ХХІ ?асырды? на?ыз ?стазы ?андай болма? керек? ?рине, ол ?з к?сібіні? майталманы, осы ма?сат?а рухани к?ш — жігерін, парасат — ?уатын салу керектігі айтпаса да т?сінікті. Б?л — ?ркімні? ?олынан келе бермейтін, ерекше талантты ?ажет ететін, бай ?иялды ада

Абай атындаCы гимназия мектебі мектепке дейінгі шаCын орталыCымен коммуналдыK мемлекеттік мекемесі





ЖаSа форматтаCы aстаз






ОрындаCан: KазаK тілі мен KазаK ‰дебиеті п‰нініS мaCалімі К™кейхан Айк_лсін




`зынаCаш, 2016 жыл
ЖаSа форматтаCы aстаз
ХХІ CасырдыS наCыз aстазы Kандай болмаK керек? €рине, ол ™з к‰сібініS майталманы, осы маKсатKа рухани к_ш - жігерін, парасат - Kуатын салу керектігі айтпаса да т_сінікті. Бaл - ‰ркімніS Kолынан келе бермейтін, ерекше талантты Kажет ететін, бай Kиялды адамCа т‰н Kасиет. Сондай-аK aстаз к_нбе - к_нгі ™зініS к™п Kырлы еSбегінде мазмaны ‰р т_рлі кездейсоK жайттардыS туындап отыратынын алдын ала сезіп, болжап ж‰не оныS оS шешімін табуCа дайын болуCа тиіс. СондыKтан да aстазды ‰р баланыS жан-д_ниесін танып білуші ‰рі оны жеке тaлCа етіп Kалыптастырушы, ел болашаCыныS м_сіншісі деуге болады. «`стаз» с™зініS 2 т_рлі сипаты бар. Бірі – белгілі п‰ннен сабаK беретін оKытушы да, екіншісі – жоCары беделді адамдарCа ыKпал етуші дана адам. Мектептегі aстаз – баланыS екінші ата-анасы, болашаKKа айKын жол сілтер аKылшысы. ОныS мейірімге толы ж_регі ш‰кірт бойындаCы талай аCаттыKты кешіре біледі. ОныS бойындаCы білім мен аKыл, ойыныS Kуаты талай тентекті жуасытып, небір еркені сабасына т_сіреді, т‰ртіпке баулып, есейтіп, ержеткізеді. СондыKтан ‰рбір ш‰кірт ™зіне _лгі - ™неге болCан с_йікті мaCалімін aстазым деп атайды. Осы тaста АбайдыS:
АKырын ж_ріп, аныK бас,
ЕSбегіS кетпес далаCа.
`стаздыK еткен жалыKпас,
^йретуден балаCа»,- деген ™леS жолдары еріксіз ойCа оралады. Егер ‰р ш‰кірт ™мірде бір кірпіш болып Kаланып, aстаздан ш‰кірт озып жатса, т™ккен тер мен адал еSбектіS аKталCаны емес пе?! Jазіргі білім беру саласы KызметкерлерініS алдында тaрCан басты проблема – жаSа формацияныS жаSа aстазын Kалыптастыру. Жаkандану д‰уірі – ‰лемдегі елдердіS б‰секелестік жаCдайында халыKаралыK деSгейде ™зара кірігу _рдістерініS жандану д‰уірі де болCандыKтан, білім – пайдалы инвестиция саласы ретінде еліміздіS экономикалыK, ‰леуметтік ж‰не саяси даму тaраKтылыCын Kамтамасыз етеді. Елбасымыз: "Біз білім - Cылым саласында б‰секеге Kабілетті болмасаK, ™з маKсатымызCа жете алмаймыз. БарлыCы мектептен, ал JазаKстан _шін ауыл мектебінен басталады”, - деген болатын. XXI Cасыр aлттыK б‰секе, аKпараттыK сайыс, инновациялыK технологиялар, к_рделі экономикалыK реформалар сияKты к™ріністерімен ерекшеленеді. Сол кезеSге сай интеллектуалды, дені сау, ой - ™рісі жоCары дамыCан, халыKаралыK деSгейге с‰йкес білімі бар азаматты т‰рбиелеу - ‰р мaCалімніS міндеті. МaCалім – барлыK білім беру ж_йесініS негізі, жаны ж‰не ж_регі. МaCалімніS негізгі басты маKсаты - рухани бай, іздемпаз, адамгершілігі мол адамды Kалыптастыру болып табылады. Jазіргі заманCы мaCалімдер информатор, баKылаушы, тексеруші, жазалаушы Kызметін тастап, керісінше ізденуші, зерттеуші, технолог, ™нертапKыш, шыCармашылыKпен жaмыс істейтін жаSашыл болу керек. ОKушыны субъект ретінде Kарастырып, оныS ™зін-™зі тануына жол ашу, жеке тaлCа бойындаCы Kасиетті дамыту, «Мен» менталитетін Kалыптастыру, білім мен т
