Доклад на тему: «Эти – сиини сайыннарар дьарыктарга, бэйэ онорбут тэрилин туhаныы»

МБДОУ «Детский сад «Тугутчаан» с.Бахынай» Жиганской НЭР«Эти – сиини сайыннарар дьарыктарга, бэйэ онорбут тэрилин туhаныы»

« Тугутчаан» орто болох группатын
иитиллээччитэ: Грурьева Эвелина Салайааччы: Саввинова Н.А.
Физкультура инструктора
Баахынай 2016с
Иhинээ5итэ:
Киириитэ…………………………………………………………..…3
Дьарыкка аналлаах туттар тэрили талыы, оностуу ……………….4
Бэйэ оносуллубут туттар тэрили туттан эти –сиини сайыннарыы .4
Дьарыкка туттуллубут туттар тэрил туhатын быhаарыы …………4
Тумук…………………………………………………………………5
КиириитэУлэм темата: Эти – сиини сайыннарар дьарыктарга, бэйэ онорбут тэрилин туhаныы.
Улэ актуальноhа: Билигин сыана ыараан, эти – сиини сайыннарыыга аналлахх тэриллэр тиийбэттэринэн, спортивнай заалбыт суо5унан сибээстээн, биhиги дьарыктанныыбытыгар кыара5ас сиргэ аналлаах тэриллэри бэйэбит оностор буоллубут.
Yлэм сыала: О5о этин –сиинин, доруобуйатын ис туругун бэйэ оноhуллубут тэриллэринэн сайыннарыы.
Чинчийии ньымата:
1. Бу тема5а литератураны уорэтии.
2. Дьарыкка аналлаах тэрили талыы, оностуу.
3. Бэйэбит онорбут тэриллэрибитинэн эти – сиини сайыннарыы.
4. Эти – сиини сайыннарыы дьарыктаныытыгар тэриллэр туhаларын быhаарыы.
Саба5алааhын:
Дьарыкка аналлаах тэрили талыы, оностуу.
Эти-сиини сайыннарыы дьарыгар тэрил арааhа элбэх, туттуллар хайысхата араас. Эрчииллиилэри о5олорго саастарынан учуоттаан бэриллэр. Хамсаныыга соптоох эрчиллиилэри онорорго тэрилбитин сопко талыахтаахпыт, уонна ону хаачыстыбалаахтык оноруохтаахпыт. Тэрил туохха наадалаа5ыттан быhааран, бастаан кумаахыга уруhуйдаан, тоhо улаханын (кээмэйин), тугунан онороргун (матырыйаалын), хайдах дьуhуннээх буоларын (онун, ойуутун) , кэбирэ5ин, хас саастаах о5о5о аналлаа5ын корон оноробут.
Эти-сиини сайыннарыыга талыллыбыт тэриллэр
«Ыраа5ы быра5ар моhоччук»
Кытаанах алдьаммат танаhынан кыра моhооччук тигэбит, ол иhигэр 200 гр. кума5ы кутабыт, уоннаа тигэбит.
«Сытар кирилиэс»
Бу кирилиэhи мастан, пласмаастан, кытаанах хортуонтан оноруохха соп. Биhи кытаанах хортуонтан лэппэ5эй палкалары онорон, бэйэ сыстар обуойу сыhыаран киэргэтэбит, уоhээ тахсар кирилиэс курдук икки оттун палкалары быалыыбыт.
«Сопко тап»
Пласмаас сок бытыылкатын ылан анаардыыбыт, балык курдук айахтыыбыт, айа5ын аннынан быалыыбыт, быата 40-50см. быатын бутэhигэр киндерс сюрприз сымыытын баайабыт.
Бэйэ оносуллубут туттар тэриллэринэн эти –сиини сайыннарыыМоhооччугунэн ыраа5ы быра5ары дьарыктыыбыт.
Сытар кирилиэс комотунэн атахпыт былчыннарын сайыннырабыт: тургэнник хамсанарга, суурэргэ, ойорго дьарыктыыбыт.
«Сопко тап» биир мунуутэ иhигэр сопко табыахтааххын
Эти – сиини сайыннарыы дьарыктаныытыгар тэриллэр туhаларын быhаарыы.

Сурун былчыннарын 2-3 тогул тургэнник, а5ыйахтых хамсанар о5олорго куустэрин сайыннараллар.
Тумук
Мин бу улэм туhатын туhунан олус элбэ5и биллим. Маннык туттар тэрили дьарыкка тутуннахха о5олор эттэрэ –сииннэрэ сайдар, бэйэтин кыанар, чэбдик туруктаах, эрчиллэргэ дьулууhар буолар.
- Спортивнай инвентарьга элбэх харчы наадата суох,
- О5олор интириэстэрэ урдуур,
- О5олор тороппуттэрин кытары бииргэ оноророллор,
- О5олор ыарахан эрчиллиилэри чэпчэкитик ылыналлар,
- Дьарыкпыт ордук инэриниилээх буолар.