М.?уезовты? К?ксерек шы?армасы (5-сынып)

Павлодар облысы, АKтоCай ауданы, Жоламан ауылы «АKтоCай ауданыныS АKбидай негізгі мектебі» кмм-сініS KазаK тілі мен ‰дебиет п‰ні мaCалімі Мундуинова Асем Ерболатовна
7-сынып
JазаK ‰дебиеті
-апта
-к_н 3-сабаK

СабаKтыS таKырыбы
М.€уезовтыS «К™ксерек» шыCармасын бекіту сабаCы

Сілтеме
ОKулыK:

Жалпы маKсаты
ЖаKсылыK пен жамандыKты ажырата отырып, шыCарма кейіпкерлерініS бейнесін ашу; оKушылардыS ™з пірікін д‰лелдеуге ж‰не с™з саптау, ойлау Kабілеттерін дамыту

П‰наралыK байланыс
Тарих, KaKыK, жануартану

СабаKтыS т_рі
Сот сабаCы

€діс-т‰сілдер, стратегиялар
«ТВ-шоу» стратегиясы

Ресурстар
Сот процесіне Kатысатын оKушылардыS Kызметтері жазылCан KаCаздар (табличкалар)

К_тілетін н‰тиже
ОKушылар ™з пікірлерін д‰лелдей білуге даCдыландыру, мамандыKKа даярлау, ™мірде ‰ділдікті жаKтауCа т‰рбиелеу

Негізгі идеялар
ОKушыларды жеке тaлCа етіп Kалыптастыру

Дерек к™здер
ОKулыK; Made by Mike Gershon – [ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ] ; интернет беттерінен (МaCалім : Нaрахметова Г.J., Астана, 2010); [ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ]

СабаKтыS кезеSдері
`йымдастыру;
Сот процесін ™ткізу;
Jорытындылау («ТВ шоу» ‰дісі арKылы);
БаCалау;
^йге тапсырма беру.

Кейінгі берілетін _й тапсырмалары
ОKушы Kабілетіне Kарай берілетін тапсырмалар:
1) М.€уезовтыS басKа да шыCармаларын оKып келу (А, В, С).
2) «К™ксерек – табиCаттыS таCы перзенті» таKырыбына эссе жазу (А).
3) «Jaрмаш ™ліміне кім кін‰лі» таKырыбына ойтолCау жазу (В);
4) JасKыр туралы маKал-м‰тел, маCлaмат жинау (С).


І. `йымдастыру:
- ОKушыларды т_гендеу;
- _йге берілген тапсырмаCа шолу жасау (сотKа Kатысатын оKушылардыS р™лдерін еске т_сіру);
- оKушыларCа сабаK маKсатын аныKтату.

ІІ. Негізгі б™лім
МaCалім с™зі: - «К™ксерек» шыCармасын оKыдыSдар, осында ‰ділдік пен ‰ділетсіздіктіS Kай жаKта екенін ™здеріS аныKтауларыS Kажет. Ол _шін сендермен сот сабаCын ™ткізейік. «К™ксерек» оKиCасы неліктен бaлай ™ткендігін сендердіS пікірлеріSмен, к™зKарастарыSмен талKылайыK.

ОKушылар ™здерініS орындарына жайCасады.

Сот т™раCасы (А): сот _рдісін ашыK деп жариялайды.

