Разработка урока по родному языку на тему Ужуглелдин бижилгези-биле таныжылга (1 класс)

Кичээл планы
Ооредилге эртемиУжуглелКласс 1
ТемазыУжуглелдин бижилгези-биле таныжылгаСорулгазы-Оореникчилерге «Ужуглелдин бижилгези»-биле таныштырар, кичээл уезинде шын олуруп билиринге чанчыктырар;
-Чугаа-домаан, салааларын сайзырадыр;
-Ооредилге херекселдеринге камныг болурунга кижизидер.
Кичээлдин хевири Чаа чуулду билип алырыКичээлдин дерилгезиУжуглелдин бижилгези, ном, «Шын олур» деп плакат
Кичээлдин чорудууКичээлдин этаптарыБашкынын кылдыныыОореникчилернин кылдыныыОрг. кезээА) амыр-менди солчулгазыАлдын ХунумАк-кок дээримАвыралдыг ада-иемАжыл-ишчи башкыларымАмыр-ла, амыр!
Б) кичээлге белеткелин хынаарБашкы-биле катай катаптаарКичээлге белеткенирКатаптаашкын-Эрткен кичээлде чуу деп шулук ооренген ийик бис?
- Шулук кымнын дугайында ийик?
-Кым шулукту шээжи-биле чугаалаптарыл?
-Бо эртемге чуну ооренир ийик бис? Башкынын айтырыгларынга харыылаар.
Чаа теманы тывары- Бо чурукта чуну коргускенил?
-Чуу деп ооредилге херекселдери билир силер?
- Бо кичээлде чуну ооренир-дир бис?
-Кандыг сорулга салып алгаш ооренир бис?
-кымда мындыг кыдырааш барыл?
Бо дээрге «Ужуглел» деп эртемивистин бижилгези-дир. Ол дээрге бистин шын бижип оорениривистин кыдыраажы-дыр.
Кыдырааштын шугуму-биле таныжаалынар.
Бижиир шугум-ол чинге шугум. Ынчангаш ону ажылчын шугум дээр. Ажылчын шугумнун адаанда алгыг шугумнарны дузалал шугумнар дээр. Башкынын айтырыгларынга харыылаар.
Уруглар кыдыраашты ажыдып коорСамбыра-биле таныжылга. - Бо самбыра-дыр, а бо чугай-дыр. Самбырага чугай-биле бижип ооренир бис. Самбырага чугай-биле бижип ооррпенир бис. Самбырада шугумнар силернин кыдыраажынарда чаа танышканывыс ышкаш ажылчын болгаш дузалал шушумнар-дыр. Мону самбыра аштаар пос (тряпка ) дээр. Ол уруглчу арыг болгаш ол турар ужурлуг.
-Кыдырааш болгаш оске-даа ооредилге херекселдери салыр парта кыры кезээде арыг турар ужурлуг. Устунде он талада чурукту корунер.
- Чуу-дур?
- Кыдыраашты тондур бижигиже чедир мындыг арыг турар ужурлуг.
-Ам ортузунда чуруктарже корунер. Дежурный чуну канчап тур?
- Дараазында чурукта уруг чуну канчап тур?
- Чуге демир-ужук чуруун коргускенил?
- Демир-ужук чок болза, уруглар кичээлге чуве биживейн, анаа олурар апаар. Кезээде демир-ужукту кагбайн чоруурун саныгдырып турар. Ам адаанда чуруктаржа корунер.
- Оореникчилдер чуну кылып олурлар?
- Оларнын холдары арыг, ам бижип болур. Силер бот-боттарынар холдарынар хынажынар. Эн устунде чурукту топтап крунер. Бижип олурар уеде канчаар олурар-дыр? Силер база ынчаар олурар силер. Бижилге кыдыраажы-дыр
Дежурный уругларнын холун хынап турУруг парта кырын аштап тур
Оореникчилер номчуп, бижип олурлар.
Сула шимчээшкинСалгын-сырын сырынап тур
Хадынчыгаш чайганып тур…. Шимчээшкиннерни кылырБижиириБашкынын тайылдбыры:
-Бижип турар уеде карак-биле кыдырааш аразы уругнун парта кырынга шенектенгеш, холдарынын баштары-биле ийи кастыкка дээп турар хемчээлге, а стол биле тош арарзынга уругнун чудуруу хос кире бээр хемчээлге турар.
Ам бижип болурТайылбырны дыннааш, шын олургаш, чараштыр бижиир.
Туннел-Бо кичээлде чуну билип алдынар?
- Бижип ооренирде эн чугула херекселдер чулерил?
- Чараш бижиир дизе чуну сагыырыл?
Кичээл тонгенКыдырааш, демир-ужук, самбыра, чугайЧараш бижиир дизе: демир-ужукту шын тудуп билири, шын олурары, арыг-силиг болур.