?рнектерді? ??руды? композициялы? негіздері — 6 сынып
Сабақ жоспары
Пәні: бейнелеу өнері
Сынып: 6
Сабақтың тақырыбы: Өрнектердің құрудың композициялық негіздері
Сабақтың мақсаты: Оқушыны ою-өрнек түрлеріне қарап отырып сурет салуға үйрету.
Сабақтың міндеті:
1. Білімділік: оқушыны ойландыра білу, дүниені тани білу, қыл қалам арқылы ой - өрісін жеткізе білу2. Дамытушылық: оқушылардың есте сақтауын, ойлауын пәнге деген қызығушылығын дамыту.3. Тәрбиелік: оқушыларға эстетикалық және әсемдікке, сұлулыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың типі: жаңа сабақ
Сабақтың түрі: дәсүрлі сабақ
Сабақтың көрнекілігі: бүктеме суреттер
Қолданылатын әдіс-тәсілдер: сұрақ-жауап, түсіндіру,өз бетімен жұмыс
Сабақтың жоспары: 1.Ұйымдастыру кезеңі
2.Үй таспырмасын тексеру
3. Жаңа тақырыпты пысықтау
4.Өздік жұмыс
5. Жаңа сабақты бекіту
6. Сабақты қорытындылау
7. Оқушыларды бағалау
8. Үй тапсырмасы
1. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен амандасу, түгендеу, назарын сабаққа аудару
2.Үй тапсырмасын тексеру: өрнек түрлеріне сипатама беріп келу
3. Жаңа тақырыпты пысықтау:
Қазақстанда сәулет өнеріндегі ең негізгі безендіру құралы ою-өрнек болып табылады .Қазақ халқының кез келген оюшы , он саусағынан өнер тамған шебер болғаның осы ою-өрнектер түрінен көріп бақылау қиын емес.Қазақта ою-өрнек көптеп саналатының ғалым зерттеушілер еңбегінен білеміз. Сурет салудағы сызықтардың өте шебер де әсем берілуін ою-өрнектерді шимайлап сызып , көп жаттығулар жасаудың нәтижесінде алуға болады. Өрнектер , арабеск , гротеск , оюлар ырғақты ұйымдасу мотиві
негізінде құрылады. Ою-өрнек өнерінің тамыры өте тереңде. Жануарлардың терісінен , ішектерінен өсімдік сабағынан тоқу , өру жұмыстары тоқымашылық өнерінің келіп шығуына , әр түрлі өрнекті суреттер мен бейнелеудің пайда болуына әсер етті. Өрнектер бұйымының материалы , пішіні , функциясымен байланысты , сонымен қатар көркем бейнені өзінің тілімен , өзіндік заңдылықтарымен , композициялық принциптерімен бере алатын ғажайып қасиеті бар.Кейбір жағдайда өрнек өзіндік құндылығы бар көркемдік феномен болып табылады.
Өрнек түрлерінің бірқатар тобымен таңысу.
-Фактуралық топ –бұл өрнек түрлерінің ең қарапайым табиғи, табиғатта кездесетін / ағаштың , тастың табиғи фактурасы/ .
- Техникалық топ- бұл технологиялық қарекеттердің нәтижесі / қамшы өру, арқан есу, жіп иіру/ , сондай ақ суретшінің қалауымен заттың , нәрсенің бетін көркемдер әрлеу / ағаш , металл , керамика , тас , терінің фактуралық өнделуі/.
Символикалық өрнектер қазіргі заманда өте шапшаң дамып келе жатыр, бұл фирмалық белгілер эмблемасы , сандар мен әріптердің информатикалық жүйесі және т/б.
Фирмалық белгі . Өрнектедің тағы бір тобы геометриялық топ , бұл өрнектің пайда болу кезінің алғашқы негізін құрушы топ. Геометриялық топтағы өрнектер ылғи да көркемдік – ырғақты қасиеттермен шектелген.
