Мен ?мірді та?даймын аясында Толеранттылы? та?ырыбында т?рбие са?аты

«БАЯНАУЫЛ АУДАНЫ БІЛІМ БӨЛІМІНІҢ
ШӨПТІКӨЛ ЖАЛПЫ ОРТА БІЛІМ БЕРУ МЕКТЕБІ» КММ

«Мен өмірді таңдаймын»
тақырыбындағы
«Толеранттылық»
атты тәрбие сағаты

Дайындаған: Ж.М.Жанұзақова,
Тарих, құқық негіздері пәндерінің мұғалімі
2016-2017 оқу жылы
Тақырып: Толеранттылық
Мақсат: толеранттылық ұғымы, түрлері, толерантылық ұғымының әлеуметтік мәдени құндылығын, адамның діни бостандығы ұғымымен байланысын айқындау. Толеранттық принциптері негізінде адамдар арасындағы қарым қатынасты реттеу. Ақылға қонымды өз пікірін білдіру. Өмірге алаңдаушылық мәселелер бойынша өз ұстанымын қалыптастыру.

Жоспар
Бейне ролик қарау (тақырыпқа шығу, мақсаттарды қою)
Мұғалімінің кіріспе сөздері.
Бейне ролик.
Ассоциация жаттығу «Соғыс».
Джеф жаттығусы.
Диспут «Ашық алаң».
Ойын «Алтын тақта отырғандар»
Қазақстан қоғамының толеранттылығы.
Сергіту сәті (бейне ролик)
Кластер
«Екі жұлдыз, бір тілек»
Қорытынды.
Мұғалім сөздері: Мен сабақ басталар алдында, «Мен барлаушы» атты әдіс арқылы психологиялык көніл-күйлеріңізді қалыптасу мақсатында пайдалынамын. Мен жүздерінізді, сіздің күлкі көруге қуаныштымын, мен осы күні бір-бірімен сізге қуаныш пен қарым-қатынас әкеледі деп ойлаймын.
Жайлы отырыңыздар көздереңізді жабыңыз, менен кейін қайталаңыз: «Мен мектепте жүрмін, мен сыныпта отырмын. Мен осыған қуанамын. Менің сабаққа назарым артты. Мен барлаушы сияқты бәрін сеземін. Менің жадым мықты. Менің ойым ашық. Мен оқығым келеді. Мен сабаққа дайынмын. Мен сабаққа белсене қатысамын!
Бейне ролик қарау (тақырыпқа шығу, мақсаттарды қою)
Мұғалімнің кіріспе сөздері (1мин).
Толеранттылық. Қазіргі кезде толеранттылық ұғымды біз жие жие кездестіреміз. Біреулер оны түсінеді, біреулер осы сөзді естіп мағынасын түсінбейді, білмейтіндер да бар. Сондықтан бүгінгі сабақтың тақырыбы осыған орай.
Бұл сөздің жаңашылығына қарамастан, ен біріншілердің бірі оған аңықтама беруге тырысқан неміс филосыфы Гегель. «Толеранттылық» терминіне шет тілдері сөздігінде екі мағынада түсініктеме беріледі: 1) бір нәрсеге, біреуге төзімділік, төзу, шыдау. 2) биологиялық, медициналық тұрғыда – иммундық реакцияның жартылай немесе толықтай болмауы, яғни ағзаның ауруға қарсы тұратын антиденелер шығару қабілетінің төмендеуі.
Соғыс туралы бейне материалды қарау (2мин).
Жаттығу-ассоциация «Соғыс». Қазір сіздер Соғыс туралы бейне материал көрдіндер? Ал енді мен сіздерді интерактивті тақтадағы менталдық картаны толтыруға шақырамын.
Тақтада «Соғыс» сөзі және бомбалар іліулі түр. Тақтаға өз ассоцияларды жазыныз (3мин).
Ал енді мен сіздерге Джефф жатығусын ұсынамын. Джефф бұл айгілі америкалық психолог, ол берілген сұрақтарға үш жауаб беруге ұсынады: «Иа», «жоқ», «мүмкін» (10 мии).
Мен сіздерді турып мен айтқан сұрақтарға жауап беруге шақырамын.
1. Ұлтшылдық пен ұлттық намыс ұғымдардың арасында айырмашылығы бар ма?
2. Мен қазақ пен басқа ұлттар өкілдерімен неке құрыуна қарсы емеспін.
3. Соғыс болған жағдайда қарсы жақтағы адамдардың абыройымен санасу керек пе жоқ па?
4. Егер менің мемлекетім басқа мемлекеттпен соғыс жұргізсе, сол елдің бұкіл халқын өз дұшпаным деп санаймын.
5. Хиджаб киген айелдерге мен сақал өсірген ер адамдарға ұнамсыздықпен қараймын.
6. Сіздің алдынызда дұшпан болса қандай болса да қаруды пайдалануға жол бар деп есептеймын.
7. Мен кісіні өлтіре аламнын?
8. Мен адамзатты сүйемін.
Үш позиция бойынша оқушылардің кейбіреулері өз пікірін айтады.
Мұғалімнің сөзі (3 мин):
Осы жаттығуда сіздер өз пікірінізді айта отырып, кей біреулерін нақты ойланып, кейбіріулері импульсивті түріндеМүмкін сіздердің көзқарастарыныз бүгін, нақты осы сабақтан кейін, мүмкін біраз уақыттан кейін, немесе өмір бойы тым өзгермейды, бірақ әр адамға тән уақыт өткен сон, өмірдегі тәжирибе алғаннан кейін өз көзқарастарын ауысыу мүмкін. Бірақ қалай болса да, біз басқа кісінің пікіріне құрметпен қарауымыз керек, оған шыдамды болуға, яғни толерантты болуға тірісу керек.
Ал енді мен сіздерді тақтаға қарауға ұсынамын. Осы жерде соғыс деген сөзбен ассоциацияларды жаздыныз. Сонымен «соғыс» бұл - ... «Егер бейбітшілікті қаласан, әділетілікті сақта, шыдамды бол» бұл сөздер Гаага қаласындағы БЕЙБІТШІЛІК САРАЫЙНДА жазылған.

