Разработка урока на казахском языке Программирование на Паскале

Сабақ тақырыбы: Паскаль тілінде программалау әдістері.
Сабақ мақсатты: Оқушыларға сызықтық және тармақталған алгоритмдер бойынша Паскаль тілінде программа құру әдістерін үйрету.
Сабақ міндетті: Оқушылардың осы тақырып бойынша білімдерің қалыптастыруға жағдай жасау;
Сабақ құралдары: PASCAL ABC программасы, проектор, ноутбук, сабаққа катысты материалдар;
Күтілетін нәтиже: Оқушылар PASCAL ABC программасында Паскаль тілінде жазылған программаларын жұмыс жасауын көреді;
Программаларды көп салада пайдалануға болатыныңа қөзі жетеді;
Сабақ барысы:
Сабақ кезеңі Мұғалім әрекеті Оқушының әрекеті
Ұйымдастыру кезеңі Амандасады;
Өз-өзің таныстырады.
PASCAL ABC программасында экранға сәлемдесу көрсетеді program Salemdesy;
uses crt;
begin;
writeln(' _ _ _ ');
writeln(' | /_\ /| |_ /\/\ |');
writeln(' |_ / \ / | |_ / \ !');
writeln(' _ _ ___ ___ . . ');
writeln(' | /_\ | | | /| | |/ |');
writeln(' |_ / \ | | | / | | |\ !');
end.

