Презентация по биологии на тему Жануарлар экологиясы

1. Жануарлар туралы не білеміз?2.Табиғатта, адам өмірінде қандай маңызы бар? Сабақ тақырыбы: Жануарлар экологиясыБілімділік мақсаты: Жануарлар туралы төменгі сыныптарда алған білімдерін толықтыра отырып, олардың экологиясымен таныстыру, жануарлардың жойылып бара жатқан түрлеріне сипаттама беру, жергілікті жердегі Қызыл кітапқа енген жануарлар түрлерін анықтау, адамның жануарлар дүниесіне тигізетін әсерін талдау.Дамытушылық мақсаты: өз бетімен жұмыс істеуге, шығармашылық қабілеттерін дамытуға, мәселе қойып, оны шеше білуге дағдыландыру.Тәрбиелік мақсаты: жануарларды қорғау, экологиялық сауаттылыққа тәрбиелеу.Сабақ типі: аралас сипатта.Әдістемелік шешім:әңгіме-сұхбат, өз бетімен жұмыс, интерактивті көрсетілімдер.Көрнекіліктер: жануарлар туралы буклеттер, слайдтар, оқулықтағы суреттер. ХТҚО /Халықаралық табиғатты табиғи қорларды қорғау одағы/ мәліметтері бойынша 1600 жылдан бері қарай:- сүтқоректілердің 63 түрі, - құстардың 94 түрі жойылып кеткен. Дронт, қанатсыз гагарка, лабрадор гагасы, каролин тотысы, стеллер су сиыры, жүндес керік, тарпан, күдір, қалталы қасқыр, еуропалық тырнақұтан, т.б. жойылып бітті. Жан-жануарлар дүниесінде ғажайыптар:Жер бетінде:{5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A}АтыСалмағы /кг/Биіктігі /см/Тіршілік аймағыСирек немесе жойылып кеткенАфрика пілі570320Африка1936Керік-586Кения1930Жолбарыс313-Африка1936Канна /антилопа/1000180Африка-Ергежейлі антилопа3,631Африка-Африка түйеқұсы156274Африка- Қазақстан жерінде де өткен ғасырларда 1.жабайы бір өркешті түйелер2.құлан3. қабылан4.тарпан5.жабайы күдір6.арыстан7. жолбарыс8. керік, т.б. аңдар тіршілік еткен.Тіптен Іле тоғайынан жолбарыстың соңғысын 1947 ж. аңшылардың атып алғаны белгілі. Жануарлар тарихына үңілсек... Үлкенмүйізді бұғы немесе алып бұғы – бұғылар тұқымдасына жататын шамамен 400 мың жыл бұрын жойылып кеткен, осыдан 5-7 млн. жыл бұрын Алтайды мекендеген алып бұғы. Дене бітімі ірі, биіктігі 2 метрдей, мүйізі үлкен, бірнеше ұшты, күректәрізді жалпақ, екі мүйізінің арасы 3 м. артық болған. Бас қаңқасының , тісінің және аяғының құрылысына қарағанда, ылғалы мол, шабындықты жерлерді мекендеген. Алғашқы жылқылар осыдан бес мың жыл бұрын қазақ даласын мекендеген. Берел қорымынан табылған жылқылардың саны 90-ға жетіп отыр. Қазба жұмыстары барысында “Берел қорымдарынан” осы құндылықтарды тапқан археолог ғалымдар З. Самашев пен В.Ф. Зайбертке “Ұлы Дала қырандары” қозғалысының атынан медаль тақты. Ата-бабалары-мыздың жан серігіне айналған сәйгүліктерге арнап “Қазанат” деректі фильмі жарыққа шықты. Қазақстанның кең даласында аң-құстардың мекен етуіне қолайлы жерлер көп-ақ{5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A}сүтқоректілерқұстаржорғалаушыларқосмекенділербалықтарРеспубликам ызда1554814833140Катонқарағайда68277639 Соңғы 100 жыл ішінде Қазақстандажануарлар дүниесі саны және сапасы жағынан көп өзгерістерге ұшырады. Оның басты себебі не? Жойылып кету алдында тұрған аңдар мен құстар:Құстар Аңдар Ұлар кҚар барысы қарақұйрықДуадақ күдір камшатБезгелдек қызыл қасқыр көксуырСаңырауқұр арқар қоңыр аюБұлдырық үстірт қойы күзенАққу тауешкі сусарДегелек қабылан құндызҚоқиқаз дала мысығы қарақалСарыалақаз т.б сілеусін сабаншы т.б.Оның басты себебі не?  