Та?ырыбы: Белокты? нуклейн ?ыш?ылыны? ??рлысы мен ?ызметі

Тақырыбы: Белоктың нуклейн қышқылының құрлысы мен қызметі
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Белоктың нуклейн қышқылдарының құрлысы, қызыметі туралы теорияда алған білімдерін бекіту.
Тәрбиелік:Белоктың нуклейн қышқылының ағзадағы атқаратын қызметтерін өмірмен ұштастыра отырып, салауатты өмір салтына тәрбиелу
Дамытушылық: Белоктың нуклейн қышқылыдары атқаратын қызметтерін ажырата біліп, ерекшеліктері жайлы білімдерін дамыту.
Сабақтың түрі: тәжірибелік
Сабақтың әдісі: аралас
Сабақтың уақыты:180 мин
Сабақты өткізу орны: Медициналық биология және генетка кабинеті
Пәнішілік байланыс: Цитология, Физиология
Пәнаралық байланыс: Биохимия, химия.
Сабақтың жабдықталуы: Моноблок, Үлестірмелі тапсырма. Кесте «Белоктың реттік құрлымы», «ДНҚ, РНҚ нуклейн қышқылдарының құрлымы»
Пайдаланылған әдебиеттер: «Медициналық генетика»Е.Ө. Қуандықов «Молекулалық биология және генетика» С.Абилаев
негізгі«Молекулалық биология және генетика» С.Абилаев
қосымша «Медициналық генетика»Е.Ө. Қуандықов
Оқушы білуі тиіс: Ақуыздың негізгі атқаратын қызметтерін білуі тиіс ДНҚ – нуклеотидтерінің ретін құрастыру дағдыларын меңгеру, ДНҚ және РНҚ молекулаларын ажырата білу.
Оқушы істей білуі тиіс: Белоктардың құрлымының өзгеруін анықтай алуы тиіс
Сабақтың хронокартасы және құрылымдық-логикалық сызбасы
І Ұйымдастыру кезеңі – 5 мин
ІІ Үй тапсырмасын тексеру – 20 мин
ІІІ Іс - дағдыларды көрсету – 30 мин
ІҮ Өзіндік жұмыс – 100 мин
Ү Игерген іс - дағдыларды бекіту – 20 мин
ҮІ Қорытындылау – 3 мин
ҮІІ Үйге тапсырма – 2 мин

Сабақ барысы
І Ұйымдастыру кезеңі
А ) Салемдесу, түгендеу, білімгерлердің формаларын тексеру, аудитория тазалығына көңіл бөлу.
Б) Сабақтың жоспары мен таныстыру.
ІІ Үй тапсырмасын тексеру
Деңгейлік сұрақтар арқылы білімдерін тексеру.
1.жәй сұрақ бағасы (3)
1.Ақуыз дегеніміз не?
2.Ақуыздар қандай тағамдарда кездеседі?
3.Тәулігіне адам ағзасына қанша грамм ақуыз түсуі керек?
4.ДНҚ нуклеотидтерін ата.(А,Г,Ц,Т)
5.Нуклейн қышқылдрының қанша түрі бар? (2)
6.Э.Чаргафф анықтаған ДНҚ-ның барлық молекуласындағы нуклеотидтер саны бір- біріне тең болуы қысқаша қалай белгілнеді? (А=Т, Г=Ц).
7. А мен Т қанша сутектік байланыс арқылы қосылыс түзеді? (2)
8. Г мен Ц қанша сутектік байланыс арқылы қосылыс түзеді? (3)
9. Жасуша бөлінер алдында ДНҚ да қандай процесс жүреді? (екі еселенеді)
10. Сутектік байланыс көп болса, ДНҚ жіпшедері молекуласы қандай болады?( тұрақты болып, қозғалғыштығы сақталады)
2. күрделі сұрақтар бағасы (4-5)
1. ДНҚ құрлымы және қаситтері
2. ДНҚ екі еселенуі.
3. ДНҚ мен РНҚ ұқсастықтары мен айырмашылықтары.
4. Ақуыз қандай мңызды қызымет атқарады?
5. Ақуыздың бірінші реттік құрлымы қандай?
6. Ақуыздың екінші реттік ұрлымы қанадай?
7. Ақуыздың үшінші реттік құрлымы қандай?
8.Ақуыздың төртінші реттік құрлымы қандай?
9. Радикалдардың және олардың туғызатын байланыстарының типтерін атаңыз?
10.Ақуыздардың негізгі аминқышқылдарын атаңыз.
11. ДНҚ ,РНҚ -ның қасиеті мен қызыметі қандай?
ІІІ. Іс - дағдыларды көрсету – 30 мин
Белок молекуласының құрылымы Құрылымның
сипаттамасы Құрылымды анықтайтын байланыс түрі Кеңістіктегі бейнесі
Біріншілік -
сызықтық Екіншілік –
оралма тәрізді CO…HN CO….HN

