үш жұрттың бірі.
Кестені толтыр.
Өз жұрты Нағашы жұрты Қайын жұрты
ХІІ. Мектеп.
«Алғашқы ұстаз» тақырыбына шағын шығарма жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Біздің қаламызда неше мектеп бар? Тізбектеп жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Білімге, тәрбиеге байланысты мақалдар жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Сөзжұмбақты шеш.
Бір класта 25 оқушы бар.Құжаттарын қарамай ата-аналарынан сұрамай,ең болмаса 3 баланың бір айдың ішінде
туғанын қалай дәлелдеуге болады?
Суреттегі 4 баланың аттары Мәлік,Қанат,Қайрат,Қуат.Егер Қанаттың ең биік еместігі бірақ ол Мәлік пен Қуаттан
биік,ал Мәлік Қуаттан биік еместігі белгілі болса,әр баланың аты кім?
Математикалық өлең есептер.
Барлығы қанша қарға?
Келеді ұшып екі қарға
Топ достарын ертіп талға
Болды елу әлгі жиын
Санағанда демей қиын.
Болмаңыздар әбігер
Табылар еді бәрі бір
Айтар есеп шартын кім
Теңдеу құру тәртібін?
(жауабы: 2+х=50; х=48)
Кетті бірге нешеуі?
Кездесіп бір топ аңменен
Болды отыз бас малменен
Олар кетті достасып
Үш түлкімен қоштасып
Әуре болып құмар басқа
Күлкі болма зерек досқа
Теңдеуді ойлап құрыңыз
Сан қанша айта тұрыңыз.
Тауық екі аяғымен тұрса 4кг тартады. 1 аяқпен тұрса неше килограмм болады?
Логикалық жаттығулар.
Айжан мен Маржанның әкелерінің аттарын ата.Айжан мен Маржан Асқар мен Мұрраттың қыздары.
Айжан Асқардың қызынан үш жас кіші болса,бұлардың әрқайсысының әкелерінің аты кім?
Үш ағайынды.Арман,Аян,Абзал ағайынды үшеуі әр түрлі класта оқиды.Абзал Арманның,ал Аян Абзалдан
кіші емес.Бұл үйдің үлкені,ортаншысы,кішісі кім?
Таба білесің бе?Мұнда 30 үшбұрыш,3 төртбұрыш бар.Оларды көрсет.

Көлденеңінен:
Білім, тәрбие беретін адам.
Мектепті басқаратын адам.
Оқушының білімін көрсететін құжат.
Оқу құралы.
Мақалды аяқта
Білімді мыңды жығар,
.......... бірді жығар.
Жұмбақты шеш
Сөзі дана, үні жоқ
Сөйлемейді тілі жоқ
Қолыңа алсаң шешен
Ақылы асқан көсем
ХІІІ. Біздің ауыл.
«Ауылым алтын бесігім» тақырыбына әңгіме құрап жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Ауданымыздағы ауыл аттарын тізбектеп жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Ауыл шаруашылығына байланысты мамандықтарды тізбектеп жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
ШҚО-дағы ірі қалаларды жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Төрт түлік малдың пірлерін жаз.
Қызықты әзіл-есептер:
4 жұмыртқа 4 минутта піседі.
Бір жұмыртқа пісу үшін неше минут уақыт керек?

Бір килограмм темір мен бір килограмм мақтаның қайсысыауыр?
7 таяқша арқылы 3 үшбұрышты және 2 шаршыны қалай құрастыруға болады?
Айдың,аптаның күндерін атамай 5 күнді ретімен кім атап шығады?