6. Ал енді мен сіздерге «Ашық алан» деген диспутта қатысуға шағырамын (5 мин).
Бұл арада екі топқа бөліну қажет (ПАЗЛ әдісі). Бір топ «Мен соғысқа қарсымын», екінші топ «Мен соғысты ақтаймын».
Сіздер осы диспутта өз пікірленізді айтып, әр бір топ дәлелдерді келтіріп, өз пікірінізде қалған шығарсыз немесе диспут болғандықтан осы пікірді қолдадыныз. Енді барлықтарынды дауыс беруге шақырамын. Кім соғысқа қарсы АҚ, соғысты ақтайтындар ҚАРА. Өте жақсы ал енді сананыздар қанша шықты? Тағыда айтатымын бұл сіздін пікірініз, басқалар осы пікірмен санасу керек екендігін осы диспутта бізге көруге мүмкіндік туғызылды.
7. Келесі сіздерге ұсынатын бұл ролдік ойын «Алтын тақта отырғандар» деген ойын (7 мин).
Ролдік ойының кейіпкерлері кабинеттің ортасына тақтарға отырып шығады. Әрбір кейіпкердің кеудесінде белгі ілінеді.
1. Президент
2. Патша
3. ВИЧ індетін жұқтырған.
4. Террорист.
5. Босқын.
6. Әлем аруы
7. Турист.
8. Парақор.
Мен осы жолы сіздерге ойланып өз пікірінізді айтуға: қазіргі өркениетті қоғамда осы кісілерге орын барма? Кейіпкерлер өз пікірлерін айтып өтеді. Кейбір кейіпкерлердің сөздері:
Террорист - қысқаша айтқанда, мемлекеттік саясатқа үркіту, қорқыту арқылы қарсы шығу, негізінен исламмен байланыстырудың қажеті жоқ, ол көнеден келе жатырған әдіс. Бұл кісі діни фанатизм, немесе өшірін алу, ақша табу, қандай болса да мақсатымен бағытанады, оған біздін қоғамызда орын жоқ!
Патшайым. Қазіргі кезде әлемде монархия сақтап қалған елдер көп. Және бұл демократиямен бірге бейбітшілік негізінде өмір сүруге болады. Британдықтарға сұрақ қойғанда монархиядан бас тартуды қолдайсыз ба деген сұрақ қойғанда, олар жағымсыз жауап берді.
Әрі қарай басқа да кейіпкерлер жөнінде пікірлер айтылады.
8. Қазақстандық қоғамы өте толерантты. Бұл ерекшелігі көне заманнан бері әйгілі, өйткені қазақтар көшпенді өмір сүріп, басқа жерлерде көшіп жұрып басқа ұлттармен байланыста болған. Толерантыллық принціптері негізінде өмірді сұру, бір бірімізге көмек жасауда, табиғат күштеріне бірлесіп қарсылық көрсету деген тұрақта қалыптасыпты.
«Толерантантылық XXI ғасырда экономикалық дамудың маңызды факторы және әлемдік экономиканы рецессия жағдайынан алып шығушы тұтқа болып отыр. Қазақстанда бұл тәсіл уақытпен тексеріліп, сынақтан өткізілген, сондай-ақ оның тиімділігі тарихпен дәлелденген»
Н.Ә.Назарбаев.
9. СЕРГІТУ СӘТІ (2 мин)