·рбиені жеке тaлCаCа Kарай баCыттау-б_гінгі таSдаCы мaCалімініS кезек к_ттірмейтін Kасиетті міндеті. МaCалімініS ™зі жеке тaлCаCа к™терілмей, мaндай зор маKсатKа жетуі м_мкін емес Елбасымыз Н. Назарбаев: «`стаздыKтыS алдына KойCан міндет ™те ауKымды: білім ж_йесін іштей Kайта Kaру ж
·не сол арKылы б_кіл KоCамдаCы аCарту ж_йесініS барлыK аймаCын ™згерту. Ол _шін ішкі Kайта Kaру Kажет: KaрылымдыK, Kызметтік, KaндылыK. ЖаSа aрпаK мaCалімдерініS, андрагогика мен акмеологияныS, психологиялыK - педагогика мен гумандыK педагогиканыS міндеті – білім ж_йесініS ішінен Kайта KaрудыS м_мкіндіктерін іздестіру, адами рухани бастаулардыS тазалыCын тексеру. Мaнда этика мен адамгершілік д_ниені біртaтас KабылдауCа баCытталCан рух философиясыныS рухани ісі. `стаз ™зініS адамгершілік этикалыK парызын орындауCа тиіс. Білімді т_рлендіруде, білім беру _рдісін реформалауда зерттеуші мaCалім жаSа формация мaCалімі ретінде орталыK тaлCа болып табылады . Jазіргі заман мaCалімі – рухани дамыCан
·рі
·леуметтік тaрCыдан есейген, педагогикалыK KaралдардыS барлыK т_рлерін шебер меSгерген білікті маман , ™зін - ™зі
·рдайым жетілдіруге aмтылатын шыCармашыл тaлCа. Ол жоCары білімді шыCармашыл тaлCаны Kалыптастырып, дамыту _шін жауапты» деген. МaCалімніS к
·сіби білігін шыSдаудыS _здіксіздігі оныS шыCармашылыK KабілетініS дамуыныS кепілі ж
·не ™зіндік жеке педагогтік т
·жірибесініS дамуыныS алCы шарты болып табылады. `стаздыS к
·сіби шеберлігініS негізі, біріншіден, мaCалімніS ™мірге к™зKарасы , оныS идеялыK нанымы . Екіншіден , п
·нді жетік білуі, ойын оKушыларCа жеткізу _шін жан жаKты, тереS дайындыKпен баруы, оKуышлар бойына
·деп,
·дет, даCды сияKты жаKсы Kасиеттерді сіSіруі, моральдыK нормаларды білуі . ^шіншіден , оKыту мен т
·рбиелеудіS
·діс т
·сілдерін міндетті т_рде меSгеру. Білім берудіS aлттыK моделіне к™шкен Kазіргі мектепке ойшыл, зерттеуші, практикалыK Kызметте педагогикалыK _йлестіруді шебер меSгерген психолог педагогтік диагностика Kоя білетін іскер мaCалім Kажет. К_нделікті іс т
·жірибеде мaCалімніS к
·сіптік білімін к™теруіне мектеп ішінде де жаCдай жасау керек . Ол _шін мектепте Cылыми
·дістемелік кеSес пен бірлестіктердіS ж
·не зертханалардыS жaмыс істеуі тиіс. Б_гінгі ™мір талабына сай aстаздардыS біліктілігі мен білімділігін шыSдап отыратын жоCарыда атап ™ткен м
·селелермен Kатар,
·р мектепте интернет ж_йесі барлыK сыныптарCа Kосылып жaмыс істеуі ж™н шыCар . СондыKтан да белгілі бір
·дісті немесе іс шараларды іске асырмас бaрын мaCалімніS
·дістемелік жaмысыныS мазмaнын аныKтаCан ж™н. Ол _шін мaCалімніS жалпы м
·дениеттілік даярлыCы,
·дістемелік, зерттеушілік, к
·сіптік адамгершілік, т
·рбиелік м
·дениеті, диагностикалыK ж
·не басKару м
·дениетініS жиынтыCы арKылы к
·сіптік педагогикалыK деSгейін зерттеу Kажет. Интеграция мен Cаламдастыру Kатар ж_ріп келе жатKан б_гінгі таSда мектептегі жеткіншектерге білім берудіS сапасы мен деSгейін жан - жаKты к™теру жаSаша ойлайтын, оKыту мен т
·рбиеніS жаSа технологиясын к_нделікті жaмысында Kолдана білетін aстаздардыS Cана жaмысы жемісті болмаK. ХХІ Cасыр aстазыныS тaлCасы мен іс
·рекетін ж_йелі aCыну _шін оCан жаSа теориялыK методологиялыK негізде талап KойылуCа тиіс. Осы жолдаCы алCашKы Kадам , ауыл мaCалімдерін арнайы
