Презентация по чувашской литературе Киоeшy — кил илемe

Килĕшÿ – кил илемĕ.Г.Н.Волковăн „Ăслă ача“ калавĕ тата Л.Н.Толстойăн „Старый дед и внучек“ юптарăвĕ тăрăх 5-мĕш класра ирттернĕ урок.Урок эпифграфĕ: «Ача ырра курсан ырă пулать, усала курсан усал пулать». Лев Николаевич Толстой1828-1910Геннадий Никандрович Волков1927-2012Г.Н.Волков чăвашсен паллă ученăйĕ, педагогика ăслăлăхĕн докторĕ, академикЛев Николаевич Толстой вырăссен паллă çыравçи СТАРЫЙ ДЕД И ВНУЧЕК(Басня) Стал дед очень стар. Ноги у него не ходили, глаза не видели, уши не слышали, зубов не было. И когда он ел, у него текло назад изо рта. Сын и невестка перестали его за стол сажать, а давали ему обедать за печкой. Снесли ему раз обедать в чашке. Он хотел ее подвинуть, да уронил и разбил. Невестка стала бранить старика за то, что он им все в доме портит и чашки бьет, и сказала, что теперь она ему будет давать обедать в лоханке. Старик только вздохнул и ничего не сказал. Сидят раз муж с женой дома и смотрят — сынишка их на полу дощечками играет — что-то слаживает. Отец и спросил: «Что ты это делаешь, Миша?» А Миша и говорит: «Это я, батюшка, лоханку делаю. Когда вы с матушкой стары будете, чтобы вас из этой лоханки кормить».Муж с женой поглядели друг на друга и заплакали. Им стало стыдно за то, что они так обижали старика; и стали с тех пор сажать его за стол и ухаживать за ним. Словарь ĕçĕНевестка – жена сына, ывăлăн арăмĕ (мăшăрĕ)Бранить – ругать (вăрçас)Лоханка – деревянная круглая или продолговатая посуда для стирки белья, мытья посуды (кĕпе е чашăк-тирĕк çумалли йывăç тирĕк)Слаживать – делать, хорошо утраивать (тăвас, ăсталас) Сăр ил – йăлăхтарса çитер {BDBED569-4797-4DF1-A0F4-6AAB3CD982D8}„Ăсла ача“„Старый дед и внучек“Мĕнле туяççĕ аслисем ачисен сăмахне илтнĕ хыççăн?Мĕн тăваççĕ-ха çакăн хыççăн вĕсем?  Кирлĕ глаголсене тупса çырăр {BDBED569-4797-4DF1-A0F4-6AAB3CD982D8}„Ăсла ача“„Старый дед и внучек“Мĕнле туяççĕ аслисем ачисен сăмахне илтнĕ хыççăн?Хăраса каятьпоглядели друг на друга Куççульне пытарма тăрăшатьзаплакалиАлли-ури çавăнтах чĕтреве ÿкетстало стыдноМĕн тăваççĕ-ха çакăн хыççăн вĕсем?Çырмана васкаса чупса анатьС тех пор сажать его за стол Ашшĕне юр ăшĕнчен кăларатьухаживать за ним.Килне туртса таврăнать Питĕ лайăх пăхаççĕ Кирлĕ глаголсене тупса çырăр Хайлавсен тĕп шухăшне палăртакан ваттисен сăмахĕсене тупăр. {10A1B5D5-9B99-4C35-A422-299274C87663}„Ăслă ача“„Старый дед и внучек“Ватти сывă чух çамрăка хуйхă çук.Ватта сума сăвакан хăй те сумлă пулакан.Ватăпа ватă пул, çамрăкпа çамрăк пул.1.Кто родителей почитает, тот вовек не погибает.2.Вся семья вместе, и душа на месте.3.Нет лучше дружка, чем родная матушка.  Кану саманчĕĂшă çилĕ лăпкă вĕрчĕ,Хускалайрĕç туратсем.Пит ÿсесшĕн вĕсем çÿллĕ,Эпир лартнă йывăçсем.Ак эпир те кармашатпăр,Ай, çитесшĕн вĕсене.Кăшт хумханнă хыççăн пуртеПарта хушшине ларарĔçе малалла тăсар. 1) Анне – кил ...2) Анне апачĕ пылтан...3) Анне ачашлать – çÿçе май ...4) Ватта хисепле…5) Ват çынран ...6) Ватти ăс памасăр Ваттисен сăмахĕсене вĕçлĕр
Хĕвеллĕ кластер Килти ĕç1.Аннесене валли салам хучĕсем хатĕрлемелле.2. Аслаçăр, асаннĕр патне çыру çырмалла.