8 – наурызда екі шешей мен екі қызына,әжей мен немересіне үш орамал сыйға тартылды.Бұл қалай?
Бақтиярдың 4 ұлы,олардың әрқайсысының туған қарындасы бар.Бақтиярдың неше баласы бар?
Қосарлап жегілген ат-арбамен Жанат 25 шақырым жол жүрді Оның әр аты неше шақырым жүрді?
Дастархан басында екі әке,екі бала отыр. Тарелкада үш алма.Олар алманы тең бөліп жеді.Әрқайсысы неше
алма жеді?
Екі адам 2 сағат шахмат ойнады.Әрқайсысы неше сағат шахмат ойнады?
Бір-бірін алмасына еш қоймайды.
(дойбы)
14. Бір ағаштың он екі бұтағы бар.
Әр бұтағында отыздан жапырағы бар.
Жапырақтың бір жағы ақ,
Бір жағы қараша
(жыл, ай, тәулік, күн мен түн)
15. Торытай,
Табағында төрт ай
(таға)
16. Тоғыз белбеу, қос жібек,
Екі мұрын,бір шүмек.
(домбыра)
17. Он бір түйе,бес жылқы,
Екі сиыр,бес ешкі.
Екі қоян,үш түлкі,
Таба алмасаң,бол күлкі.
(28)
18.Бір ағашта он екі ұя,
Әр ұяда отыз жұмыртқа.
(он екі ай, 30 күн)
19.Он көзі бар өзінде,
Он цифр бар көзінде.
Көзіне саусақ саласың,
Жырақтан хабар аласың.
(телефон)
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Сызбаны толтырып жаз.
Сүт
Айран
ХІҮ. Туған ел. Отан.
Отан туралы мақалдар жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Отан туралы, жер, ел туралы өлең құрап жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
«Ер қаруы – бес қару». Батырлардың шайқаста қолданатын қару түрлерін жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Сөзжұмбақты шеш.
1
Қ 2
А 3
З А 5
Қ 7
6
8

С Т А 9
Н Көлденеңінен:
Ақ алтын.
Еліміздің бас қаласы.
Республикамыздың президенті
Шағын қоғам.
8. Мұрнын болса, жабыла сап,
Ернін болса, ашылады.
Ол жақ жерде, бақыласақ,
Жеті аспабың шашылады.
(сумка)

9. Алпыс төрт тең бөлмеде
Отыз екі тұрғын бар:
Ақ, қара ғып бөлгенде
Бірін-бірі қуғандар.
Ханы үшін де, жаны үшін де
Бермейді олар намысын.
(шахмат)
10. Мың найзалы жалғыз батыр,
Жауларына алғызбай тұр.
(кірпі)
11. Екі бала үстінде
Орын бермес ешкімге
Бара жатыр аяңдай
Ерні жырық қояндай
(түйе)
12. Бұландаған құйрығы
Бір алдарлық қулығы
(түлкі)
13. Бір көлден он екіден қаз ойнайды.
Алсам деп бірін-бірі наз ойлайды.
Келгенде жақындасып, қожаңдасып.
Жұмбақтар
1. Алты қырлы,
Бір сырлы.
(қарындаш)
2. Бір түкті кілем,
Бір түксіз кілем,
Сатайын десем, тәуір кілем,
Қағайын десем, ауыр кілем.
3. Бес қаруы бойында
(бәкі)
4. Бір бөлмеде көп тентек
Әр қайсысы отпен тең.
Жатпайды олар сіз-біз деп,
Шыға келер шыж-быж деп.
(сіріңке)
5. Түгел айтсаң не барын:
Төрт құлақ та бір қаран
(қазан)
6. Төрт мейіз, бір құйрықты,
Тындырады бұйрықты.
Көктем бөрік киеді,
Көктем таулар үйеді
(айыр)
7. Екі езуі құлағына жетеді,
Тамақ жесе ызың-ызың етеді.
(ара)
Қазақ халқының батырларының бірі.
Сары алтын.
Туып өскен жер.
Дүниеге әкелуші адам.
Қазбалар шоғырланған жер.
«Тәуелсіздігім – тұғырым» тақырыбына шағын әңгіме жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Диаграмманы толтыр.

