Бал?у ж?не кристалдан. Сублимация

§7.2. Балқу және кристалдану. Сублимация Жоспар:Балқу;Балқу температурасы;Меншікті балқу жылуы;Балқу нүктесі;Балқу және кристалдану үшін жылу балансының теңдеуі; Кристалдану;Қатты денелердің булануы (сублимация)Зат күйлерінің диаграммасы.Үштік нүкте.Қорытынды. БалқуЗаттың қатты күйден сұйық күйге өтуі балқу деп атлады.Металл мен вольфрамның балқу температурасы-3422°CЖай заттар мен көміртек- 3500-4500°C Қатты зат балқыған кезде кристалдық тор құрайтын бөлшектердің арақашықтығы артып, тордың бүлінуі басталады, сөйтіп заттың молекулалы-потенциалдық энергиясы артады.
Балқу температурасыЗаттың балқуы және қатаюы бірдей температурада өтеді және бұл температура заттың қатты және сұйық күйі қатар болатын кезде өзгеріссіз қалатын температура балқу температурасы деп аталады. а) кристалдықб) аморфты Меншікті балқу жылуы Заттың балқу немесе қатаю процестері кезінде оның ішкі энергиясының заттың тегіне және сыртқы шарттарғатәуелділігін сипаттайтын λ шамасы меншікті балқужылуы деп аталады.
Заттың балқу нүктесі Қатты затқа әрекет ететін сыртқы қысымның өзгеруі осы заттың балқу температурасына да ықпалын тигізеді. Балқу кезінде заттың көлемі ұлғайса, онда сыртқы қысымның артуы балқуды баяулатады да балқу температурасының жоғарылуына әкеп соғады.Егер балқу кезінде заттың көлемі кемісе, онда сыртқы қысымды арттыру осы заттың балқу температурасын төмендетуге әкеледі. Қысымды өте жоғары көтергенде ғана заттың балқу температурасы айтарлықтай өзгереді. Заттың қалыпты атмосфералық қысым кезіндегі балқу температурасы заттың балқу нүктесі деп аталады. КРИСТАЛДАНУЗаттың сұйық күйден қатты күйге өтуі кристалдану деп аталады.Судың кристалдануыНатрий сульфатының кристалдануы
Кристалдану кезінде бөлшектер бір-біріне жақындап, олар кристалдық тор түзе бастайды да, олардың потенциалдық энергиясы төмендейді. Кристалдану процесі сұйық өзінің энергиясын басқа бір сыртқы денеге берген кезде ғана жүреді.
Заттың өзінің барлық физикалық және химиялық қасиеттері бойынша біртекті болатын облысы осы зат күйінің фазасы деп аталады.Егер заттың сұйық фазасы энергия бере алмаса, ал қатты фазасф оны ала алмаса, онда бірдей температурадағы заттың сұйық және қатты фазалары тепе-теңдік күйде ұзақ бойы қала алады. Балқу және кристалдану үшін жылу балансының теңдеуіМұз ерігенде пайда болған су θ температураға дейін қызған кезде жылу алады:𝑄алын=λ𝑚м+ 𝑐𝑐𝑚𝑐 θ− 𝑇балКалориметр мен ондағы судың берген жылуы:𝑄беріл=𝑐к𝑚к(𝑇1 − θ)+ 𝑐𝑐𝑚𝑐( 𝑇1 − θ)𝑄алын = 𝑄берілλ𝑚м+ 𝑐𝑐𝑚𝑐 θ− 𝑇бал =(𝑐к𝑚к+ 𝑐𝑐𝑚𝑐)( 𝑇1 − θ)  Қатты денелердің кебуі сублимация немесе құрғау деп аталады.СУБЛИМАЦИЯГРАФИТКРИСТАЛДЫҚ ЙОД Зат күйлерінің диаграммасы. Үштік нүктеК – кризистік нүкте;С нүк. - заттың қаныққан буының қысымы кезіндегі сұйықтың қатаю температурасы;АС – қатты дене бетіндегі қаныққан бу қысымының температураға тәуелділігі;ВС – заттың балқу температурасының қысымға тәуелділігін өрнектейді.Зат күйлерінің диаграммасындағы С нүктесін заттың барлық үш фазасынаң арасындағы тепе-теңдікті өрнектейтін үштік нүкте деп атайды. НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!