Қазақстанның інжу-маржаны атанғанАрал теңізіКаспий теңізіБалқаш көліАлакөл, Зайсан, Марқакөл көлдерінің жағдайы қалай? Арал теңізінің деңгейі 17 метрге төмендеп отыр. Теңіздің тұздылығы көтеріліп, кәсіптік балықтар тіршілігін жойды. Су көздерінің деңгейінің төмендеуі жалпы ауа райына, фауна мен флораның қалыпты тіршілігіне нұқсан келтіруде.Каспий мұнайын игеру өскен сайын теңіздің балықтар әлемі мен құстары, кейбір түлен сияқты сүтқоректілері зардап шегіп жатыр.Балқаш көлі – ластағыш заттар- ауыр металдар, мұнай өнімдері мен фенолдар. «Балқашмыс бірлестігі», «Балқаш балық өнеркәсібі», «Сарышаған зымыран полигондары»Бұл көлдердің экологиялық жағдайы біршама тәуірлеу деп есептеледі. Десе де су айдындары Орталық, Солтүстік, Шығыс Қазақстандағы өнеркәсіп орындары, полигондар есебінен ластануда. адам іс-әрекетінің жан-жануарлар дүниесіне әсерін қандай түрлерге бөлуге болады? Адам іс-әрекетінің жануарлар дүниесіне әсері:Эволюциялық даму –табиғи сұрыпталу Тікелей әсеріМатериалдық игілігін жақсарту үшін жойып отырады.Ауыл шаруашылық зиянкестерімен күресу үшін химиялық заттарды пайдаланып кейбір организмдерді тікелей жойып жібереді.Мемлекетаралық соғыстарІрі құрылыстар, каналдар, су қоймалары, өндіріс пен өнеркәсіп, автокөліктер, т.б. шаруашылық салаларын дамыту.Жанама әсері:Орманды кесу НәтижесіндеТың игеру табиғи экожүйелер Батпақтарды құрғату антропогендік ландшафтыларға Қала, жол құрылыстарын салу айналады. Фауна мен Жайылымдарды пайдалану флораның біртіндеп жойылуына әкеледі. Осы жағдайларды ескере отырып, халықаралық деңгейде қандай жұмыстар жүргізілуде? БҰҰ ұйымдастырған халықаралық Қызыл кітап /1972 ж./Қорықтар, қорықшалар, ұлттық парктер. Бұл бағытта Қазақстандық ғалымдар құландар популяциясын қалпына келтіру жұмысын қолға алды. 1953-1964 ж. аралығында Түрікменстанның Бадхыз қорығынан 19 бас құлан әкелініп, Барсакелмес қорығына жіберілді. Жануарларды сақтап қалудың қандай жолдары бар деп ойлайсыңдар? Жануарлар дүниесін қалпына келтіру жолдары:4 негізгі шартын сақтау. аулауға тыйым салутіршілік ортасын бұзбауқолдан көбейтуге бейімдеузертханалық жағдайда гендік қорын сақтап қалу Сабақты бекіту“Ақбөкендер экологиясы” Жұптұяқтылар отрядының екінші күйіс қайтарушылар тармағы, қуыс мүйізділер тұқымдасына жатқызылады.Ақбөкеннің таралу аймағы: Қазақстанның шөл шөлейтті далалы аймағында таралған. Ақбөкен Ресейде, Монголияда, Қазақстанның Қарағанды, Қызылорда, Шымкент, Жамбыл, Атырау және Орал, Қостанай, Ақмола облыстарында мекендейді. Бүгінгі күнгі деректерге сүйенсек ақбөкендердің жойылып кету қаупі өте жоғары. Ақбөкендердің белгісіз себептермен қырылуы да тіркелуде. Ақбөкендер өлімі батыс Қазақстан облысының Жәнібек ауданындағы Борсы мен Жақсыбай ауылында 17.05.2010 күні тірелген. 1-ші күні 200-ге жуық, ал екі күннен кейін олардың саны 12 мыңға бірақ жетіпті. Өлген ақбөкендердің негізгі аналықтары 90%құрайды, ал аталықтар 450 болған. Арада біраз уақыт өтседе мамандар ақбөкендердің жаппай қырылу себебін біле алмай отыр. Проблемалық оқыту:{5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A}ФактілерИдеяларОқыту сұрақтарыІс-әрекетПроблема барысындағы ақпарат алынадыТақырып бойынша оны топтауФактілерін жазадыБаспасөз, газет, журнал, интернет-гипотеза-кез-келген идеяСұрақтар проблемалы болуЖауабы проблеманы шешетіндей болу керек.Сұрақтарды шешетіндей болу Жаңа сабақпен таныса отырып қандай қорытынды шығардыңдар?Үйге §53, жергілікті жердегі жануарлардың Қызыл кітабын ұйымдастыру.