Мектепке дейінгі ?йымда балаларды? бойында адамгершілік т?рбиесіні? негізін ?алауды? ма?ызы

Ата-аналарCа арналCан кеSес

Мектепке дейінгі aйымда балалардыS бойында адамгершілік т‰рбиесініS негізін KалаудыS маSызы
Жанaя ™мір с_ру кеSістігі ретінде баланыS физиологиялыK Kажеттілігін, Kауіпсіздік ж‰не KорCаныс Kажеттілігін, Kaрмет ж‰не ™зініS маSыздылыCы Kажеттілігін KанаCаттандыруды Kамтамасыз етеді.Жанaя жеке тaлCаныS дамуындаCы алCашKы KоршаCан орта Kaрайды. Ол балада ‰леуметтік байланыстар туралы т_сініктерді Kалыптастырады. Баланы негізгі жалпы мінез-KaлыKтыS адамзаттыK, ‰дептілік ж‰не м‰дениеттілік       стандарттарын т_сінуге жaмылдырады.
Мектеп жасына дейінгі бала ™з ™мірінде еS маSызды кезеSді басынан кешіреді. Себебі осы уаKытта ол алCаш рет мектепке дейінгі aйымCа барады ж‰не жан-жаKты мектепте оKуCа дайындалады. Осы жаста бала ™мірдіS аK-Kарасын, жаKсы мен жаманын саналы ажырата бастайды. Сол себептенде, осы жастан бастап-аK баланыS бойында алCашKы рухани-адамгершілік Kасиеттерді Kалыптастыру жaмысын ж_ргізу аса маSызды. Бaл жaмыс баланыS кіші отаны, еS алCашKы даму ортасы отбасында басталуы керек. Бaл жaмыс еS алдымен ата-ананыS балаCа деген Kарапайым Kарым-Kатынасынан бастау алады.
Ата-ана ™з баласына болашаK ересек адам ретінде, жеке тaлCа ретінде Kарап, оныS ™зіндік ойын сыйлап, Kажетсінуімен санасуы керек. Ата-ана ‰р уаKытта баланыS айтKан ойы олар _шін KаншалыKты маSызды екенін балаCа сезіндірулері керек. Бaл бала бойында батылдыKты ж‰не ™зіне деген сенімді тудырады. БаланыS адамгершілік Kасиеттері к_нделікті ата-анасымен, бауырларымен, атасымен, ‰жесімен жасаCан ™зара Kарым-Kатынастарынан-аK к™рініп жатады. Ата-аналар ™з отбасында балаCа бар мейірімдерін т™гіп, с_йіспеншіліктерін к™рсетіп, жылы с™здерін жиі Kайталап жатса, осындай жаCдайда т‰рбиеленіп жатKан баланыS рухани тaлCасы биік адам болып шыCары аныK.
Мектеп жасына дейінгі балаларды адамгершілікке маKсатты т_рде т‰рбиелейтін болсаK, олар ™здерін барлыK ортада адамгершілік нормаларCа с‰йкес aстай алатын, ™зін к™рсете алатын, ™зін KоршаCан Kaрбылары ж‰не ™зге де ересек адамдармен жаKсы да достыK Kарым-Kатынас Kaра алатын тaлCа ретінде к™рсете алады. Бaл олардыS мектепте берілетін білімді жаKсы игеруіне, жаSа ортаCа тез бейімделуіне _лкен к™мек к™рсетеді.
Тест «Біз Kандай ата-анамыз?»
1. Балалар т‰рбиесі туралы газет-журнал беттерінде жарияланCан маKалаларды немесе радио, теледидар хабарларын ж_йелі оKып, тыSдап отырасыз ба? Осы таKырыптаCы кітаптарды оKисыз ба?
2. БалаSыз бір оCаш н‰рсе істеп Kойды делік. Сіз мaндай жаCдайдыS ™з т‰рбиеSіздіS н‰тижесі екенін ойланып к™рдіSіз бе?
3. Балалар т‰рбиесінде жаныSыздаCы KосаCыSыздыS пікірімен _немі санасып отырасыз ба?
4. Егер балаSыз сізге ж‰рдем берсе, осы кезде оныS ™з жaмысы бaдан кедергіге aшырап немесе м_лде тоKтап Kалуы м_мкін екендігіне Kарамастан Kабылдар ма едіSіз?
5. Бaйыру немесе тиым салу сияKты шараларды сіз тек Kажет кезінде Cана Kолданасыз ба?
6. Ж_йелілік, реттілік – педагогикалыK маSызды принциптердіS бірі деп санайсыз ба?
7. БалаCа оныS айналасындаCылардыS _лкен ‰сер ететіндігін сезінесіз бе?
8. Спорт пен физкультураныS баланыS жан-жаKты, _йлесімді дамуында маSызы зор екенін ескеріп отырасыз ба ?
9.  Сіз балаSыздан бір н‰рсені орындау ж™нінде талап тaрCысынан емес, ™тініп сaрап к™рдіSіз бе?
10.“МеніS уаKытым жоK” немесе “ТоKтай тaр, ‰уелі жaмысымды бітіріп алайын” – деген т‰різді сылтаулармен балаSыздан “KaтылуCа тырысу” сізге ыSCайсыздыK туCызбай ма?
И‰ - 2 aпай
Кей кезде –1 aпай
ЖоK – 0
6 aпайдан т™мен aпай жинасаSыз – бала т‰рбиесі туралы т_сінігіSіз к™мескі екендігін д‰лелдейді, “Ештен кеш сияKты” деген Cой. Сіз бaл тестке к™п иек арта бермей, жеткіншіктер т‰рбиесі т™Sірегінде ™з біліміSізді жетілдіруге асыKKаныSыз абзал.
7-ден 14 aпайCа дейін жинасаSыз – сіз бала т‰рбиесінде, ‰рине, _лкен Kателік жасап ж_рген жоKсыз, ‰йтсе де, ™зіSіздіS осы баCыттаCы іс-‰рекетіSіз ж™нінде тереSірек ойланып к™ріSіз. Ал тіпті былай істеуге де болады: алдаCы жексенбініS бірін балаSызбен к™Sілді демалуCа арнаSыз. €рине, бaл уаKытты aмыта тaруCа тура келеді. Бaл к_нгі демалыс _шін балаSыздыS Kатты KуанатындыCына к_м‰н жоK.
15 aпайдан жоCары жинасаSыз – сіз ™зіSіздіS ата-аналыK міндетіSізді орынды атKарып келесіз. СоCан Kарамастан кейбір м‰селелерді бaдан да жаKсарта т_ссеSіз Kaба-Kaп.