·леуметтік к
·сіби топ деп Kарай отырып, оларды зерттеу баCытында психологиялыK педагогикалыK ж
·не
·леуметтік ілімдердіS біріктірілуі Kажет. Міне, осындай жаCдайларды ескере келіп, оныS к
·сіптік м
·дениетініS ™рістеуіне жан - жаKты к™мек, к™Sіл б™лу, жаCдай жасалуын ескерген ж™н. ЖаKсы мaCалім бaл Kай кезде де еS алдымен к‰сіби деSгейі жоCары , интеллектуалдыK , шыCармашылыK ‰леуеті мол тaлCа . Ол оKытудыS жаSа технологияларын ™мірге ендіруге дайын , оKу - т‰рбие ісіне шынайы жанашырлыK танытатын KоCамнын еS озыK б™лігінін бірі деп ссептеледі ж‰не солай болуCа тиіс. Білім берудіS маKсатын айKындау _шін Ж_сіпбек АймауытовтыS мына с™здерін еске алCан ж™н: "Мектеп бітіріп шыKKан соS бала б_кіл ‰лемге, ™згеніS ж‰не ™зініS ™міріне білім ж_зімен ашынCан саналы аKыл к™зімен Kарай білсе, міне, білімдендірудіS кездейтін т_пкі маKсаты осы. Мектеп осы баCытта баланыS келешекте жетілуіне мыKты негіз салуы керек". СондыKтан да aстаз алдындаCы басты міндет ХХІ CасырдыS есігінен еркін енетін, д_ниеж_зілік м
·дениетті танитын т™л м
·діниетін Kaрметтей білетін, рухани д_ниесі бай, интеллектуалдыK ™рісі кеS, білімі жоCары, KaKыKтыK KaжаттыK м
·дениеті, білімді, жан жаKты аKпараттандырылCан заман талабына сай белсенді aрпаK т
·рбиелеу. `стаз атана білу, оны Kадір тaту, Kастерлеу, арындай таза aстау - ‰р мaCалімніS борышы. Ол - ™з к‰сібін, ™з п‰нін, барлыK ш‰кіртін, мектебін шексіз с_йетін адам. Осы іске деген KызыCушылыK пен с_йіспеншілік Kана оны небір Kиын ‰рекеттерге жетелейді, іске батыл кірісуге септігін тигізеді. Н‰тижесінде бір емес, бірнеше жас ж_рекке м‰Sгі aстаз болып Kалады. Біздер, мaCалімдер, к_нделікті ™мірдіS жай Cана адамы емес, болашаKты Kaрушыларды, адамзаттыS с‰улетті болашаCын жасаушыларды т‰рбиелеп отырCанымызды ойласаK, мaCалім мaратыныS Kандай болатыны ™зінен - ™зі айKын. ОсыCан байланысты aстазCа т‰н мынадай сипаттарды даралап к™рсетуге болады : - Д_ниетанымдыK к™зKарасы, сенімі - Jызметке бейімділігі - К‰сіптік білімі мен біліктілігі - JамKорлыK к™зKарас, с_йіспеншілік сезім - `йымдастырушылыK Kабілет - ЗаманCа сай жаSашылдыK. Осындай даралыK Kасиеттер aстаздыK баKытKа жеткізеді. БаKыттыS _лкені – ™зіSді - ™зіS тану. `стаз ™зін-™зі Kай уаKытта таниды? Ол алдындаCы ш‰кіртініS KияCа Kанат KаCып, елініS азаматы болCан с‰тінен таниды . Білім беруде к‰сіби Kaзырлы маман иесіне жеткен деп мамандыCы бойынша ™з п‰нін жетік білетін, оKушыныS шыCармашылыCы мен дарындылыCына жаCдай жасай алатын , тaлCалыK - ізгілік баCыттылыCы жоCары, педагогикалыK шеберлік пен ™зініS іс - Kимылын ж_йелілікпен атKаруCа Kабілетті, оKытудыS жаSа технологияларын толыK меSгерген, отандыK, шетелдік т‰жірибелерді шыCармашылыKпен Kолдана білетін к‰сіби маман педагогті атаймыз. Ендеше, б_гінгі білім мен білік б‰секелес заманда aландарымыздыS биіктен к™рінуіне к_нделікті ісіміздегі жаSашылдыCымыз арKылы,жан - жаKты берген т‰рбиеміз арKылы Kол жеткіземіз. ХХІ Cасыр - білімділер Cасыры. Ендеше бізге ой ™рісі жоCары дамыCан, зерделі, жан-жаKты дамыCан, парасатты aрпаK керек екенін бір с‰тте естен шыCармаCанымыз ж™н.
`стаз жолы KиыныраK басKадан,
Сырлары к™п сыртKа ‰лі шыKпаCан.
Шаршаса да осы жолдыS бойында,
Jандай рахат , шын баKытын тапса адам .

15