Презентация по казахскому литературу М. Ма?атаев шы?армашылы?ы

Бүгін менің туған күнім ой, бәлә- әй ! Мына адамдар неге жатыр тойламай! Банкет жасап берер едім өзім- ақ, Тәңірдің бір жарытпай- ақ қойғаны-ай! Поэзия жанрының ерекшеліктерімен таныстыру,өлең құрылысына талдау жасау ,ақын өмірімен таныстыру Оқушыларды туған жерге деген сүйіспеншілікке ,Отан тыныштығын қорғауға ,адамгершіліккетәрбиелеу Поэзиялық шығармалардағыұйқас ,буын ,бунақ түрлерін ажырату . Сабақтың мақсаты: “Қазақ әдебиеті” газетінде қызметістеді “Жұлдыз” журналындақызмет етті Қазақ радиосындажұмыс істеді Алматыда шет тілдеринститутындаоқыған 1931 ж Алматы облРайымбек ауд Қарасазда туылған Аманат Күнделік Жырлайды жүрек Шолпан Өмір-дастан Өмір-өзен Атамекен Қошмахаббат Армысыңдарадамдар Мұқағали кімнің тәрбиесіндеболған? Қай ақын қызғаарналған өлеңінбілесің? Ақын өмірі жайлықандай естеліктербілесіңдер? Ақынның тағы қандай өлеңдерінбілесіңдер? М.Мақатаев қай жылы қай жердетуылған? “Қайырлы түн” өлеңінің тақырыбы не? ...Талай жылдар өтсе де, талай заман, Қалам тартар қазақта ақын туса, Аруағына Абайдың қарайлаған. Абай болу, әрине, оңай емес, Ақын болмай қалсақ ғой... Қалай жаман!...Мен-дағы өлең жазбаймын ермек үшін, Ермек үшін, немесе өлмеу үшін. Жазсам, жазам жырды мен, жасырмаймын. Жаралы жүректерді емдеу үшін.немесе:Қуат алып Абайдың тіл күшінен, Жыр жазамын Абайдың үлгісімен. Абай болып табынсам бір кісіге, Абай болып түңілем бір кісіден Абай суреті Қара өлеңҚалқам мен Лермонтов, Пушкин де емен,Есенинмін демедім ешкімге мен.Қазақтың қара өлеңі-құдыретім,Онда бір сұмдық сыр бар естілмеген.Жат жерді жастанғанда жазатайым,Қанымен жазды, мүмкін, ағатайым,Қасиетіңнен қара өлең айналайын,Қазақтың дәл өзіндей қарапайым.Түзу-түзу жыртылған аңыздайын,Аңызыма неге нәр тамызбайын.Қара өлеңі қазақтың қаза болса,Қара көзден неге қан ағызбайын.Ақынмын деп мен қалай айта аламын,Халқымның өзі айтқанын қайталадым.Күпі киген қазақтың қара өлеңін,Шекпен жауып өзіне қайтарамын ...Ақындық — бір жазылмайтын дерт екен, Ақындық — бір ауру екен, соны ұқтым... ...Ақын деген лапылдаған өрт екен, Ақындардың жанып өту — серті екен. Бықсымаспын, шалам қалмас артымда, Жана алмасам, ерте келдім, ерте өтем. Жанып өтем, жанбай қайтіп тірі өлем, Жаумай қайтіп, жаумай қайтіп түнерем. Тіл тыйылмай, жүрек тынбай тынбайтын, Өміріммен өтер болды бұл өлең Өлең деген тумайды жайшылықта, — Өлең деген тулайды қайшылықта. Ақын болсаң, жарқыным, алысқа аттан, Күнделікті тірлікке бой суытпа. Айшылық жол... Шөлдейсің, зарығасың, ...Даламенен жүресің, тау асасың, Сезесің биігін де аласасын.Кенезең кепкенде бір, лай суғаКез келген мақұлықпен таласасың...немесе:Міне, осылай өлеңнің кілті деген, Құйттай жүйкең қалмайды сілкілмеген. Аттанам деп алысқа, айдалада Адаспаса болғай-ды шіркін өлең... Поэзия!Менімен егіз бе едін?Сен мені сезесің бе, неге іздедім?Алауыртқан таңдардан сені іздедім,Қарауытқан таулардан сені іздедім...немесе:Сені іздедім зеңбірек гүрсілінен,Күннен, түннен, гүлдердің бүршігінен.Қуаныштан, түршігу — күрсінуден,Жүректердің іздедім дүрсілінен.Сені іздедім сезімге у шараптан да,Минуттардан іздедім, сағаттан да,Сені іздедімІздеймін тағат бар ма?Сені маған егіз ғып жаратқан ба? М Ұ Қ А Ғ А Л И Көрер едің,Шаламын ба, отпын ба,Білер едіңАқынмын ба, жоқпын ба?..Кектендірген хан Жәңгір де жоқ мұнда,Кектенетін Махамбет те жоқ мұнда.Түсінер еңЕзбін бе, әлде ермін бе,Байқар едің, Артықпын ба, кеммінбе?..Мен Спартак бола алмадым, не шара,Сенің өзін Цезарь болып көрдің бе?Сырым да — осы,Жырым да — осыАлдыңда.Байқашы бір:Бықсыдым ба, жандым ба?Мақаңдар жоқ,Мақаңдардың сарқыты —Мұқағали Мақатаев бар мұнда! Туған жылыңыз: Шыққан тегіңіз: Туған жеріңіз: Біліміңіз: Ана тілің: Қайда істедің?: Орташа ғой алайда өзім Жоғарыға балаймын Ұланымын Қарасаз деп аталатын ауылдың 1931 құрдасымын Шәмілдің Шаруамын бар тірліктен бағалы оны санаймын Қазақша қысылғанда орысша да,Немісше де тағы бар Бір басымнан бар мамандық табылар Шент елдерде болдың ба? Мекен-жайың: Дәрі ішуіңіз керек Сіздей адам бізге қажет Сіз әлі –ақ жазылып кетесіз Міндіттісің бе әскерге? Міндеттімін біздің әлі жаскеуде Жауынгердің ұлымын ғойЖанын қиған Мәскеуде... Керегі жоқ бәрініңИненің де керегі жоқ дәрінің Мекен-жайым жер меніңЖерде жүрген ақын деген пендемінҚалам қағаз , уақыт бер тек аздағанМен өмірді жырлау ұшін келгенмін Болғаным жоқ