Тапсырма «Бет пердесіз»

БарлыK KатысушыларCа т™мендегідей мазмaндаCы карточкалар таратылады. Олар карточкада жазылCан с™йлемдерді жалCастырады.
МаCан aмыту Kиын болса да мен...
Кей кездері мен ...
Мен .... Kатты aялам
Кей кездері меніS KасымдаCы адамдар...
МаCан ... , мен Kатты Kуанам
Мен...сенемін
Мен ... ешкімге айтпаймын
Мен ... Kатты Kиналам
АдамдардыS... маCан aнамайды
Мен ™з Kызметімде ... aнатамын
МеніS достарым к™біне ...
Мен KонаKKа барарда ...
Мен ™згелердіS ... aнатпаймын
Б™тен ортада мен ...
Таныс емес адаммен мен...
ЖаCымсыз жаCдай туындай Kалса ...
АдамдардыS Kызмет бабымен ™скенін к™ргенде ...
МеніS жaмысымныS aнамайтын бір жері бар, ол ...
Мен айналамдаCы адамдардыS ... Kалаймын
МеніS еS асыл арманым...
МеніS мінезімніS ... маCан aнамайды
Мен KонаK шаKырCанда ...

Іскерлік ойын таKырыбы: «Отбасы айнасы»
МаKсаты: Бала т‰рбиесінде ата-ананыS алатын орныныS ерекше екенін т_сіндіру; ата-ана бойына ™здерін т‰рбиеші ретінде Kарауда KызыCушылыKтарын дамыту; баламен дaрыс тіл табысуCа, с™йлеу м‰дениетін _немі KолдауCа ой салу.
Ата-аналарCа бала т‰рбиесінде инновациялыK технологияларды таныстыру
Т_рі: іскерлік ойын
Ж_ру барысы:
І. «АныKтама б™лімі»
ІІ.ПедагогикалыK ситуатцияларды шешу
ІІІ.ПедагогикалыK тренинг
І^.Мерекелік композиция Kaру
^. «АлаS» пікірталас
^І. Іскерлік ойынды Kортындылау.
І.«АныKтама б™лімі»
МаKсаты: Ата-аналдардыS сaраCына педагогтардыS к‰сіби ж‰не биязы жауап беруін жетілдіру.
Jaралдар: АныKтама б™лімі деп жазылCан ширма ж‰не телефон, сaраKтар жазылCан карточка.
Ойын барысы: Т‰рбиешілер кезекпен «КеSесші» ролін ойнайды. «Т‰рбиешілер»
(KалCан ата-аналар) сaраKтар жазылCан карточкаларды еркін талдау арKылы «КеSесшіден» сaраKтарCа т_сінік алады. Мысалы:
Баланы таKпаKты м‰нерлеп айтуCа Kалай _йретуге болады?
МеніS балам мысыK пен к_шіктен KорKады. Не істеуім керек?
4 жастаCы баланы ™збеттілікке Kалай т‰рбиелеуге болады?
Jызым д‰рігерге к™рінуге KорKады. Не істеуім керек?
МеніS немерем ескертуді тыSдамайды. Сіз Kандай кеSес бересіз?
Балам _немі ойнайды, сабаKты KараCысы келмейді. Ал, ол 4жасKа толды, мектепке даярлау керек. Jалай баCындыруCа болады?
КеSесшініS жауабына 1-2 минут уаKыт беріледі. Егер «ата-ана» жауапKа келіспесе ™з ойын айтуына болады.