Жаман
Жақсы Адам

Кестені толтыр.
Күні, айы Конституция күні Аналар мерекесі Ғарышкерлер күні Тәуелсіздік күні Ұлыстың ұлы күні Жеңіс күні Республика күні
8-наурыз 16-желтоқсан 12-сәуір 9-мамыр 22-наурыз 30-тамыз 25-қазан Шартты белгі: +
Жеті атаңды тізбектеп жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Сөзжұмбақты шеш.
9. Қаусатып, құс атып,
Үш жыл, түсіндім жүз шожа, жүз шіл.
10. Қазанда шұжық жүр,
Үш шұжық жүзіп жүр.
Шұжықшыл Жүсіп жүр,
Шұжықты сезіп жүр.
11. Қырық құлып,
Қырық құрық,
Құлып та-қырық,
Құрық та-қырық.
12. Қырық қызыл құйрық,
Қырық қыл құйрық.
Қырық қыл құйрық ішінде
Ылғи қызыл қыл құйрық.
Жаңылтпаштар
1. Қырық қызыл құйрық,
Қырық қыл құйрық.
Қырық қыл құйрық ішінде,
Ылғи қызыл қыл құйрық.
2. Шеше кеше кесе,
Сынды неше?
3. Қырық қырықтық,
Сырық қырықтық.
4. Тоқсан, тоқсан –
Төртінші тоқсан.
5. Үш кіші ішік піштім,
Бес кіші ішік піштім, -
Неше кіші ішік піштім?!
6. Жоғалды бес шыбыш,
Жоқ әлі еш сыбыс.
Жоқ әлі еш сыбыс,
Жоғалды бес шыбыш.
7. Көрмеген үш қыс
Көкеңді ұшқыш.
Құшақтап қыс, құш
Құш, қыс!
Көш.
8. Көш келді
Бес ешкі өлді.

Көлденеңінен:
Құрлық бетінің негізгі түрі.
Жарық,жылу беруші.
Туып өскен жер.
Республикамыздағы теңіз.
Ағаш түрі.
Аспан денесі.
Қоршаған орта.
Аң патшасы.
Планета.
Кестені толтыр.
Аңдар Өсімдіктер Құстар Планеталар Қазбалар Қорықтар Өзен-көлдер
Қазақ батырларының аттарын тізбектеп жаз.
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Мақалды аяқта.
................. есімі – ел есінде
.................. туса ел ырысы
Жаңбыр жауса жер ырысы
................. қанатты ат.
................. елдің сәулеті
Бал бұлақ – көлдің сәулеті
................. елі үшін туады.
Елі үшін өледі.
33. Біреу тойып секіреді,
Біреу тоңып секіреді.
34. Күйеу жүз жылдық,
Құда мың жылдық.
35. Отыз күн оразаның,
Бір айты бар.
Әр қылған жақсылықтың,
Бір қайтымы бар.
22. Алты аласы,
Бес бересім жоқ.
23. Батыр бір рет өледі,
Қорқақ мың рет өледі.
24. Ер жігіт үш ақ үй тігеді,
Үш қара үй тігеді.
25. Елдің көзі елу.
26. Екі кісі, бір кісінің тәңрісі.
27. Екі жақсы қосылса,
Өлгенінше бос болар.
Екі жаман қосылса,
Өлгенінше өш болар.
28. Алты жасар бала атақ мінсе,
Алпыстағы шал сәлем берер.
29. 100 теңгең болғанша,
100 досың болсын.
30. Жақсы әке жаман балаға,
Қырық жылдық ризық.
31. Бес саусақ, бірдей емес.
32. Бір кісі таққа мінсе,
Қырық кісі атқа мінер.
Облысымыздағы тарихи ескерткіштерді ата.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________
ШҚО-даң шыққаң атақты ақың – жазушыларды, батырларды тізбектеп жаз.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________



Көлденеңінен:
Тіршілік көзі не?
Еліміздегі курорттың бірі
Шығыс Қазақстандағы өзен
Арал теңізіне құятын өзен
Суы азайып бара жатқан теңіз
Мақалды аяқта
Судың да ..... бар
Қазақстандағы ең үлкен көл
Балқашқа құятын өзен
11. Қырықтың бірі қыдыр.
12. Бестің басы болғанша,
Алтының аяғы бол.
13. Бір кісі мың кісіге олжа салар.
14. Екі аяқтыда,
Бажа тату.
Төрт аяқтыда,
Бота тату.
15. Жеті рет піш,
Бір рет кес.
16. Біректі бірді жығар,
Білімді мыңды жығар.
17. Мыңның түсін білгенше,
Бірдің атын біл.
18. Ұлға тоғыз үйден тыю,
Қызға қырық үйден тыю.
19. Жүзден біреу шешен,
Мыңнан біреу көсем.
20. Отыз тістен шыққан сөз,
Отыз ру елге таралар.
21. Екі қошқардың басы,
Бір қазанға сыймас.
Санға байланысты мақал – мәтелдер.
1. Алтау ала болса,
Ауыздағы кетеді.
Төртеу түгел болса,
Төбедегі келеді.
2. Екі құзғын таласса,
Бір қарғаға жем болар.
3. Қырық кісі бір жақ,
Қыңыр кісі бір жақ.
4. Ер қаруы – бес қару.

