Баяндама на тему:«Мектепке дейінгі жаста?ы балаларды ?аза?ты? салт –д?ст?рімен таныстыру»

Орындаған: “Еркетай” шағын орталығының тәрбиешісіК.Т. Омарова Өнер және спорт мектебі жанындағы «Еркетай» шағын орталығыБАЯНДАМАТақырыбы: «Мектепке дейінгі жастағы балаларды қазақтың салт –дәстүрімен таныстыру» Қазақ халқы -салт –дәстүрге өте бай ел. Бұл оның мәдениетті әрі тәрбиелі екендігінің айғағы. Белгілі қоғам қайраткері заңгер Н. Шайкенов. “Ұлт дәстүрі заңнан биік”. Демек салт –дәстүрі мықты әрі тұғыры берік ел. Қазақ халқыныңсалт-дәстүрі Тұсау кесу Үйлену тойы Шілдехана Қырқынан шығару Бесікке салу Дайындаған көріністерін көрсету Қырқынан шығаруШілдеханаБесікке салуТұсау кесу Қырқынан шығару –бөбек дүниеге келген соң 40 күннен соң оның алғаш рет шашы мен тырнағы алынып бесікке салу рәсімі орындалады. Бұл дастархан басына тек әйел адамдар келіп қатысады. Шілдехана -сәби дүниеге келген соң ана мен баланы күтіп, оның көңілін көтеріп, оның қасына дастархан жаю әдеті. Шілдехан өткізілетін күні ана әбден сорпаланып өзінің шілде терін шығаруы тиіс. Еспе білезік Есімін атау –(ат қою) –бұл рәсім ұлағатты кісіге жүктеледі. Бесікке салу –бұл кішігірім той ретінде өтеді. Келушілер тарту, жоралғыларын алып келеді. Бесікке салу немесе тәжрибелі әжеге немесе анаға жүктеледі. Бесікті түбімен жабдығымен кіндік шеше алып келеді, сумен бала шыланады,ыдыстары отырғандарға таратылып беріледі. Тұсау кесер –бір жасқа толып еркін жүре бастаған бал бөбектің басқан қадамы құтты болып, одан әрі жаны жамандық көрмей жақсы жүріп кетуіне тілек білдіру салтанаты ретінде өтеді. Жалпақ білезік жасалады.Метал оймақтың іші саусақ сиятындай қуыс болады. Түбі мен жан-жағына,иненің дүмбі тайып кетпеуі үшін арнайы бедер салынады.Оны оймақтың қышыры дейді. Оймақ жоғалып қалмас үшін бауырлығына жіп тағып қояды. Оны оймақтың бауы дейді. Тілімізде»баусыз оймақ қолда тұрмас, байсыз қатын үйде тұрмас» деген сөз осыдан қалған.Оймақта етістік- оймақпен өлшеу,оймақ етіп бөлу. Оймақтай сын есім- кішкентай,титтей деген магынаны білдіреді. Мақал-мәтелдерді аяқтау Әке – асқар .Әкеге қарап өсер, Шешеге қарап өсер. ИнеКөзі сынық инені-сытық ине;Көзі тар инені- бітік немесе көр;Көзі кең инені-көземелі;Тұрқы имек инені- созаң;Көзі кең,жуандау,ұзындауинені- жөндем;Ине сөзіне байланысты фразеологиялық тіркестер;1)Жаныине ұшында отыр-бір нәрседен қысылып, қатты қымсынды, ыңғайсызданды.2)Жүрегіне ине шаншылды-қайғыға,қапаға түсті,жүрегін жаралады.3)Ине жұтқан иттей-жүдеу, қатып қалған,қатпа.4)Ине көзінен жаңа шыққан-су жаңа,жаңадан тігілген.5)Ине көзінен өткен-тым пысық,өте ширақ,епті. Наурыз –ұлыстың ұлы күні! Сергіту сәті Қара жорға Қ о р ы т ы н д ы