ІІ.ПедагогиKалыK жаCдаяттарды шешу
1. Марат тарелкені сындырып алды. Балалар т‰рбиешіге арызданды. Т‰рбиешініS ‰сері.
2. Бала т‰рбиешініS кітапты желімдейміз деген тапсырмасын орындауда желім т™гіп алды. Топ балалары Kуана секіріп айKайлап «біз сені айтамыз» деп ж_гере ж™нелді. Сасып KалCан балаCа ешкім к™мектеспеді. СіздіS шешіміSіз.
3. Бала ашу _стінде KасындаCы жолдасын салып Kалды. АшуланCан жолдасы жауап ретінде оны да салып Kалды. Екеуі де жылап ж_гере т‰рбиешіге арызданды. СіздіS ‰рекетіSіз.
ІІІ.ПедагогикалыK тренинг.
Ата-ана ‰р уаKытта ™зін aстау эмоционалдыK Kалпын саKтай білуге тиіс, осыныS барлыCы оныS с™зі мен мимикасы арKылы байKалады.
М‰нерлеп с™з айтуы:
1. «Мында кел» деген фразаны: Kатты, Kaпия т_рінде, ашулана, Kуана айту
2. «Б‰рекелді» деген с™зді ж‰й, Kатты, жылы, таSдана, кекесін, шаттана, с_йісіне айту.
МимикалыK реакция:
ЕртеSгілік жаттыCу басталып кетті, бір бала кіріп келе жатыр. Сіз оCан Kарай:
Бaйыра «Тез жаттыCуCа тaр»
ТаSдана «к_ткен жоKпын»
Ызалана «МеніS ойымды таCы да б™лдіS»
СaраK Kоя «Бір н‰рсе болды ма?»
Жаратпай «Сен жaмыс жасауCа кесел келтірдіS»
Jуана «АKыры келдіS бе?»
Ойын «ЖаKсы ж‰не жаман»
МаKсаты: ЛогикалыK ойлауды дамыту, айтKан с™зін Kуаттайтын аргумент таба білу, т‰рбиешініS к‰сіби мамандыCын сипаттау. «ЖаKсы Жаман» деген схема бойынша Kaрылады.
Ойын барысы: т‰рбиешілер кезекпен ™з жaмыстары, яCни маSыздылыCы, Kaндылыын айта келе, жамандыCы, KиындылыCы ж™нінде айтады.
Мысалы:
1. т‰рбиеші болCан жаKсы- бaл KызыK ж‰не динамикалыK жaмыс. «Т‰рбиеші болCан жаман» – бaл Kиын ж‰не кеS к™лемді талап ететін жaмыс, _немі ‰дістемелік кітаптарды оKып отыру керек.
2. т‰рбиеші болCан жаKсы – бaл игілікті еSбек, отты к™зді балаларCа білім, д‰ріс беру, адалдыKKа т‰рбиелеу – бaл баKыт. Т‰рбиеші болCан жаман- барлыCы _немі баKылайды- сен баланы Kалай оKытып жатырсыS, бала нені _йренді, немен шaCылданып отыр, _немі соныS б‰ріне жоспар жасап отыру керек.
3. т‰рбиеші болCан жаKсы- ата-аналар сыйлайды, пікірімізді тыSдайды, ™з пікірлерін Kосады. Т‰рбиеші болCан жаман-_немі KорKыныш _стінде ж_ресіS, біреуіне бірдеме болып Kалмасын, бір н‰рсеге aрынып Kалмасын деп _бектеумен ж_ресіS т.б.
І^.Мерекелік композиция Kaру.
Тапсырма: Берілген материалдардан мерекелік композиция Kaрып оCан таKырып Kою
^. «АлаS» пікірталас
1.«Айсамал» балабаKшасы Kандай баCдарламамен жaмыс жасайтынын білесіз бе? Сол баCдарламамен жaмыс жасау тиімді, ‰лде.....?
2.СіздіS балаSыздыS дамып- жетілуіне балабаKшада ж_ргізілетін Kандай жaмыс баCыты пайдалы ж‰не KызыKты деп есептейсіз? Немесе....?
3.БалаSызCа Kандай іс-‰рекет т_рі к™бірек aнайды немесе aнамайды?
4.БалаSыз _йге барCанда балабаKша ж™нінде ‰Sгіме айта ма? Осы дaрыс па?
^І. Іскерлік ойынды Kорытындылау

15