Прокурор (В) с™з алып, «KылмыстыS оKиCаCа» KысKаша шолу жасайды,осындаCы
бейк_н‰ JaрмаштыS ™ліміне кін‰лі К™ксеректі жазаCа тарту керек деген aсыныс айтады.
 АKтаушылар (В) К™ксеректіS ауыл иттерінен,ауыл адамдарыныS к™бісінен не _шін таяK жегенін,олардыS соKKы жегенде Kандай мінез к™рсететінін,оныS себебі неде екенін айта келіп,адамдар арасындаCы ™мірдіS К™ксерекке т_сініксіздігін,яCни ‰рбір тіршілік иесініS ™мір с_ретін ™з ортасы ,™з Kандастары бар екені туралы айтады.JасKыр адамдар арасындаCы ™мірге к™ндікпейді,ол далада,тау –таста ™мір с_ру керек,бaл – табиCат заSы.Айнала KоршаCан табиCаттыS ™з заSы,™з ерекшелігі бар.К™зін ‰лі ашпаCан К™ксерек адамдар арасына келіп т‰рбиеленсе де,б™рілік табиCатына тартып,екі аяKты пендемен ™штесіп ™сті.Себебі ол – KасKырдыS ™зіне т‰н мінезі,табиCи Kасиеті.СондыKтан К™ксеректі жазалау орынсыз.
Jаралаушы (В) ™з с™зінде JaрмаштыS К™ксеректіS Kалай жаKсы к™ргені,Kалай тамаKтандырып,Kалай к_ткенін,сол _шін тіпті ‰жесініS Kасынан б™лініп,оны ™зініS Kасына алып жатKанын,ауыл иттерінен KорCаCанын м‰тіннен мысал келтіре отырып,К™ксерек JaрмаштыS жаKсылыKтарына зaлымдыKпен жауап KайтарCанын д‰лелдеп,оны жазалау керек деген райынан Kайтпайды. АKтаушылар (В): К™ксерек жаKсылыKKа жаKсылыK Kайтаруды білмейді.Себебі ол – таCы.Оны шыCарма барысында жазушы да бірнеше рет еске алады.Мысалы:К™ксеректіS дене бітімін суреттегенде « зіSгіттей к™к шолаK KасKыр болды», «орасан боп ™сті», «жоталары д™Sкейіп,жон ж_ндері _рпейіп алCан», « зорайып Kатты ™сті», «аяKтары жуандап,ж_ндерініS б‰рі aзарып ™сті» деп сипаттайды.«Г_рр» етіп ала т™бетті алKымынан ала т_сті», «г_рілдеSкіреп маSына дартKысы келмеді», «KорK –KорK» асайды, «KылK – KылK жaтады», «KабырCаларын кірт-кірт сындырады», «д_р-д_р еткізіп келеді» - бaл оныS арланCа т‰н Kимылдары.К™ксеректіS мінезін «Kырыстанып жатып алады», «ызалы,долы,ашулы», «долылыK, жойKындыK бар», «‰лі к_нге бір жадырап ойнап к™рген емес», «татулыK жоK, суыK», «К™ксерек оSашада, елсізде Kатты ойыншыл болатын», «ол т_зде еркін ойнаKы» деген тіркестемен суреттеледі. МaныS барлыCы т‰рбиеге к™нетін к_шік емес, Kанша асырасаS да орманCа Kарап aлитын б™лтірік екенін д‰лелдейді.Ол ™зіне т‰н,мінезіне т‰н ‰рекет жасады. Айыпталушы К™ксерек (С): МеніS адамдарCа деген ™шпенділігімніS арта т_суіне итермелеген Kосымша себептер:1)адамдар меніS aяластарымды ™лтірді;2)ата – анама туCан к_н маCан да туып,адамдар меніS де к_шіктерімді ™лтірді;3)™зім адам оCына тап болдым,к_шік кезімде де екі аяKтылардан т_рлі соKKы к™рдім. Екі ку‰гердіS с™здері АKтаушылардыS Kорытынды с™здері (В): К™ксеректіS ™зі келтірген д‰лелдерінен басKа оныS Jaрмашты ™лтіруіне себеп не?JасKырдыS ™зіне т‰н мінезі, табиCи Kасиеті дедік.СоныKтан ол Kанына тартып,иесі болса да Jaрмашты ™лтірді.Адам,жануар – табиCат жаратылысы.Олар ™мір с_ру _шін,aрпаK саKтап Kалу _шін ™мір с_реді.JасKыр жыртKыш та болса тіршілік иесі. Адамдар осыны т_сіну керек еді.Ал KасKыр апанын бaзу,б™лтіріктерін ™лтіру – адамныS табиCатKа жасаCан Kиянаты.€Sгімеде адамдар ‰лемініS Kатігездігін к™реміз,Kиянатшы екенін байKаймыз.Ойланбай істеген істіS опыK жегізетіндігін к™реміз. Jaрмаш _лкендердіS екі рет ескерткенін елемеді,KасKырды соймаKшы болCанына к™нбеді. Ал _лкендер ертеSді ойламай,арланныS ™сіп жыртKыш болып шыCуына бар жаCдайды жасады. Адвокаттар кеSесініS тaжырымы (В): Jaрмаш ™лімініS басты кін‰лі К™ксерек емес. Сот _кім шыCарады: Jaрмаш ™ліміне адамдардыS ™зі кін‰лі. К™ксерек, біріншіден, тегіне тартып ™лтірсе, бір жаCынан, оны мaндай KылыKKа итермелеген – адамдардан к™рген ж‰бір-жапасы. Адамдар «ЕккеніS тікен болса, орCаныS балауса болмас» деген с™зді ескермеген. К™ксерек к_шік емес, б™лтірік. «Б™рі б™рілігін істейді», «JасKырдыS баласын Kанша асырасаS да орманCа Kарап aлуын Kоймайды» деген ата-бабалар даналыCына с_йеніп К™ксеректіS табиCат заSдылыCына с‰йкен ‰рекет еткенін ескере отырып, оны жазадан босатамыз.ІІІ. Jорытынды
МaCалімніS с™зі: М.€уезовтіS «К™ксерек» ‰Sгімесін аяKтадыK. Осы сабаKтан алCан білімдеріSді тиянаKтап, ж_йелейік.

«ТВ шоу» ‰дісін Kолдану.

Журналист – сaраK Kоюшы (С – т™мен оKитын оKушы). Ол мaCалімніS Kоятын, яCни Kорытынды с™зді сол отырCан оKушылардыS ™здерінен сaрап, ™зін толCандыртKан сaраCыныS жауабын алады (А, В – оKушылары жауап береді).

І^. БаCалау
Сыныптастарын баCалау ([ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ])

^. ^йге тапсырма:
1) М.€уезовтыS басKа да шыCармаларын оKып келу (А, В, С).
2) «К™ксерек – табиCаттыS таCы перзенті» таKырыбына эссе жазу (А).
3) «Jaрмаш ™ліміне кім кін‰лі» таKырыбына ойтолCау жазу (В);
4) JасKыр туралы маKал-м‰тел, маCлaмат жинау (С).









Заголовок 215