Үшіншілік -
түйін тәрізді
Төртіншілік -
күрделі түйіншек тәрізді
ІҮ Білімгерлердің өзіндік жұмысы
Білімгерлердің белоктар туралы бейне көрме көрсету, Белоктардың құрлымдық ерекшеліктерін табу, суретін салу, үлестірмелі тапсырмалармен жұмыс
Тапсырма №1
1-Сұрақ пен жауапты сәйкестендіріңіз
Сұрақтар Жауаптар
Ақуыз молекуласы сияқты, ДНҚ молекуласы да не болып табылады?
Нуклеин қышқылдарының қанша түрі бар?
Нуклеотидтер бір-бірімен қант және фосфор тобымен қандай байланыс арқылы қосылған?
А мен Т арасындағы қандай байланыс түзіледі?
ДНҚ молекуласы құрылымының дұрыстығын экперимент жүзінде толық дәлелденіп кім? Ковалентті байланыс арқылы
Биологиялық полимер
Ж.Уотсон мен Ф.Крик
2 дезоксирибонуклеин «ДНҚ» және рибонуклеин «РНҚ».
Сутектік байланыс
Тапсырма №2
Карточка 1
46037564135Ақуыз дегеніміз не ?
Қарапайым белоктар қалай аталады ?
Ақуыз күрделік дәрежесіне қарай нешеге бөлінеді ?
00Ақуыз дегеніміз не ?
Қарапайым белоктар қалай аталады ?
Ақуыз күрделік дәрежесіне қарай нешеге бөлінеді ?

Карточка 2
365125187325Ақуыздың жасуша құрамына кіретін тірі құрылымдар ?
т РНҚ дегеніміз не ?
Репликация дегеніміз не ?
00Ақуыздың жасуша құрамына кіретін тірі құрылымдар ?
т РНҚ дегеніміз не ?
Репликация дегеніміз не ?

Карточка № 3
32956571755Қосымша ақуыз қалай аталады ?
Репликация ұғымын кімдер ашты ?
Транскрипция қандай ұғымды білідреді ?
00Қосымша ақуыз қалай аталады ?
Репликация ұғымын кімдер ашты ?
Транскрипция қандай ұғымды білідреді ?

Карточка № 4
32956575565Трансприпция дегеніміз не ?
Ақуыздың реттік құрылым деңгейлері ?
Репарация дегеніміз не ?
00Трансприпция дегеніміз не ?
Ақуыздың реттік құрылым деңгейлері ?
Репарация дегеніміз не ?

Карточка № 5
32956561595Протеиндерге жататындар ?
Рибосома дегеніміз неи?
р РНҚ атқаратын қызметі ?
00Протеиндерге жататындар ?
Рибосома дегеніміз неи?
р РНҚ атқаратын қызметі ?

Карточка № 6
247015283845Репарация ұғымы қай жылы ашылды ?
Протеиттерге ждататындар ?
Трансформация дегеніміз?
00Репарация ұғымы қай жылы ашылды ?
Протеиттерге ждататындар ?
Трансформация дегеніміз?

Тапсырма № 3
Белоктың жасушада атқаратын қызметін жазыңыз.
815340732155001785620337185004029075608330002672715889000
50933356223000273939025800050050101562230БЕЛОК
00БЕЛОК

70104062293500486346555689500393890599441000157353099441000
Тапсырма №4
3-Кестені сәйкестендіріңіз
1953 ж
ДНҚ мен РНҚ қызметтері анықталып, түрлі биологиялық тәжірибелер арқылы дәлелденген
1940 ж Ф.Сенджеру нәруыз инсулин гормонының аминқышқылы қалдығының реттілігін анықтады

3. 1982 ж Ж.Уотсон мен Ф.Крик ұсынған ДНҚ-ның құрылымы

4. 1954 ж ет,жұмыртқа, сүт, өсімдік тұқымдарында ақуыздық заттар бар екені анықталды
5.  19 ғасырдың 30-жылдарында Адам инсулині ең алғаш рет Е. соlі деген бактерияның көмегімен алынды
Ү. Игерген іс - дағдыларды бекіту – 20 мин
екі нұсқа арқылы тест алу.