Әр бір халықтың өзіне тән , өзіне ғана түсінікті бейнелеу хабарлау тарихы бар.Ежелгі өнер тарихында меандраны бейнелеу бір өзен ағысының бұралаң арнасын көрсетуге бағышталған. Қазіргі кезге дейін ең көп тараған өрнек түрі өсімдік өрнегі түрі болып табылады. Өсімдік өрнегін өнер шығармасы үшін ағаштар немесе өсімдіктердің шешек атып , гүл жарған шағы , оның құрылым негізі болып табылады деп айтуға болады.
Бұйымдық өрнек түрлеріне қайта дәуірлеу кезеніндегі БАРОККО , КЛАССИЦИЗМ , белгілі өрнекті натюрморт жатады :
астральді өрнек түрлеріне галактика- Ай , Күн , Жұлдыз , Комета, Жер ғаламшарлары жатады;
Гротеск деп бірнеше өрнек түрлерін аралас түрде бейнелеуді айтады. Суретші палитрада бейнелі және композициялық мүмкіндіктерді пайдаланып жұмыс жасайды.
Қазіргі заманда компьютерлік графикасы мен теледидар көрсетілімдері бұрын-сонды болмаған аралас өрнек пен көркемдік оюларды іске асырып жатқанды мәлім.
Гротеск жұмысында өрнектер мотивінің біреуі басты рөл атқарып , қалғандарын иерархиялық жолмен орналастыру орындалуы тиіс. Ою-өрнекті салуды жақсы меңгерген адам долбыр жасауды да жақсы меңгеретіні белгілі.
Сергіту сәті Орнымыздан тұрайық,
Қолды қолға ұрайық,
Әсем сурет салайық
Әдемілеп бояйық.
Оқушылар іс әрекет қимыл қозғалыспен және сурет салудың алдында хормен айтады.
4.Өздік жұмыс:
Балалар енді орнымызға жайғасып суретмізді салуға кірісейік. Бүгінгі сабақта біз өрнек түрлерін бейнелейтін боламыз.Өрнектердің негізгі кезеңдерін және оның конструкциялық элементтерін бейнелейміз. Ең бірінші қағаз бетіне дұрыс үйлестіреміз. Әр заттың конструкциялық ерекшелікерін естен шығармаймыз. Жай қарындашпен негізгі суретті орындаймыз. Қате жерлерін өшірігішпен өшіреміз. Оқушылардың салған суреттерін аралап жүріп тексеріп, көмек керек оқушыларға көмектесемін. Жұмыстармызды аяқтағанан кейін көрмемізді ұйымдастырамыз, бағалаймыз.
5.Жаңа сабақты бекіту: Жаңа сабақты бекіту мақсатында «Өз біліміңді тексер» атты сұрақтарға жауап берейік.1.Үйлестіру деген не?2.Қатені түзет: Кескіндеменің басты әсерлегіш құралы-штрих, бояу дақтары.3.Артық сөздерді алып таста:«Негізгі түстер: қызыл, сары, көк, жасыл».4. Өрнектердің ерекшеліктері?
5. Фактуралық топ д/з не?
6.Техникалық топ д/з не?
7. Фирмалық белгі д/з не?
8. Гротеск д/з не?
6.Сабақты қорытындылау: Бүгінгі сабақтың негізгі түйінін қорытындылайтын болсақ. Балалардың сурет салу деңгейі олардың суреттке деген қызығушылығы сабақ үстінде көрініп отырды.
7.Оқушыларды бағалау: Бүгінгі сабақта түгелдерің өте жақсы деңгейде қатысып отырдыңдар аздап кейбіреулеріңде сурет салу барысында кемшіліктер кезедесіп жатты. Енді келесі сабақта осындай қателіктерді жібермеуге тырысайық.
8.Үй тапсырмасы: өз қиялмыздан өрнектер құрастырып келу