10. КЛАСТЕР жасау (7 мин) стикермен бір бірін бағалау
Толеранттылық қазіргі ғылымда әр түрлі аспектіде қарастырылады: әлеуметтік, діни, саяси, жыныстық, этникалық, т.б. Осылардың ішінен біздің зерттеу пәнімізге байланысты діни толеранттылықты жеке бөліп қарастырайық.
«Діни толеранттылық» басқа діни өкілдерінің сыртқы түрін, ойлау жүйесін, өзіндік діни, мәдени ерекшеліктерін, іс-әрекетін принципті түрде қабылдай алу қабілеті ретінде көрінеді. Яғни діни  толеранттылық – діниаралық өзара сыйластық, шыдамдылық, ынтымақтастық деген ұғымды білдіреді.
Қол шапалақ!!!
11. Уақыт өтті енді сабақты пысықтай үшін «Екі жұлдыз, бір тілек» (3 мин) әдісі арқылы өзініздің сабақ бойынша пікір айтыныз.
12. Қорытынды. Сонымен біздін сабағымыз аяқталуда. Және біздің тобымыз қатысқандарынызға ризашылығымызды білдіріп, өзіміздің сабағымызды осындай сөздермен аяқтаймыз: «Төртеу түгел болса төбедегі келері» хақ.  Сан ұлттың мекені болған мемлекетіміздің алар асуы алда. «Байлық – байлық емес, бірлік – байлық» дегендей, расында, Қазақстанның саяси-әлеуметтік дамуында «бірлік, толеранттылық» категориясы ең негізгі құндылық болып табылады. Бірлігі бекем елдің болашағы нұрлы, келешегі кемел.Әрдайым осы бірлігімізден айырылмай, татулығымыздан танбай, жұбымызды жазбай, болашаққа бірге қадам баса берейік. Ел тыныштығының тұнығы бұзылмай, бейбіт елдің берекесі арта берсін!
 13. Өзін-өзі бағалау критерийлік картасымен жұмыс (3мин)
Өзін-өзі бағалау критерийлік картасы__________________________________
Критерий Критерийдің атауы жене белгілеуіДескрипторлар Элементтерді тексеру баллдары Тапсырмалар үшін баллдар
А (max 2) А. Білу және түсіну Бірде бір критерийге жеткен жоқ (Не достиг ни одного из критериев) Толеранттылық ұғымды біледі, түсінеді және анықтама береді. Толеранттылық ұғымның негізгі қалаушылары, толеранттылықтың түрлері
B (max 3) В. Қолдану және талдау Бірде бір критерийге жеткен жоқ Толеранттылық ұғымның ерекшеліктерін анықтай алады Толерантылық ұғымының әлеуметтік мәдени құндылығын, адамның діни бостандығы ұғымымен байланысын айқындау Мәліметтерді басқа тұрінде (интерпретация) көрсете алады (КЛАСТЕР, СИНКВЕЙН). C (max 4) С. Жинақтау және бағалау Бірде бір критерийге жеткен жоқ Толеранттық принциптері негізінде адамдар арасындағы қарым қатынасты реттеу, толеранттылықтың құндылығын аша алады Жұрт алдында сөйлеуге қабілетті, әнгіме жүргізу Ақылға қонымды өз пікірін білдіру мүмкіндігі
Бұл ақпарат өмірге алаңдаушылық мәселелер бойынша өз ұстанымын қорғауға қалай біледі0 - 2 балл - баға "2" 4 - 5 балл - баға "3" 6 - 7 балл – баға "4" 8 - 9 балл – баға "5" Жалпы балл_____Баға_______
СИНКВЕЙН
Синквейн «cing» – бес деген француз сөзінен шығады. Ол бес жолдан тұратын өлең. Материалды синтездеу тәсілі ретінде қолданылады. Форманың ықшамдығы ақпаратты түйіндеу, ойды бірнеше маңызды сөздермен, кең және қысқа сөйлемдермен жеткізу қабілетін дамытады. Синквейн жеке өзіндік жұмыс ретінде, жұппен жұмыс үшін, сирек топтық шығармашылық ретінде ұсынылуы мүмкін. Пәндік саласының шекарасы ұстаздың ойының икемділігіне тәуелді. Әдетте синквейн рефлексия сатысында қолданылады, бірақ шақыру сатысында қалыпсыз түр ретінде де берілуі мүмкін. Тәжірибе көрсеткендей, синквейндер:1) күрделі ақпаратты синтездеу құралы ретінде; 2) оқушылардың түсініктік қорын бағалау тәсілі ретінде; 3) шығармашылық мәнерді дамыту құралы ретінде пайдалы болуы мүмкін. Синквейнді жазу ережесі: 1. (бірінші жол – БІР сөзбен, әдетте зат есіммен көрсетілген өлеңнің тақырыбы); 2. (екінші жол – ЕКІ сөзбен, әдетте сын есімдермен берілген тақырыптың сипаты); 3. (үшінші жол – ҮШ сөзбен, әдетте етістіктермен берілген осы тақырып көлеміндегі іс-әрекеттің сипаты); 4. (төртінші жол – автордың берілген тақырыпқа қатысын көрсететін, ТӨРТ сөзден тұратын сөз орамы); 5. (бесінші жол – БІР сөз – тақырыптың негізін қайталайтын жалынды-көркем немесе философиялық-жалпыланған деңгейдегі бірінші сөздің синонимі).