Конспект урока по окружающему миру на тему Охрана животных(3 класс ,на татарском языке)
МБББУ «Адлер Тимергалин исеменд‰ге Иске Минз‰л‰баш урта м‰кт‰бе»
3 нче класста ‰йл‰н‰ – тир‰ д™нья ф‰ненн‰н д‰рес эшк‰ртм‰се
Тема “Хайваннарны саклау”
Т™зеде: I нче категорияле
башлангыч класслар укытучысы
Кызрачева Нурзия М‰рв‰р кызы
Тема: Хайваннарны саклау.
Максат: 1. Укучыларны Кызыл китапка керг‰н хайваннар бел‰н таныштыру.
2. Экологик кагыйд‰л‰р т™зерг‰ ™йр‰н_.
3. Хайваннарга сак караш т‰рбиял‰_.
Fиkазлау: Кызыл китапка кертелг‰н хайваннарныS р‰семн‰ре, китаплар к_рг‰зм‰се.
Д‰рес барышы.
Оештыру. Энергизатор – бер-беребезг‰ елмайдык, р‰х‰тл‰неп утырдык, д‰ресебезне башлыйбыз.
Актуальл‰штер_:
Бераз гына бирем _т‰п алабыз, узган д‰рес материалын ни д‰р‰G‰д‰ _зл‰штер_егезне карап китик:
ХайваннарныS _рч_е k‰м _сеше:
а)к_к‰й личинка- ...... -к_б‰л‰к;
б)йомырка - ........... - олы кош
в) ...... - маймыч - олы балык
г)уылдык - ......... - олы бака
ЯSа белем k‰м к_некм‰л‰рне формалаштыру.
Х‰зер мин сезг‰ бер шигырь укыйм, сез игътибар бел‰н тыSлагыз ‰ле. БезнеS б_генге д‰рес н‰рс‰ турында булачак ик‰н.
Табигать ул – тиSсез х‰зин‰,
Шаулы урман, челтер чишм‰ д‰.
Яшел болын да ул, з‰Sг‰р к_л д‰,
Сакла аны, аSа тим‰ д‰!
Табигать ул – тиSсез х‰зин‰,
АвылныS ул х‰тф‰ урамы.
Йомшак GилнеS битт‰н ирк‰л‰ве,
Алтын к™знеS яфрак бураны.
Табигать ул- тиSсез х‰зин‰
Очкан к_б‰л‰к т‰,сайрар кош та,
Кырмыска ул, ш™пш‰,ярканат та
Тим‰ аларга ,син , k‰рвакыт сакла
€йе, б_ген д‰рест‰ табигатебезнеS иS беренче хуGалары булган хайваннар k‰м аларны саклау турында с™йл‰шербез.
Хайваннарны саклау буенча барлык илл‰рд‰ д‰ т™рле эшл‰р алып барыла. Заповедниклар –тыюлыкларлар т™зил‰р. Бу тыюлыкта яш‰_че хайваннарны ауларга ярамый. Шулай да, браконьерлар тик ятмый.
1600 нче елдан башлап, безнеS планетада 150 т™р хайван б™тенл‰й юкка чыккан. ШуныS яртысы соSгы илле елда гына. j‰м барысы да кешел‰р гаебе бел‰н. XX гасыр башында хайваннар k‰м _семлекл‰рне саклау буенча ниндидер чара уйлап табарга кир‰к була. j‰м 1948 нче елда халыкара конференцияд‰ Халыкара табигатьне саклау оешмасы (МСОП) т™зел‰. АларныS т™п максатлары – бетеп баручы _семлекл‰рне k‰м хайваннарны барлау. Шулай итеп, Кызыл китап барлыкка кил‰.
-Без сезнеS бел‰н _семлекл‰р д™ньясын ™йр‰нг‰нд‰ Кызыл китап бел‰н танышкан идек инде. Ни ™чен кызыл т™ст‰ соS ул?
-Кызыл т™с “игътибар” диг‰нне, “тукта” диг‰нне аSлата. Хайваннарга тим‰гез, _семлекл‰рне бетерм‰гез дип кис‰т‰.
Х‰зер мен‰ шушы Кызыл китапка керг‰н бернич‰ хайван бел‰н танышып _тик.
