Статья на тему Географиядан білім сапасын ?амтамасыз ету жолдары
JазаKстан РеспубликасыныS 2005-2010 жылдарCа арналCан білім беруді дамытудыS мемлекеттік баCдарламасында орта білім берудіS маKсаты – алCан білімініS, к‰сіби даCдыларыныS негізінде ™мірдіS ™згермелі жаCдайларында еркін баCдарлай алатын, ™зініS білімін дамытуCа, сол алCан білімі арKылы ™з м_мкіндіктерін іске асыруCа ж‰не адамгершілік тaргыда ™з бетінше дaрыс, жауапты шешім KабылдауCа Kабілетті тaлCа Kалыптастыру екендігі к™рсетілген.
`лттыK деSгейде KойылCан маKсатты ж_зеге асыруда географиялыK білімніS алатын р™лі зор. Jазіргі мектептердегі географияны оKыту ‰дістемесіне талдау жасайтын болсаK, д‰ст_рлі оKыту ж_йесініS басымдылыCы байKалады. Географиядан білім сапасын Kамтамасыз ету _шін оKу н‰тижелерін аныKтау, оKу процесін aйымдастыру, оKушыныS біліктілігі алдыSCы орынCа шыCу керек. `лттыK деSгейдегі білім берудіS маKсаты:
МектептіS ‰рбір сатысын ж‰не мектеп бітірушілердіS компетенттіліктерін сипаттау арKылы белгіленуі
Білім салаларыныS маKсаты к_тілетін н‰тижелер арKылы наKтылануы
ОKытудыS ‰р сатысындаCы оKу жетістіктерініS деSгейлерініS аныKталуы
ОKушылардыS дайындыK деSгейін аныKтайтын ™лшеуіштер ж_йесініS дайындалуы
ОKулыK ж‰не оKу-‰дістемелік кешендерініS к™пт_рлілігі ж‰не білім беруге Kатысты жауапкершілікті ™зара б™лісу ж_йесініS Kалыптасуы арKылы сипатталады.
`лттыK ж_йеде Kазіргі кезде жалпы орта білім беруді жетілдірудіS негізіне компетенттілік т‰сілді алу aсынылуда. Енді осы компетенттілік т‰сілдіS білім сапасын арттырудаCы маSызына тоKталайыK.
Психология-педагогика саласында «компетенттілік» ж‰не «компетенция» aCымдарыныS жалпы KабылданCан т_сіндірмесі ‰лі KалыптаспаCан, оларCа т_рліше маCына беріліп ж_р. Компетенттілік деп оKушыныS алCан білімі мен даCдыларын т‰жірибеде, к_нделікті ™мірде Kандай да бір практикалыK ж‰не теориялыK проблемаларды шешу _шін Kолдана алу Kабілеттілігін айтады.
ОKушылардыS компетенттілігі, еS ‰уелі, мектепте оKыту процесі кезінде Kалыптасады. Ол оKу процесініS негізгі сапа к™рсеткіші болып табылады ж‰не KойылCан педагогикалыK маKсатKа жетуді к™здейді.
Ал компетенция деп оKудыS ж‰не ™здігінен білім алудыS н‰тижесінде Kалыптасатын адамныS ‰леуметтік мобильділігін аныKтайтын, білім мен т‰жірибеге, KaндылыKтар мен бейімділіктерге негізделген жалпы Kабілеттіліктерді айтады.
Компетенттілік пен компетенция aCым
·дары бірін-бірі толыKтырады ж‰не бірімен-бірі байланысты.
Сонымен, оKушылардыS базалыK компетенцияларын сипаттайтын наKтыланCан маKсаттар оKытудыS к_тілетін н‰тижелері болып табылады.
ЖоCарыда айтылCандарды Kорытындылай келе, «География» п‰ні бойынша оKу жетістіктері т_ріндегі п‰ндік компетенциялардыS жобасы
КартографиялыK сауаттылыCы
Jaбылыстар мен процестерді сипаттау (баKылау н‰тижелерін мазмaндау, табиCат объектілері мен Kaбылыстарын салыстыру, кесте, диаграмма, сызбалар ж‰не т.б. Kaрастыру).
ТабиCи процестер мен Kaбылыстар заSдылыKтарыныS себеп-салдарлы байланыстарын орнату _шін басKа п‰ндерден алCан білімдерін пайдалану.
АлCан білімдерін наKтылы бір практикалыK м‰селелерді шешуге Kолдана алу.
КартографиялыK сауаттылыK:
картаныS, атластыS, аэро ж‰не CарыштыK т_сірілідердіS т_рлері мен типтерін ажырата білуді
картаныS тілін меSгеруді
картамен жaмыс істей білуді (картаны оKи, салыстыра, талдай алу, картадан аKпарат алу даCдыларын меSгеру ж‰не Kарапайым карта Kaрастыру) Kамтиды.
КартографиялыK сауаттылыKтыS бірінші деSгейінде оKушылар топографиялыK, жалпы географиялыK, т_рлі физикалыK ж‰не экономикалыK карталардыS т_рлерімен танысады. Ал екінші деSгейде оKушылар таKырыптыK карта ж‰не оKушыларCа арналCан атластаCы ‰р т_рлі шартты белгілермен ж‰не олардыS картада бейнелену т‰сілдерімен (т_рлі бояулар, изозысыKтар, н_ктелер, картограммалар ж‰не т.б.) танысады. Бірінші ж‰не екінші деSгейде оKушыларда Kарапайым картографиялыK сауаттылыK Kалыптасады.
География п‰нінде карта бойынша географиялыK координаталарды, географиялыK орнын, биіктік пен тереSдік KашыKтыKтарын, температура KозCалысын, ™зен торларыныS конфигурациясын, атмосфералыK Kысым мен уаKыт белдеулері айырмашылыKтарын, елдер мен олардыS астаналарын аныKтау, халыKтыS орналасуы мен тыCыздыCы туралы, т.б. сaраKтар мен тапсырмалар к™п. Сонымен Kатар м‰тін мен атлас карталары бойынша атау, к™рсету, аныKтау, ™лшеу, т.б. тапсырмалардан тaрады. БaныS б‰рі географияны оKытуда компетенттілік т‰сілді ж_зеге асыруCа м_мкіндік береді, ™йткені, картаны оKи, т_сіне білу, онымен жaмыс істеу ол географиялыK компетенттіліктіS негізі.
15