Саба?ты? та?ырыбы: Т?зуді? те?деуі

Сабақтың тақырыбы: Түзудің теңдеуі
Сабақтың мақсаты: Түзудің теңдеуі формуласын меңгертіп, есептер шығарту
а)Білімділік: Түзудің теңдеуі формуласын үйретіп, есептер шығарту
ә) Дамытушылық: Түзудің теңдеуі формуласын пайдаланып, есептер шығару
б) Тәрбиелік: Оқушыларды жылдам ойлауға, жауапкершілікті сезінуге тәрбиелеу.
Сабақтың әдісі:түсіндірмелі-көрнекілік
Сабақтың типі: Жаңа сабақ
Сабақтың көрнекілігі:сызба,жазба материалдар
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылардың сабаққа қатысуын, дайындығын тексеру. Оқушылармен амандасу.
ІІ.Өткенді қайталау
Түзу, параллель түзулер, тікбұрышты координаталар жүйесі, жазықтықтағы нүктенің координаталары, қатынас, пропорция, пропорцияның қасиеттері
Үй тапсырмасын тексеру

№215. Координаталар басынан 1,5 қашықтықта жатқан нүктелерден тұратын қисықтың теңдеуін жазыңдар.
Шешуі: х2 + у2 = 2,25
№218. 1) Радиусы 2,5 см-ге тең және Ох осін В(3; 0)
нүктесінде жанайтын шеңбердің; 2) радиусы см-ге тең
және Оу осін (0, − 2) нүктесінде жанайтын шеңбердің
теңдеуін жазыңдар.
Шешуі: Центрдің координаталарын а және в деп алып,
шеңбердің теңдеуін
(х – а)2 + (у – в)2 = R2 түрінде іздейміз
а = 3 (себебі жанасу нүктесімен центр Ох осіне
перпендикуляр бір түзудің бойында жатады)
|в| = 2,5 (себебі центр жанасу нүктесінен 2,5 бірлік
қашықтықта орналасқан). Сондықтан екі жағдайы бар

1) (х – 3)2 + (у − 2,5)2 = 6,25
2) (х – 3)2 + (у + 2,5)2 = 6,25
ІІІ. Жаңа сабақ
; (1)
(1)қатынасты түзудің бұрыштық коэффициенті
деп атайды.
(2) АВ түзуінің кез келген М нүктесі үшін дұрыс болады (ОМ1 = х; ОМ2 = у екені ескерілген)
(1) және (2) теңдіктерден (3)
(у – у1)(х2 – х1) = (х – х1)(у2 – у1)
(у2 – у1)*х + (х1 – х2)*у + (х2 – х1)*у1 – (у2 – у1)*х1 = 0
(у2 – у1) = а; (х1 – х2) = в; (х2 – х1)*у1 – (у2 – у1)*х1 = с
ах + ву + с = 0 немесе (4) түзудің жалпы теңдеуі немесе
у = кх + n түрінде жазылады. (5)
у = b (6) теңдеуімен анықталатын түзу х осіне параллель болады.
х = х1 немесе х = а (7) болса, у осіне параллель
ІV. Білімді бекіту. Есеп шығару
№223.
1) А(9; − 3) және В(− 6; 1); 2) А(3; − 1) және В(− 7; − 3);
3) А(0; 4) және В(− 2; 0) нүктелерінен өтетін түзудің теңдеуін жазыңдар.
Шешуі:
1) А(9; − 3) және В(− 6; 1); х1 = 9; у1 = − 3; х2 = − 6; у2 = 1
; ; 4(х – 9) = − 15(у + 3)
4х – 36 = − 15у – 45; 4х + 15у + 9 = 0
2) А(3; − 1) және В(− 7; − 3); х1 = 3; у1 = − 1; х2 = − 7; у2 = − 3
; ; − 2(х – 3) = − 10(у + 1)
− 2х + 6 = − 10у – 10; − 2х + 10у + 16 = 0; х − 5у − 8 = 0
3) А(0; 4) және В(− 2; 0); х1 = 0; у1 = 4; х2 = − 2; у2 = 0
; ; − 4х = − 2(у – 4)
− 4х = − 2у + 8; − 4х + 2у – 8 = 0; 2х − у + 4 = 0
ІV нұсқа
1. Е(− 2; − 1), Ғ(− 2; − 3), К(5; − 2) нүктелері ЕҒКN параллелограмының төбелері болып табылады. N төбесінің және диагоналдарының қиылысу нүктесінің координаталарын табыңдар.
2. Егер А(5; 5), В(− 2; 0) және С(0; − 2) нүктелері АВС үшбұрышының төбелері болса, онда ВС қабырғасына жүргізілген АD медианасының ұзындығын табыңдар.
3. А(− 1; 4), В(4; 1) және С(3; 5) нүктелері АВС үщбұрышының төбелері болып табылады.
1) АВС үшбұрышының тікбұрышты екенін дәлелдеңдер;
2) Диаметрі АВ кесіндісі болатын шеңбердің теңдеуін құрыңдар. С нүктесі осы шеңберде жата ма?
Жауабы:
1. Берілгені: ЕҒКN параллелограмм Шешуі:
Е(− 2; − 1), Ғ(− 2; − 3), К(5; − 2) ЕК диагоналінің ортасы О нүктесі
т/к: N(x; y); O(x; y) х = ; у =
хО = ; х = 1,5; уО = ; у = − 1,5; О(1,5; − 1,5)
1,5 = ; 3 = − 2 + хN; хN = 5
− 1,5 = ; − 3 = − 3 + уN; уN = 0 N(5; 0):
Жауабы: N(5; 0); О(1,5; − 1,5)
2. Берілгені: ΔАВС Шешуі: AD медиана
А(5; 5), В(− 2; 0) және С(0; − 2) D нүктесі BС табанының ортасы
т/к: AD
х = ; у =
хD = ; хК = − 1; уD = ; уD = − 1; D(− 1; − 1)

Жауабы: 6
3. Берілгені: ΔАВС Шешуі:
А(− 1; 4), В(4; 1) және С(3; 5)
т/к: Δ АВС тікбұрышты
АВ, шеңбердің теңдеуі

АВ2 = АС2 + ВС2;
олай болса Δ АВС тікбұрышты
(х – а)2 + (у – в)2 = R2 шеңбердің теңдеуі
О нүктесі центрі
х = ; у =
хО = ; хО = 1,5; уО = ; уО = 2,5; О(1,5; 2,5)
(х − 1,5)2 + (у − 2,5)2 =
Жауабы: АВ2 = АС2 + ВС2; (х − 1,5)2 + (у − 2,5)2 = ; С нүктесі шеңберде жатады
V.Қорытынды.
Түзудің теңдеуі.
VІ.Үйге тапсырма. Қайталау №223 (2; 3)
VІІ.Бағалау.Оқушыларды жауаптарына қарай бағалау