Эссе «Мээн педагогиктиг философиям».

Амырбиде Айланмаа Сергеевна

Эссе «Мээн педагогиктиг философиям».

Кижи чырык чер кырынга торуттунгеш, чуртталгазын кандыг-даа сорулга чокка, анаа-ла чурттап эртип кагбас. Амыдырал бир-ле уткалыг, сорулгалыг болур. Эртем билигге ооренип чорааш, кижи боду кызыл куш-биле шуптузун чедип алыр.
Кандыг-даа кижинин сагыш-сеткилинде амыдырал чуртталгазында бир-ле балалбас исти арттырып каан, уттундурбас, хундулээри башкызы черле турар боор деп бодаар мен. Мээн бо сагыжымда уттундурбас, кезээде чылыг сеткил-биле бодап чоруур кузелим бар.
Уругларны кижизидери – бистин амыдыралывыстын эн чугула кезээ болур. Сураглыг педагог А.С. Макаренко мынчаар чугаалаан: «Шын кижизидилге – бистин аас-кежиктиг кырган назынывыс, багай кижизидилге - бистин келир уеде човуланнывыс, караавыс чажы, оске улустун болгаш бугу чурттун мурнунга бистин буруувус болур». Азы, бистии-биле алырга бистин тыва огбелеривис «Кижи болуру чажындан, аът болуру кулунундан» деп улегер домакты чугаалаан болгай.
Амгы уеде кижизидилгени чедиишкинниг чорудары ада-иенин уругларынга ынакшылындан, оларнын куш-ажылгыр, кежээ кижилер болурундан ангыда, тускай педагогиктиг билиглерни чедип алыры негеттинип турар. Кижизидилгенин база бир негелдези – уругларнын аажы – чанында, сагылга-чурумунда эки чуулдерни эскерери, ону ажыглаары болур. Оон ангыда уругларнын хар-назынынын аайы-биле оларнын аажы-чанынын оскерилгелерин эскерип коору кончуг чугула.
Тыва чон шаандан тура мерген угаанныг биче сеткилдиг, чечен-мерген болгаш чаагай чанчылдарны салгалдарга угаадып чорааннар.
Мээн педагогтуг философиямны туннеп чугаалаарга:
Удуртукчу башкыларымга болгаш чонга база сумелекчилерим-биле харылзаамны быжыктарып чоруурум - менээ аас-кежик.
Соолгу каш чылдарда кижизидилге айтырыын экижидер, оон хевирлерин байлакшыдар талазы-биле хой ажылдар кылдынып турар. Солун угланыышкыннарны шилип ап тывынгыр, чогаадыкчы ёзу-биле ажылдап турар башкылар-даа, школалар-даа республикада хой.
Башкы ажылы кандыг-даа ажылдан унелиг, солун база амыдыралга хойну билип хунден хунче ооренип чоруур ажыл. Оон тоогузу тончу чок, амгы сайзырангай уеде эн-не солун ажыл деп бодап чоруур мен. Башкы дээрге эн-не хундуткелдиг, бедик сулделиг ат. Башкы деп атка толептиг болуп, мен база оореникчилеримни Торээн Тывавыстын толептиг оолдары, уруглары болурунга бугу кужумну бээр мен.
15