Сабақ кезеңі Мұғалім әрекеті Оқушының әрекеті
PASCAL ABC программасының негізгі элементтерімен таныстырады; Экраннан PASCAL ABC программасының мүмкіндіктерімен танысады;
Ой қозғау Жалпы барлығына бағалау парағын береді;
Сабақ басында PASCAL ABC программасы туралы және программалау туралы білімдерінің деңгейін жазады;
Бағалау парағы
Оқушының аты-жөні ...................................................
Сабақ басында Сабақ сонындаСабақ кезеңі Мұғалім әрекеті Оқушының әрекеті
Программалау кезеңінде қажет болатын әр оқушыға сөздік тарқатады; Сөздікпен танысады.
Сөздік
And Және
Begin Басы
Case Нұсқа
CLRSCR (clear screen) Экранды тазалау
DivБүтінге бөлу
End Аяғы, соны.
If Егер
Integer Бүтін
Mod Қалдықты табу
Of Ішінен
Power(x,y) х тің у дәрежесін\ң табады
Program Программа, бағдарлама
Random Кездейсоқ санды таңдайды
Randomize Кездейсоқ
Read Оқу
Readln (readline) Оқыған сон келесі қатарға өту
Real Нақты
sqrtТүбір астын табу
Then Онда
Uses crtҚолдану
Var (variable) Айнымалы
Write Жазу
Writeln (writeline) Жазған сон келесі қатарға өту
Сабақ кезеңі Мұғалім әрекеті Оқушының әрекеті
Негізгі кезең Әр топқа дайын қағазда жазылған программа беріледі.
Сұрақ қояды. Жазылған программаның ерекшеліктерің, қандай тапсырма орындауға арналғанын табады.
Программалардың жұмыс жасауын көрсетеді. Көреді, сұрақ қояды.
1 топ
Program bazar;
Uses crt;
Var apple, pear, orange, barlygy: real;
Begin CLRSCR;
Writeln (‘almanyn salmagyn engiz’);
Readln (alma);
Writeln (‘almurtyn salmagyn engiz’);
Readln (pear);
Writeln (‘apelsinnin salmagyn engiz’);
Readln (orange);
barlygy:=250*alma+600*pear+500*orange;
writeln (‘zharatkan akshasy=’, barlygy);
end.
2 топ
Program zhalpy_kedergi;
Uses crt;
Var R1, R2, R3, Rtizbek, Rparallel: real;
Begin CLRSCR;
Writeln (‘kedergilerdi engiz’);
Readln (R1); Readln (R2); Readln (R3);
Rtizbek:=R1+R2+R3;
Rparallel:=R1*R2*R3/(R1*R2+R2*R3+R1*R3);
writeln (‘zhauaptary’);
writeln (‘Tizbectei koskanda zhalpy kedergi=’, Rtizbek);
writeln (‘parallel koskanda zhalpy kedergi=’, Rparallel:6:3);
end.
3 топ
Program kez_kelgen_san;
Uses crt;
Var a, x, y, z, s, p: integer;
Begin
CLRSCR;
Randomize;a:=random(899)+100;
writeln (a,' sanyn komputer tandady');
writeln ('osy sannyn juzdikteri');
x:=a div 100;
writeln (x);
writeln ('osy sannyn ondyktary');
y:=a div 10 mod 10;
writeln (y);
writeln ('osy sannyn birlikteri');
z:= a mod 10;
writeln (z);
s:=x+y+z;
p:=x*y*z;
writeln ('zhauaptary:');
writeln ('ysh tanbaly sannyn cifrlarynyn kosyndysy =', s);
writeln ('ysh tanbaly sannyn cifrlarynyn kobeitindisi=', p);
end.
Сабақ кезеңі Мұғалім әрекеті Оқушының әрекеті
Тағыда әр топқа дайын қағазда жазылған программа беріледі.
Сұрақ қояды. Жазылған программаның ерекшеліктерің, қандай тапсырма орындауға арналғанын табады.
Программалардың жұмыс жасауын көрсетеді. Көреді, сұрақ қояды.
1 топ
Program usheyden_ulkeni;
uses crt;
var a,b,c,ulkeni:real;
beginclrscr;
writeln ('ush kez kelgen can engiz');
readln (a); readln (b);readln (c);
if (a>b) and (a>c) then ulkeni:=a;
if (b>a) and (b>c) then ulkeni:=b;
if (c>b) and (c>a) then ulkeni:=c;
writeln('ush sannyn ulkeni = ',ulkeni);
end.
2 топ
Program Baskargandar;
uses crt;
var zhyl:integer;
beginclrscr;
writeln ('1917 den 1991 ge dein zhyldy engiz');
readln (zhyl);
case zhyl of
1917..1924: writeln ('LENIN');
1925..1953: writeln ('STALIN');
1955..1955: writeln ('MALENKOV');
1956..1956: writeln ('BULGANIN');
1957..1964: writeln ('XRUSHEV');
1965..1985: writeln ('BREZHNEV');
1986..1991: writeln ('GORBACHEV');
end;
end.
3 топ
program zhup_tak;
uses crt;
var a:integer;
beginclrscr;
writeln ('kez kelgen sandy engiz');
readln (a);
if a mod 2=1 then writeln('bul san tak')
elsewriteln ('bul san zhup');
end.
Сабақ кезеңі Мұғалім әрекеті Оқушының әрекеті
Әр топқа тапсырма беріледі. Алдында берілген программаны үлгіге алып берілген тапсырма бойынша программа жазады.
1 тапсырма
Тіктөртбұрыш пішінді заттың сызықтық өлшемдері a,b,c. Tығыздығы «ро». Осы заттың өлшемдері мен тығыздығың еңгізгенде көлемін табатын табатың программа жаз.
2 тапсырма
Компьютер өзі таңдаған кездейсоқ екі таңбалы санның цифрларының кубтарының қосындысың табатын программа жазу керек.
3 тапсырма
Пернетақтамен еңгізген сан жұп болса 3-ке, тақ болса 2-ге көбейтетін программа жазу керек.
Тапсырмалар бойынша программа мәтіндері:
1. Program tygyzdyk;
uses crt;
var a,b,c,ro,kolem,massa:integer;
BEGIN
clrscr;
writeln('zattyn tygyzdygyn engiz');
readln(ro);
writeln('syzyktyk olshemderin engiz');
readln(a); readln(b); readln(c);
kolem:=a*b*c;
massa:=kolem*ro;
writeln('zattyn massasy=',massa);
end.
2. program esep;
uses crt;
var a,x,y:integer;
s:real;
BEGIN
clrscr;
randomize;
a:=random(89)+10;
writeln (a,' sanyn komputer tandady');
x:=a div 10;
y:=a mod 10;
s:=power(x,3)+power(y,3);
writeln('cifrlarynyn kubtarynyn kosyndysy= ',s);
end.
3. program esep;
uses crt;
var a,zhauaby:integer;
BEGIN
clrscr;
writeln('sandy engiz');
readln(a);
if a mod 2 = 0 then zhauaby:=3*a
else zhauaby:=2*a;
writeln('zhauaby=',zhauaby);
end.
Сабақ кезеңі Мұғалім әрекеті Оқушының әрекеті
Рефлексия PASCAL ABC программасында экранға қоштасуын көрсетеді Бағалау парағына сабақтың соныңда білгенің жазады.
Басындағы білім деңгейімен салыстырады
program Salemdesy;
uses crt;
begin;
writeln(' _ _ _ ___ ');
writeln(' |_| /_\ \/ /\/\ |_ |');
writeln(' | / \ /\ / \|_ |');
writeln(' _ _ ');
writeln(' | /_\ \/');
writeln(' |_ / \ /');
writeln(' _ _ _');
writeln(' |_ | | /| |_ | |_| |_ | _||');
writeln(' |_||_| / | |_|| | | |_|| _|!');
end.

Сабақ соны.