5. Ер кезегі үшке дейін.
6. Тоқсанымыз жығылып,
Тоқты жыққан батырмыз.
Сексеніміз жығылып,
Серке жыққан батырмыз.
7. Сегіз қырлы,
Бір сырлы.
8. Алпыс күн атан болғанша,
Алты күн бура бол.
9. Ел құлағы – елу.
10. Елу жылда ел жаңа,
Жүз жылда қазан жаңа.

Көлденеңінен:
Орман жануары
Орманда өсетін ағаш
Орман құсы
Ақ түсті ағаш
Ағаш басында жүретін, жаңғақты жақсы көретін кішкентай жануар

Көлденеңінен:
Ұясын биік тауда салатын құс
Тірі табиғат бөлігі
Табиғи құбылыс
Ақ түсті, жеңіл металл
Қайын, қарағай, еменнің жалпы атауы
Адам неден жаралған?
Қатты тау жынысы
2-b,c
3-a,b
4-a
5-a,c
6-a
7-b
Шалғын өсімдіктері мен жануарлары
1. Шалғын дегеніміз не?
Суға тапшы аймақ
Өсімдіктер жақсы өсетін ылғалы үлескілер
Тасты жер
2. Шалғын өсімдіктерін белгіле
Лалагүл
Жоңышқа
Сарғалдақ
3. Дәрілік шөптерді белгіле
Жолжелкен
Адыраспан
Тышқан бұршақ
4. Улы өсімдікті белгіле
Уқорғасын
Арпабас
Селеубаяу
5. Шалғын жануарларын белгіле
Бөдене
Аю
Қоңыздар
6. Шалғында өсетін гүлді белгіле
Раушангүл
Кактус
Қызғалдақ
7. Шалғында өсетін жидек
Алма
Бүлдірген
Анар
Жауаптары:
1-b

Көлденеңінен:
Қатты тау жынысы
Минералды тыңайтқыш
Топырақтың қабатының тозуының түрі
Топырақтың үстінгі қабаты
Топырақтың тозуының бір түрі
Топырақтың түрі

Көлденеңінен:
Мұнай өндірілетін қала
Мұнай қандай зат?
Мұнайдан өндірілетін зат
Мұнайдан өндірілетін жанғыш зат
Мұнай қалдығынан өндірілетін зат
Капрон
9.Кенге жатпайтын пайдалы қазбалар
Қорғаныс
Тұз
Гранит
10. Тыңайтқыш алынатын қоңыр түсті тас
Құм т ас
Т ұз
Фо сфорт
Жауаптары:
1- b
2-c
3-c
4-a,c
5-c
6-a
7-b,c
8-a,c
9-b,c
10-c
Пайдалы қазбалар
1. Пайдалы қазбалар шоғырланған жерді не деп атайды?
Террикон
Күн
Үйінді
2. Пайдалы қазбалар неше топқа бөлінеді?
2
4
3
3. Темір кенінің шартты белгісін тап



4. Түсті металдарды белгіле
Мыс
Теміртас
Қорғаныс
5. Күміс сияқты, ақұ түсті жеңіл метал
Мырыш
Фосфорит
Аллюминий
6. Тас көмірдің ең сапалы түрі
Актрацит
Қоңыр көмір
Тас көмір
7. Тас көмірдің басты кен орындары
Астана
Қарағанды
Екібастұз
8. Мұнайдан алынатын заттарды белгіле
Пластмасса
Қасық

Көлденеңінен:
Тас көмірдің кен орны
Көмірдің ең сапалы түрі
Сарғыш түсті металл
Талшықты тау жынысы
Көмірден алынатын зат
Қасық, шанышқы жасалатын металл
Сұрғылт түсті ауыр металл
Тот баспайтын металл

