КМЖ 11 сынып. Айнымалы ток тізбегіндегі ?уат.

Сабақтың аты Айнымалы ток тізбегіндегі қуат. Айнымалы ток генераторы
Сілтеме ЖоспарЖалпы мақсаты Айнымалы ток тізбегіндегі қуат. Айнымалы ток генераторы жайлы мағлұмат беру
Айнымалы ток тізбегіндегі қуат. Айнымалы ток генераторы формуласын есеп шығаруда қолдана білуге үйрету
Өзін-өзі бағалауға баулу
Күтілетін нәтиже Айнымалы ток тізбегіндегі қуат. Айнымалы ток генераторы жайлы мағлұмат алады
Айнымалы ток тізбегіндегі қуат. Айнымалы ток генераторы формуласын есеп шығаруға үйренеді
Өзін-өзі бағалай алатын болады
Негізгі идеялар Айнымалы ток тізбегінде берілген уақыт мезетіндегі қуат ток күші мен кернеудіңлездік мәндерінің көбейтіндісіне тең.Бұл өрнекті түрлендіріпаламыз.Бізге бір период ішіндегі орташа қуатты анықтау керек. Ол үшін уақытқа тәуелді тригонометриялық функциялардың орташа мәндерін табайық:онда Олай болса, қуатты анықтайтын өрнектегі екінші қосылғыштың орташа мәні нөлге тең. Сонымен, айнымалы ток тізбегінде орташа қуат:Бұл теңдеуге ток пен кернеудің әсерлік мәндерін қойып, ыңғайлы болу үшін әсерлік мәндердің индексін жазбай және  деп белгілесек,шығады. (2.18) мен (2.19) өрнектеріндегі  шамасы қуат коэффициенті деп аталады. Осы өрнек айнымалы токтың қуаты тек ток күші мен кернеуге ғана емес, сонымен қатар олардың тербеліс фазаларының айырымына да тәуелді екенін көрсетеді.Егер тізбектегі реактивті кедергі болса, , онда , яғни бұрыннан белгілі тұрақты токтың қуатының формуласын аламыз. Ал тізбекте активті кедергі жоқ болса,  онда . Тек реактиві кедергісі ғана бар тізбекте орташа қуат нөлге тең. (2.18) формуласынан қуатты өсіру үшін шамасын — қуат коэффициентін ұлғайту қажет екенін көреміз. Өндірістік қондырғыларда ең аз дегенде  болуы керек Айнымалы ток тізбегіндегі орташа қуат:

- қуат коэффициенті деп атайды
Тапсырмалар Топтық жұмыс «Жигсо»
Тапсырмалар Жұптық жұмыс «Пилот - Штурман»
Тапсырмалар Жеке жұмыс «Жалғасын тап»
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы немен айналысады)
І.Ұйымдастыру (2 минут)
Сәлемдесу
Сынып оқушыларына жағымды ахуал туғызу
Түгелдеу
1.2. Топқа бөлу (1,2,3 сандарына байланысты 3 топқа бөлінеді)
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау (4 минут)
Резонанс деп қандай құбылысты айтады?
Резонанстық жиілік деген не?
Резонанс кезінде активті, индуктивтік және сыйымдылық кедергілердегі керенулер неге тең?
Кернеулер резонансын қай жерде қолданылады?
ІІІ. Талқылау үшін сұрақтар беріледі (3 минут)
Айнымалы токтың генераторының жұмыс істеу принципін түсіндіріңдер.
Айнымалы токтың генераторы қандай негізгі бөліктерлен тұрады?
Айнымалы токтың қуаты қалай анықталады?
Қуат коэффициенті деп нені айтады?
ІҮ. Топтық жұмыс «Жигсо» (15 минут)
Сіздің тобыңызда 5 рөлді: лидер, баяндамашы, хатшы, уақыт сақшысы және бақылаушыларды анықтаңыз. Жұмыс төмендегідей жоспармен жүреді:
Берілген мәтінді оқып, топпен бірлесе отырып, талқылайды және әр топтың бақылаушысы жасаған жұмыстарға сәйкес бақылау парағын жүргізеді.
Бақылаушының бағалау парағы
№ Бағалау өлшемдері Көш
басшы Хатшы Баяндамашы Уақыт сақшысы
1 Тақырыптың ашылуына үлес қосу 2 Міндетін атқару 3 Топтық жұмысқа атсалысуы Әр оқушы өзіне жүктелген рөлдің міндеттерін атқарады.
Топ пікірлерін тыңдау.
Ү. Есептер шығару
Катушканы, кернеуi 12В тұрақты ток тiзбегiне қосқан кезде, тiзбекте 4А ток күшi пайда болады. Осы катушканы жиiлiгi 50Гц, кернеуi 12В айнымалы ток тiзбегiне қосатын болсақ, тiзбектегi ток күшi 2,4А-ге тең болады. Катушканың индуктивтiлiгінің шамасы қандай болады? Егер катушкаға, сыйымдылығы 394мкФ кондесатор тiзбектей жалғасақ, реактивтік қуатты неге тең болады? Осы жағдайға векторлық диаграммасын салыңдар.
Берілгені:
С=394*10-6 Ф
ν = 50Гц
Iа = 2,4А
Uт=12В
Iт=4.0АUа=12В
Шешуі:
486664062230
; ;
;
;
;
;
І – ? Р – ?
Xc>XL болғандықтан кернеудің тербелісі ток тербелісінен бұрышқа қалады.
Векторлық диаграммасын салайық.
VІ. Жеке жұмыс «Жалғасын тап» (13 минут)
Айнымалы ток тізбегіндегі қуат.................................
Қуат коэффициенті ...............................................
Қуатты өсіру жолдары......................................
Айнымалы ток тізбегі индуктивтілігі 0,5 Гн, активті кедергісі 1 кОм катушка мен сыйымдылығы 1 мкФ конденсатордан тұрады. Кернеудің амплитудасы 100 в, тербеліс жиілігі 50 Гц болса, онда тізбекте қандай қуат бөлінеді?
Жасаған жұмыстарын 2 жұлдыз, 1 ұсыныспен бағалау.
ҮІ. Кері байланыс (не үйрендім, не қиын болды, сұрақ.) (3 минут)
Кейінгі тапсырмалар №9,2
Кейінгі оқу § 2.7 Айнымалы ток тізбегіндегі қуат.