а) б™тенл‰й _леп бетк‰нн‰ре бел‰н без алдагы д‰ресл‰рд‰ танышкан идек инде: диSгез сыерлары, гиз_че к_г‰рченн‰р k‰м дронтлар.(1нче,2нче,3нче слайдлар) Шушындый бет_ куркынычы астында торган, л‰кин ‰ле безнеS к™нн‰рд‰ д‰ ‰з санда калучы бернич‰ хайван турында тыSлап _тик. ( Fофар, байбак, борындык,аккош-4нче,5нче,6нчы,7нче слайдлар)
б) х‰зер ипт‰шл‰регез хайваннарны саклау темасына ясалган проектларын яклыйлар. (кеш, торна, кондыз, ак аю-8,9,10 ,11 нче слайд)
Физкультминутка. “jава, су, Gир, Gил”
Д‰ресне д‰вам ит‰без. € х‰зер Кызыл китапка керг‰н бернич‰ хайван бел‰н _зегезнеS д‰реслекл‰регезд‰н танышасыз. (112-114 бит). Игътибар бел‰н укыгыз, соSыннан берг‰л‰шеп экологик кагыйд‰л‰р т™зербез.
Х‰зер без сезнеS бел‰н компьютердагы р‰семн‰рг‰ карап экологик кагыйд‰л‰р т™зеп карыйбыз.
Кош ояларын туздырма.(12 нче слайд)
Кошларны k‰м хайваннарны тотма, аларны ™йг‰ алып кайтма.(13 нче слайд)
Урманда тавышланма.(14нче слайд)
Табигатьт‰ге хайваннарны р‰нGетм‰.(15 нче слайд)
К_б‰л‰кл‰рне тотма.(16 нчы слайд)
Кырмыска ояларын туздырма.(17 нче слайд)
Кыш к™не кошларга k‰м хайваннарга ярд‰м ит.( 18 нче слайд)
7. Мен‰ без сезнеS бел‰н нинди матур экологик кагыйд‰л‰р т™зедек. Х‰зер шуларны д‰фт‰рл‰рг‰ язып куйыйк инде.
8. Б_генге д‰ресне ничек _зл‰штерг‰негезне белер ™чен тест эшл‰п карыйк.
ТЕСТ
Д™рес Gавапны сайлап ал.
1)Хайваннар турындагы ф‰н ничек дип атала?
а)ботаника
б)зоология
в)астрономия
2)Туклану чылбырыныS кайсысы д™рес :
а) нарат - тукран-б_ре;
б)им‰н - тычкан - ябалак;
в)им‰н – елан - кабан дуSгызы
3)Матурлык k‰м м‰х‰бб‰т,чисталык k‰м ягымлылык символы кошлары:
а)торна
б)аккош
в)б™ркет
4)АныS итенн‰н куркаклыкны бетер_ ™чен дару ясаганнар:
а)ак аю
б)юлбарыс
в)байбак
5) Арктика хуGасы:
а)юлбарыс
б)ак аю
в)байбак
Йомгаклау.
Б_генге д‰рест‰ сез Кызыл китапка кертелг‰н кайбер хайваннар бел‰н таныштыгыз. j‰м гомум‰н, Кызыл китапка кертелм‰г‰н башка хайваннарны да сакларга кир‰клекне экологик кагыйд‰л‰р т™з_ барышында аSлап _ттегез. Б™тен хайваннар да _зара туклану чылбыры бел‰н б‰йл‰нг‰нн‰р. Шулай итеп, берсен‰ ярд‰м итк‰н очракта, сез башка хайваннарны да саклап каласыз. Аларны саклау бел‰н берр‰тт‰н яш‰_ урыннарын да- урманнарны, к_лл‰рне, болыннарны да сакларга кир‰к!
Д‰ресне _зем язган шигырь бел‰н т‰мамлыйсым кил‰:
Кара,дустым, як-ягыSа,
Нил‰р ген‰ юк бит анда:
З‰п-з‰Sг‰р к_к й™зен‰,
Алтын кояш нурларына,
Fил бел‰н яфракларга ,
Й™зеп й™рг‰н болытларга,
Басу-кырлар ,елгаларга,
Таулар,kава,_л‰нн‰рг‰,
Кошлар,урман,хайваннарга,
К_кр‰_,томан k‰м чыкларга,
Ел фасылы k‰м кешег‰-
Болар бар да зур табигать.
Безг‰ кир‰к k‰р н‰рс‰не
Табигать _зе бир‰.
ШуSа к_р‰ беребез д‰
Сусыз тора алмыйбыз.
^семлексез,хайваннарсыз
Fирд‰ яши алмыйбыз.
Биек таулардан ,чишм‰д‰н,
Урман-кыр,елгадан башка
Кешел‰р яши алмыйбыз.
Шулай булгач,k‰рвакыт
Саклыйк яшел йортны без !
15