К?дімгі калина (а?шатыр) мен ?о?ыр итм?рынны? пісіп-жетілуіндегі С д?руменіні? ??рамы
Тугельбаева А.Д. биология магистрі ж‰не биология п‰нініS мaCалімі
Уркимбай Мадияр 9 «б» сынып оKушысы
С.НaрмаCамбетов атындаCы «Жас aлан» РеспубликалыK мектебі
ТаKырыбы: Кептірілген жемістер KaрамындаCы С д‰руменініS м™лшері Зерттеу п‰ні: Биология Зерттеу маKсаты: JaрCаK жеміс KaрамындаCы С д‰руменініS м™лшерін аныKтау арKылы оKушыныS ™з бетінше т‰жірибе жaмысын жасаудаCы даCдысын Kалыптастыру, маKсаткерлікке баулу, оныS ішінде Cылыми іздеу Kызметімен aштастыру. Зерттеу ‰дістері: йодиметриялыK титрлеу ‰дісі
К‰дімгі калина (аKшатыр) мен KоSыр итмaрынныS пісіп-жетілуіндегі С д‰руменініS Kaрамы
К‰дімгі калина (аKшатыр) т_йіндерініS aсаKталCан массасыныS ылCалдылыCын аныKтауда,барлыK жинаCан _лгілерімізден аныKтадыK. К‰дімгі калина (аKшатыр) т_йіндерініS пісіп-жетілуіндегі ылCалдылыK 60% - дан 78,5% -Cа дейін к™рсетті. К‰дімгі калина (аKшатыр) т_йіндерініS к™п м™лшердегі ылCалдылыCын 12- 19 Kазан аралыCында байKадыK.
График 1
К‰дімгі калина (аKшатыр) т_йіндерініS пісіп – жетілуіндегі ылCалдылыCы
13EMBED Excel.Chart.81415
С д‰руменініS к‰дімгі калина Kaрамында к™п болатыны б‰рімізге белгілі.К‰дімгі калина (аKшатыр) т_йіндерін С д‰руменініS Kайнар к™зі деп білеміз.
ЙодиметриялыK титрлеу ‰дісін пайдалану арKылы, ‰р сынаптаCы С д‰руменініS м™лшерін ‰діске сай аныKтадыK .
График 2
К‰дімгі калина (аKшатыр) т_йіндерініS пісіп-жетілуіндегі ылCалдылыCы
13EMBED Excel.Chart.81415
Талдау н‰тижелері, к‰дімгі калина (аKшатыр) т_йіндеріндегі С д‰руменініS Kaрам м™лшері пісіп – жетілу кезеSдеріне байланысты ™згеріп отырады. 12 Kырк_йекпен 13 Kазан аралыCында аскорбин KышKылыныS Kaрамы 100г абсолютті KaрCаK затта м™лшері 1,44 г- нан 2,78 г – Cа дейін ™згеріп отырды. Ал 12 – 19 Kазан аралыCында С д‰руменініS к™п м™лшерде жиналуы,яCни 100 г. JaрCаK затта 3,1 г. KышKылды Kaрады. 19 – 31 Kазан аралыCында 100 г KaрCаK затта 2,37 г – Cа дейін т_сіп Kалды.
СызбамызCа Kарап мынадай Kорытынды жасаймыз: ЖиналCан к‰дімгі калина (аKшатыр) т_йіндеріндегі С д‰руменініS KaрамыныS ™згеруі 12 – 19 Kазан аралыCында байKалады,себебі, о
·сы аралыKта к‰дімгі калина аKшатыр) т_йіндерінде аскорбин KышKылдарыныS к™п м™лшерде жиналCанын к™руге болады. Бaдан жасайтын Kорытынды кепкен жемістерде С д‰руменініS м™лшері аз деуге болады.
JоSыр итмaрын т_йіндерініS aсаKталCан массасыныS ылCалдылыCын аныKтауда, барлыK жинаCан _лгілерімізді пайдаландыK.
JоSыр итмaрын т_йіндерініS пісіп – жетілуіндегі ылCалдылыK 50 – 75 % - Cа дейін к™рсетті. JоSыр итмaрын т_йіндерініS к™п м™лшеріндегі ылCалдылыCы Kазан айыныS басында байKалады. С д‰руменініS KоSыр итмaрын Kaрамында к™п болатыны белгілі.
График 3
JоSыр итмaрын т_йіндерініS пісіп- жетілуіндегі ылCалдылыCы
13EMBED Excel.Chart.81415
График 4
Итмaрын т_йіндеріндегі аскорбин KышKылыныS Kaрамы.
13EMBED Excel.Chart.81415
Талдау н‰тижелері KоSыр итмaрын т_йіндеріндегі С д‰руменініS Kaрам м™лшері к‰дімгі калинадаCы (аKшатыр) т‰різді пісіп-жетілу кезеSдеріне байланысты ™згеріп отырады. 12 Kырк_йекпен 26 Kырк_йек аралыCында аскорбин KышKылыныS Kaрамы 100 г. абсолютті KaрCаK затта м™лшері 1г-нан 1,5 г-Cа дейін ™згеріп отырды. Ал 26 Kырк_йектен 10 Kазан аралыCында С д‰руменініS к™п м™лшерде жиналуы, яCни 100 г. KaрCаK затта 2 г. KышKылды Kaрайды.
СызбамызCа Kарап мынадай Kорытынды жасаймыз: жиналCан KоSыр итмaрын т_йіндеріндегі С д‰руменініS KaрамыныS ™згеруі 3-10 Kазан аралыCында байKалады. Себебі, осы аралыKта итмaрын т_йіндерінде аскорбин KышKылыныS к™п м™лшерде жиналCанын к™руге болады. ЖасаCан Kорытындымыз, кепкен т_йіндерінде С д‰руменініS м™лшері біршама т™мендеп кететіндігін айKындай т_седі.
Диаграмма 2Root Entry