Көлденеңінен:
Ауаның тазартудың ең тиімді жолы
Ең жылы температура
Аспан денесі
Адамға ең қажетті жағдай
Ауаның температурасын өлшейтін құрал
2 700 000 км
2 070 000 км
9. Қазақстанға көрші мемлекеттер
Америка
Қытай
Ресей
10. Еліміздегі ірі көлдерді белгіле
Каспий
Іле
Арал
11. ШҚО-дағы көлді белгіле
Арал
Зайсан
Каспий
Жауабы:
1-c,b
2-а,b
3-b
4-b,c
5-c
6-b
7-a,c
8-b
9-b,c
10-a,c
11-b
Табиғат
1. Табиғатты зерттеу әдістері
Оқу
Бақылау
Тәжірибе жасау
2. Аспан денелерін белгіле
Жұлдыз
Күн, ай
Жел
3. Ғарышқа адамнан бұрын ұшқан жануарлар
Құстар
Иттер
Мысықтар
4. Адамға ең қажетті жағдайлар
Кітап
Ауа
Су
5. Көкжиек тұстарын бағдарлайтын
Градусник
Термометр
Тұсбағдар
6. Көкжиектің негізгі неше тұсы бар?
7
4
9
7. Көкжиек тұстарын тұсбағдарсыз неге қарап табуға болады?
Күнге
Жерге
Жұлдызға
8. Қазақстанның аумағы қанша км?
2 000 700 км

Көлденеңінен:
Картоп, сәбіз, қиярдың ортақ атауы
Шөлді жерде өсетін өсімдік
Шалғында өсетін жидек
Ағаштың түрі
Цитрустық жеміс
Оңтүстікте өсетін көпжылдық бұта
Капустаның қазақша аты
Далада өсетін өсімдік
Көктемте шығатын ең алғашқы гүл
Емдік шөп

Тігінен:
Құрлық бетінің негізгі түрі
Қазақстандағы көл
Табиғатты зерттеу жұмысында қолданылатын әдіс
Еліміздегі тау
Көкжиек тұстарын анықтайтын құрал
Аспан денесі
Еліміздің бас қаласы
Тау жыныстарының азаюы
9. Қатты тау жыныстарынан туратын үшкір төбелерді не дейміз?
Шоқы
Қырат
Жыра
10. Қай тау «Аспан тау» деген мағынаны білдіреді?
Алтай
Тянь-Шань
Жоңғар Алатауы
11. ШҚО – дағы тауды белгіле
Тянь-Шань
Алатау
Тарбағатай
Жауаптары:
1-c,а
2-c
3-b
4-b
5-b
6-а
7-c
8-b
9-b
10-b
11-c
Құрлық бетінің негізгі түрлері
1. Құрлық бетінің негізгі түрлері
Жазықтар
Көлдер
Таулар
2. Құрлық бетінің тегіс емес белесті алқабын не дейді?
өзен
тау
жазық
3. Жыра неден пайда болады?
Желден
Судан
Ауадан
4. Жер бетінің биік бөлігін не дейді?
Жазық
Тау
Қырат
5. Террикондар деген не?
Көмір
Жыныстылардың үйінділері
Аллюминий
6. Картада жазықтар қандай түске боялған?
Сары
Қоңыр
Жасыл
7. Қатты тау жынысына не жатады?
Су
Топырақ
Тас
8. Үлгілеу дегеніміз не?
Тау жыныстарының көбеюі
Тау жыныстарының ұсақталуы

Көлденеңінен:
Сұр бұлт түсі суық қаптайды аспан...
Өлең жолдарының авторы кім?
Қорқақ аң
Бәйшешек, раушан нелер?
Облысымыздың орталығы қай қала?
Сезім мүшесі.
Ауа және ауа райы
1. Ауа құрамында не бар?
Оттегі
Көмір қышқыл
Тұз
2. Жел дегеніміз не?
Жауын-шашын
Ауаның бір жерден екінші жерге ауысуы
Пайдалы қазба
3. Ауа қабаты неше бөліктен тұрады?
4
3
1
4. Метеорит дегеніміз не?
Аспан денесі
Жауын-шашын
Жұлдыз
5.Ауаның температурасын өлшейтін құрал
сызғыш
термометр
градусник
6. Ауа қалай ластанады?
Шаң-тозаңнан
өсімдіктерден
улы газдан
7. Ауа арқылы тарайтын ауруларды белгіле
тұмау
гайморит
туберкулез
8. Ауаны тазартудың ең тиімді жолы
тыңайту
көгалдандыру
ластау
9. Адам не арқылы тыныстайды?
өкпе
асқазан
бауыр
10. Ауадағы оттегі не арқылы толықтырылады?
Су
Жасыл өсімдіктер
Бу
Жауаптары:
1-а,b
2-b
3-b
4-а
5-b
6-а,c
7-а,c
8-b
9-а
10-b